Татар ирләре кырыс булырга тиешме?

Бу сүздә бик күп мәгънә ята. Аллаһы Тәгалә хатын-кызны ир кешегә тынычлык булдырыр өчен барлыкка китергән. Әгәр дә ирнең хатыны булмаса ул тынгысыз яши. Димәк хатын-кызның төп вазыйфасы иренә тынычлык бирү, аны борчу, җанын талау түгел. Хәзерге вакытта исә хатын-кызга ирне кулга төшерегә өйрәтәләр. хатыннар ирдән чүпрәк ясамакчы буалалар. Әниләре дә кызларын иренә хуҗа булырга өйрәтә. Хатын иренә хуҗа булырга тырышса бу ир тынычылыгын югалты. Хатын әйбәт булса: “Ярый өйләнгәнмен икән!” – дип куана. Хатын-кыз кияүгә чыккач: “Мин иремә ярдәмче. Дошман, аны каезлаучы, акчасын үземнеке итәргә тырышучы, аны эшләтеп үтерергә тырышучы түгел. Арган икән ул минем янымда ял итәргә, өйгә ачуланып кайткан икән тынычланырга тиеш”, – дип максат куйса бу яхшы хатын. Хәзерге вакытта күп хатыннарда мондый максат юк. 

 

– Әгәр дә хатын-кыз иренә яхшы мөнәсәбәт күрсәтә, тынычлык бүләк итә ала икән, бу  ир шушындый хатын өчен бөтенесен эшләргә әзер. Тели икән теләгән әйберен ала, акчасын да бирә, теләгән җиренә алып та бара. Күп әйбер хатын-кызның холкы, үз-үзен тотышына бәйле. Кызганыч, хатын-кыз дини булмаса үзенең дөньяга нигә килгәнен онытып җибәрә. Коръәндә Аллаһы Тәгалә әйтә: “Ирләр хатыннарга баш булып яратылды”, – ди. Ирсез, аерылган хатыннар бәйдән ычкынган шикелле, үзләрен дорфа тоталар. Күренеп тора боларга хуҗа кирәк. Ирсез хатыннар, без көчле булырга тиеш, дип мужикка әйләнәләр. Минем белән ризалашырга, ризалашмаска мөмкинсез. Яшрен-батырын түгел хатын-кыз ышанучан да бит, янына берәр ир килеп матур итеп сөйләсә иярә дә китә ул аңа. Килеп әйтә икән: “Син бик матур, ирең сиңа лаек түгел. Ул бозау, аңгыра, ул синең кадереңне белми. Менә мин сине кулымда гына күтәреп йөртәм”, – дисә хатын-кыз ышана. Һәм ала да китә. Хатын-кыз ялгыз калуы хәтәр.

 

Хатын-кыз гына түгел, һәрбер кеше ике яссылыкта булырга тиеш! Йомшаклык һәм катылык, ярату һәм курку. Әгәр дә бу ике яссылык булмаса кеше ычкынырга мөмкин. Аллаһы Тәгаләне яратабыз да, куркабыз да. Яратабыз Ул безгә Җәннәт, рәхим-шәфкатен бирә, куркабыз безгә ачуы килсә тәмугы да бар. Ир дә ике төрле булырга тиеш, әгәр дә ул йомшак кына булса бераздан хатын аның муенаны менеп утырып хуҗа була. Кырыс кына булса да аерылып китмәсә хатын гомре буе изелеп яши. Кырыслык белән йомшаклык икесе бер чамада булырга тиеш. Ир йомшак ягын гына күрсәтергә тиеш түгел, кирәк вакытта кырыслыгын да күрсәтергә тиеш. Ирләргә киңәш итеп әйтәм: һәрвакыт хатынның холкына карап торырга кирәк. Хатын-кызның үзгәргәне сизелә. Бүген өйгә кайткач хатының сине каршы алмады, моны үткәреп җибәрерсәң шул көннән алып каршы алудан туктаячак ул. Бүген сиңа ашарга салып бирмәде, үткәреп җибәрсәң бара-тора үзең пешереп ашый башлаячаксың. Шушындый вакытларда кырыслыкны күрсәтә белергә кирәк.

 

Ирләр белән сөйләшеп торганда чыгып тыгыла башлый икән, бу вакытта да кырыслыгыңны күрсәт. Кырыслык сәбәпсез булырга тиеш түгел.

 

Татар хатыннары буйсынмау, дорфалыклары белән бераз аерылып торалар. Ирләребез татар хатыннарын кулга алучы буларак кырысрак, алар шулай тәрбияләнгән, бу геннарында. Шуңа күрә кайвакыт татар кызлары рус егетенә карый, алар йомшак, тәмле телле, ди. Татар кызлары дорфарак булганлыктан, егетләр дә рус кызларына карарга тырыша. Алданып китеп өйләнеп тә куялар. Ләкин алар бер-берсенә барыбер туры килмиләр, чөнки менталитет, тәрбия төрле, ахыр чиктә ул күренә башлый. Бер ир: “Хатыным эштән соң кайта башлады, дуслары беләнгел бәйрәм итәләр. Чит ирләр белән сөйләшеп тора. Гаиләгә дә игътибар күп түгел, үзен карый”, – дип зарланды. “Марҗага өйләнгән идеңме әллә?” – дигәч “Әйе!” – диде. “Тынычлан. Син аны берничек тә үзгәртә алмыйсың. Өйләнгәнче уйларга кирәк иде. Башта үзеңә дә аның аралашучан булуы охшаган”, – бит дидем.

 

Татар хатыннары кырыслыкны, ирдән бераз шүрләп торуны яраталар. Алай булмаса әзрәк кенә ычкынып китәргә мөмкиннәр.

 

Кырыслык ул явызлык, теләсә ничек акыру-бакыру дигән сүз түгел кыйнау да түгел. Кайбер ир кыйнарга кирәк, дип уйлый. Хатын-кызны кыйнарга кирәкми. Әгәр дә хатын ирне кыйнар дәрәҗәгә җиткергән икән, ул хатын белән тормавың хәерлерәк. Ир табигате буенча хатынны кыйный алмый. Әгәр дә хатын гаиләдә мужик булып кыланса, каршы дәшсә, акырса, өйрәтсә, ирне: “Син беркем түгел, син тегеләй син болай, бернәрсә булдыра алмыйсың!” – дип мыскыл итсә бу ир көннәрдән беркөнне бу хатынны психологик яктан ир дип саный башлый. Ир белән ир проблеманы сүз белән хәл итә алмасалар сугышалар. Әгәр ир хатынга кулын күтәргән икән ул бу хатынны инде мужик дип уйлый башлаган. Тышкы яктан ул хатын-кыз, ләкин үз-үзен тотышы белән мужикка әйләнгән. Хатын-кыз ирне үзенә сугар дәрәҗәгә җиткезә, тик торганда сукмый бит ул. Исерек булса бәлки сугадыр. Ир хатынга кул күтәргән икән икенче тапкыр кычкырышкада ул тагын кул күтәрергә мөмкин. Хатын да, ир дә суккач кына туктаячагын белеп тора, бу дәрәҗәгә җиткерергә ярамый. Әмма хатын ирнең карашыннан аңларга тиеш, кыздырсаң сугып җибәрергә мөмкин икәнен. Ир хатынын кыйнарга тиеш түгел, әлбәттә.