КАЗАКОВ ИСХАК

(1876–1939)

Җәмәгать эшлеклесе, журналист, язучы Исхак Мостафа улы Казаков 1876 елда Казанда сәүдәгәр гаиләсендә туа. 1897 елны Казанда Укытучылар әзерләү мәктәбен (Учительская школа) тәмамлагач, Сарапул төбәгендә, аннан озак еллар Тәтештә рус-татар мәктәпләрендә эшли. Социал-демократлар әдәбиятын таратуда гаепләнеп, 1911 елны кулга алына, хөкем ителеп, ике елга башта Сембер, аннан Оренбург губернасына сөргенгә җибәрелә. Икенче бөтендөнья сугышы башлангач, 1917 елга кадәр солдат хезмәтендә була. Совет чорында Казанда җитәкче урыннарда эшли: 1918–1919 елларда – Үзәк мөселман комиссариатында коллегия әгъзасы, 1919–1921 дә – шул ук комиссариат коллегиясенең нәшрият бүлеге башлыгы, 1921–1923 тә Татарстан Халык комиссарлары советының Үзәк башкарма комитетында рәис урынбасары вазифаларын башкара. «Казанга сәяхәт» исемле комедиясе 1909 һәм 1920 елларда ике кат басыла. Бу әсәр заманында сәхнәдән төшми уйнала.

1924 елдан – укытучылык хезмәтендә. Репрессияләр чорында исә бер гаепсезгә кулга алынып, гомере совет зинданында өзелә.

ТӨП БАСМА КИТАПЛАРЫ

Мөгаллиме рус: дәреслек. – (?). – 1901.
Рус мәктәбе. – (?). – 1906.
Казанга сәяхәт: комедия. – (?). – 1909.
Өйдә гимназия: үзлегеннән укучылар өчен кулланма. – (?). – 8 кисәктән. – 1913–1914.
Казанга сәяхәт: комедия. – (?). – 1920.
Замана туе: комедия. – (?). – 1920.
Казан – Чулман-Кара Идел төбәгенең үзәге. – (?). – 1923.
Политграмота әлифбасы. – (?). – 1925.
Җәмгыятьне өйрәнү методлары. – (?). – 1926.
Татарстан байлыгы: очерк. – (?). – 1927.

ИҖАТЫ ТУРЫНДА

Көрәштәшләр: М.Вахитов һәм аның көрәштәшләре турында истәлекләр һәм мәкаләләр. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1972. – 11–22 б.
Халык бәхете өчен көрәшүчеләр: җыентык. – 2 китап. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1985. – 171–174 б.