ЧАТ

Яшьләр, гадәттә, кайда таныша? Урамда, берәр кичәдә, мәктәп дискотекасында, диярсез. Сез хаклы. Әмма соңгы елларда яшьләр арасында тагын бер танышу урыны модага керде. Ул да булса — интернет. Чат — интернетта реаль вакытта аралашырга мөмкинлек бирә торган хезмәт. Инглизчәдән алынган chat сүзе «гәпләшү» дигәнне аңлата. Авылда көтү куганда, каршы алганда кеше җыелып, «әкият сатып» торган урам чаты бардыр әле. Инглизләрдәге chat,та шуннан килеп чыкмаган микән дип шикләнәм. Һәрхәлдә, интернеттагы чатлар шул урам тыкрыгын хәтерләтә инде. Гадәттә, компьютерчы монда үз исемен ачмый. Исемне кушамат алыштыра. Аны башкача «ник» диләр. Кеше аны үзе уйлап таба. Менә www.chat.kazan.ru чатында аралашучы кайбер кешеләрнең никлары: Маугли, Шайтан-малай, Cool, Кызымка, Клон һ. б. Кызык бит! Телисең икән — исемеңне әйтәсең, теләмисең икән — серле «Мистер Х» булып каласың.

Интернетта чат хезмәтен тәкъдим итүче сайтлар бик күп. Берсендә — автомобиль йөртүчеләр, икенчесендә — мәктәп балалары, өченчесендә — билгеле бер шәһәр халкы, тагын берсендә, мәсәлән, чәчәк үстерүчеләр сөйләшә.

Ярый, йөз ишеткәнче, бер күрүең хәерлерәк, ди. Әйдәгез, чатларның берсенә сугылып чыгыйк. Иң элек үзебезгә ник уйлап табабыз. «Урман Малае» булсын. Кердек. Чатта хәзер 26 катнашучы бар диелгән. Бу әлеге мизгелдә 26 кеше шушы сайтны күрә һәм безнең белән аралашырга әзер дигән сүз. Хуш, Солнце дигән никлы кешегә язып карыйк: «Привет! Как дела?» Берничә секунд үтүгә җавап язылып чыга: «Спасибо, хорошо». Дәвам итәбез: «По-татарски знаешь?» Берничә секундтан: «Бераз беләм». Менә бит, интернетта үзебезнең кеше табылды! Хәер, әллә каян эзләмәдек лә, Казан сайтына кердек ләбаса. Ә теләсәк, шулай ук Кытай, Америка яки башка якта яшәүче кеше белән сөйләшә алыр идек. Шуны истә тотарга кирәк: чатта ямьсез сөйләшергә, кемгә дә булса янарга, сүгенергә ярамый. Моның өчен сезне бөтенләй аннан куарга мөмкиннәр. Шулай булгач, сүзегезне үлчәп сөйләгез.

Әле чатлар арасында тавыш һәм видеосурәт ярдәмендә аралаша торганнары да бар. Әмма алар өчен өстәмә җиһазлар кирәк: микрофон, колакчыклар (наушник), видеокамера. Бәлки шуңадыр, анда халык әзрәк «таптана». Чатларның начар яклары да юк түгел. Кайберәүләр виртуаль аралашуга шулкадәр ияләнәләр ки, аларга интернеттан чыгып китү хәтта проблемага әйләнә. Моның өчен зур ихтыяр көче кирәк була. Көннәр-төннәр буе чатта утыручы кешеләр бар. Шулай булгач, аны ничек наркотик белән чагыштырмыйсың. Һәрнәрсәнең чамасы бар. Шуны онытмасагыз иде!