Сеченда Рәшит турниры

2012 елда Т.Новгород өлкәсе Сеченның “Олимпия өметләре” спорткомплексында күренекле якташыбыз, шахмат һәм шашка буенча спорт остазы, шахмат буенча Халыкара спорт мастеры, СССРның атказанган тренеры Рәшит Гибәт улы Нәҗметдиновның 100 еллыгына багышлап шахмат буенча ачык районара турнир үткән иде. Бу турнир бер күркәм традициягә әверелеп бара. Аның өченчесе узган ял көнендә, 26 январьда шул ук районда, шул ук спорт комплексында зур оешканлык белән узды.

Әлеге истәлекле чараны ачу тантанасында Сечен районының хөрмәтле гражданины, шахмат клубы җитәкчесе, турнирның баш судьясы Ю.А.Щекуров кунакларны җылы сәламләде, интеллектуаль уенның серләрен ачыклады, мөһимлеген билгеләп үтте һәм ярышларның шартларына тукталды. “Быел без бераз положениене үзгәрттек һәм гадиләштердек. Шуның нәтиҗәсендә, такталар санын унга кадәр кыскарттык. Димәк, биш тактада мәктәп укучылары уйнар, шулай ук биш тактада өлкән шахматчылар да ярышыр. Һәр партиягә 25 минут вакыт бирелә. Шобага нәтиҗәсендә беренче булып такта артларына Сечен һәм күрше Чуваш республикасыннан килгән Кызылчатай районы уенчылары утыра, ә К.Октябрь районы командасы килмәү сәбәпле, сергачлылар әлегә ял итә”, - диде Юрий Александрович.

Икенче булып Рәшит Гибәт улының авылдашы – Красный Остров авылы башлыгы Максут Алимов сөйләде (фотода). Ул турнирда катнашучыларны сәламләде, хөрмәт итеп килгәннәре өчен аларга рәхмәтләрен белдерде, ә чыгышының зур өлешен күренекле якташыбызның тарихына, аның катлаулы тормыш юлына багышлады, спорт өлкәсендәге казанышларын ассызыклады. “Шахмат тактасында теләсә нинди оборонаны үтә алганына күрә, шушы спорт төрендә “рыцарь атаки” һәм “гроза гроссмейстеров” дигән исемнәр аңа мәңгелеккә беркетелеп кала. Америкада чыккан “20 нче гасырның иң яхшы 10 партиясе” исемле фәнни хезмәткә Рәшит Нәҗметдиновның ике партиясе кергән. Ул Казанда шахмат һәм шашка клубларына нигез салган”, - дип сөйләде Максут Мансур улы.

Шулай ук турнирда катнашучыларга Сечен районы һәм өлкә “Туган як” газеталары редакторлары Ольга Платонова белән Олег Әндәрҗанов уңышлар теләделәр, җирле балалар һәм яшүсмерләр спорт мәктәбе директоры Надежда Спиридонова, район спорт комитеты рәисе Александр Давыдов барчасын шахмат бәйрәме белән тәбрикләделәр, җиңү түгел, ә катнашу мөһимрәк, диделәр алар һәм яшьләрне узара дуслык җепләрен булдырырга чакырдылар. Ә Олег Хөсәин улы күренекле якташ-милләттәшебезне шулай олылап искә алганнары өчен Сечен районы хакимиятенә дә олы рәхмәтләрен белдерде, Кави һәм Рәшит Нәҗметдиновларның авылдашы, аларның исемнәрен, рухи мирасларын киләчәк буынга тапшыруда зур эшләр башкаручы, әлеге турнирларның төп оештыручысы Максут Мансур улының инициативасын югары бәяләп үтте.

Запас өстәлләрдә Сергач шахматчылары җиңел генә үзара уйнап утырсалар, төп өстәлләрдә уйнаучылар шахмат такталары өстендә башларын нык ваталар иде инде.

Берсе кызганыч, спорт өлкәсендә үзенең казанышлары белән Нижгар татарлары данын бүгенгәчә тирә-якка таныткан күренекле милләттәшебезнең турнирында милли районыбыздан команда юк иде. Бу турыда оештыручылар берни әйтә алмагач, без К.Октябрь районының спорт комитеты рәисе И.А.Абдрахмановтан шул хакта кызыксындык, аңлатма бирүен үтендек.

- Иң беренчедән, оештыручылар турнирның положениесен үзгәрткәннәр. Икенчедән, безнең счетта акча да юк иде. Бәлки, акча тапкан да булыр идек, тик укучылар арасыннан шахмат уйнаучыларны табуы кыен, чөнки бездә бу спорт төреннән махсус түгәрәкләр, клублар юк, - диде Илдар Айдар улы.

Турнирга барырга, атаклы милләттәшебезне яд итәргә мөмкинлек тапмаган очракта, оештыручыларны бу хакта алдан искәртәсе иде. Бәлки, К.Октябрь районы командасы урынына алмаш табып, турнирның тәртибе дә бозылмаган булыр иде. Шунысы да аңлашылмый, Сергачтан, ерак Кызылчатайдан килергә мөмкинлек тапканнар, ә Сечен белән янәшә торган К.Октябрь районының биш кешелек укучылар командасы тупларга һәм 20-30 чакрым үтәрлек ягулыкка акча табарга хәленнән килмәгән. Шәхсән миңа калса, милләттәшебез истәлегенә оештырылган шахмат турнирында милли районның катнашмавы оештыручыларны санга сукмауга һәм күренекле якташ-милләттәшебезне яд, хөрмәт итмәүгә тиң. Шунысы да кызык, К.Октябрь спорт комитеты бу турнир турында, ни сәбәпледер, район башлыкларына да белгертмәгән. Ичмасам, район хакимияте бу өлкәдә ярдәм итү чарасын тапкан булыр иде.

Ә турнирга кайтканда, ул якты, иркен, җылы залда узды. Оештыручылар тарафыннан төшке аш та кайгыртылган иде.

Гомум команда нәтиҗәләре буенча, беренче урынны Чуваш республикасының Кызылчатай районы шахматчылары яулады, икенчедә – Сергач, өченчедә – Сечен. Мәктәп укучылары арасында да беренчене Кызылчатай алды, бер очкога гына калып, икенчегә җирле балалар һәм яшүсмерләр спорт мәктәбе тәрбияләнүчеләре лаек булды.

Олылар арасында сергачлылар яхшы уен күрсәттеләр һәм беренче урынны алдылар. Икенче белән өченче урыннарны Кызылчатай белән Сечен районнары бүлеште. Беренче урыннарны яулаган укучылар һәм олылар командалары Рәшит Нәҗметдиновның фотосурәте төшерелгән исемле кубоклар белән бүләкләнделәр. Һәр тактада җиңүчеләр дә истәлекле бүләкләр белән билгеләнде. Гомумән, һәр катнашучы төрле бүләккә ия булды.

Рәшит Нәҗметдиновның якты истәлегенә багышланган турнирның ахырында Красный Остров авылы башлыгы Максут Алимов шушы чараны оештырырга ярдәм итүчеләрнең барчасына, шул исәптә “Олимпия өметләре” спорт комплексы директорына, Сечен районы администрациясенә һәм авылдашлары Вәлит Якубовка, Әмир Мөхәммәтҗановка, Рәшит Халилуллинга, Зиннур Гыйльмановка олы рәхмәтләрен белдерде һәм бу турнирны традицион итәрбез, дип ышандырды.

Шулай булсын, яхшы эшкә Ходай ярдәмен бирә.

1

2

Автор фотолары