“Җырлыйк әле” үзгәрә

Татарстанны иңләп-буйлап талантларны эзли һәм халыкка таныта торган “Җырлыйк әле” тапшыруы җитди үзгәрешләр кичерә. Ул хәзер бәйге форматында эшли башлаячак. Тапшыру ни өчен кыйбласын үзгәртә? Ул тагын нинди яңалыкларга баеган? Бу хакта “Җырлыйк әле” проектының авторы Нәҗип Бәдретдинов менә ниләр сөйләде:

– Барлык тапшырулар кебек үк “Җырлыйк әле” дә үзгәрә, бу исә – ул бер урында таптанмый дигән сүз. Берен­чедән, тапшыруның йөзе –алып баручылар алмашынды. Икенчедән, бизәлеш үзгәрде. Ул хәзер элегрәк паркларда булган кабырчык сыман ясалган сәхнәне хәтерләтә. Шулай ук җырларга әзерләнгән видеосюжетны карар өчен экран да эленде. Билгеле, режиссерларга эш өстәлде. Аларга һәр җырга туры килә торган видео әзерләргә кирәк. Әлегә бу өлкәдә камил­ләштек дип әй­теп булмый. Видеосюжетлар базасы булдыру исә көнүзәк мәсьәләгә әйләнде. Бу проблемалар хәл ителмәслек түгел, киләчәктә тапшыру тышкы бизәлеш һәм техник яктан тагын да камил­ләшер әле. Шулай ук мине эчтәлекне яңарту ягы да борчыды. Мәсьәләнең чишелешен таптык та кебек. Җитәк­челек бе­лән берлектә Яңа елдан тапшыруны үзеш­чән башкаручы­ларның телевизион конкурсы итеп игълан итәргә булдык.

– Аның асылы нидән гыйбарәт булачак? Безнең “Татар моңы” дигән телевизион конкурс бар бит инде, ул аны кабатламасмы?

– Конкурсантлар исемле­генә күз салсак, барысы да аңла­шы­лыр. Бәйгедә яшьләре буенча өч төркем катнаша. Беренчесе 7 яшьтән 17 яшькә кадәр­геләр арасында бара. Аңла­шыла ки, болар – мәктәп укучылары. Икенче төркемгә – ве­тераннар, ә өченче төр­кемгә урта буын вәкилләре, ягъни 30-60 яшьлек җыр сөючеләр керә. Ни өчен катнашучылар арасында 17дән 30га кадәр булганнар төшеп калды дип сорасагыз, алар өчен нәкъ менә сез искәрткән “Татар моңы” һәм башка күп кенә конкурслар каралган. Тапшыру җыр­чылар белән генә чикләнми, ул халык музыка уен коралларында оста башкаручыларны да эзли. Бүген алар бик аз калып бара. Булганнарын, ачыклап, халыкка күрсәтәсе иде. Бу җәһәттән Яңа ел көннә­рендә берничә тапшыру әзерләргә дә өл­гердек. Анда Әтнә һәм Мамадыш районы үзешчәннәре кат­нашты һәм шушы ике районның осталары аерым тапшыруда кара-каршы җыр­лады.

– Димәк, “Җырлыйк әле” бәйгесе берничә этаптан торачак?

– Нәкъ шулай. Беренче этап районда уза. Анда мә­дәният бүлеге җитәкчеләре белән берлектә сайлап алу туры үткәрәбез. Бу турдан үткәннәр белән районның талантларын тәкъдим итүгә багышланган тапшыру әзер­ләнә. Аннан жюри алдагы этапка чыгучыларны сайлап ала. Әйтик, беренче тапшыруда Әтнәдән 15 кеше катнашса, икенче тапшыруга аннан 6 кеше сайлап алынды, Мамадыш үзешчәннәре дә шушы ук юлны үтте. Өченче, ягъни кара-каршы җырлау этабы телевизор караучыларга билгеле бер җирлектә мәдәниятнең торышын бәя­ләргә дә мөмкинлек бирә. Ул шунысы белән кызыклы да. Соңгы турда иң яхшы җыр­­чылар белән бергә эс­трада сәхнәсендә гала концерт үтәр дип уйлыйм.

– Бәйге нинди вакытка исәпләнгән?

– Мин бер елдан да ким булмас дип уйлыйм. Чөнки Татарстанда дүрт дистәдән артык район бар. Һәрбер­сендә талантлар һич югы ике дистәгә җыелыр. Аннан район белән район ярышыр. Нә­тиҗә 2014 ел башында ясалыр дип планлаштырып торабыз. Шунысын да ис­кәртик әле: бу бәйге талантларны ачыклау йөзеннән генә үткә­релми. Ул барыннан да бигрәк хезмәт кешесенең күңелен күрер өчен оештырыла. Чөнки җырлый белгән кеше өчен хис-кичерешләре белән зур сәхнәләрдә уртак­лашу – зур бәхет. Тапшыру гади кешегә, авыл кешесенә шундый шартлар тудыра да. Аңа миллионлаган тамашачы алдында осталыгын күрсәтү җае чыга.

– Бәйгенең шартларын тагын да ачыклап китик әле. Катнашучылар нинди җыр­лар башкарырга тиеш? Эч­тә­лекне халык җырлары гы­на тәшкил итәчәкме, әллә заманча җырларны да алырга ярыймы?

– Тапшыруның төп максаты – халык җырларын һәм элегрәк популяр булган, әмма бүген онытылып барган ретро җырларны яңадан ха­лыкның исенә төшерү. Ретро җыр­ларга мин сиксәненче елларга кадәр иҗат ителгән әсәр­ләрне кертәм. Аларның текстлары чын шигърият үр­нәге бул­са, көйләре татар халкы тради­цияләренә нигез­ләнеп иҗат ителгән. Шуңа күрә алар­ның кайберләре бүген дә яши. Әмма күбесе яңгырамый. Әле күптән түгел Мамадыш үзеш­чәннәре “Кыр казлары киткән­дә” (Р. Гәрәй сүзләре, Ә.Бакиров көе) җырын башкарды. Ул 12 яшьлек тапшыруда беренче тапкыр яңгырады. Югыйсә нинди матур һәм заманында бик тә танылган җыр иде. Ә шундый тирән мәгънәле һәм онытылган җырлар шактый безнең. Халык җырлары исә – безнең ядкәрләребез, үткәне­без, тарихыбыз. Аларны көн саен җырлатып торсаң да артык булмас иде. Бу җәһәттән мисалга башкорт телевидениесен китерергә була. Башкорт дәүләт телевиде­ниесен­дә халык иҗатына бик зур игътибар бирелә.

– Талантларга бәя би­рүче жюри турында бер­ничә сүз.

– Жюри рәисе Татар­стан­ның һәм Россиянең атказанган сәнгать эшлеклесе Мәсгут Имашев була. Әмма төп сүзне барыбер тамашачы әйтәчәк. Өченче этапта ике район ка­ра-каршы ярышканда җиңү­челәр смс тавыш бирү юлы белән ачыкланачак. Кайчан һәм нинди номер белән тавыш бирү турында алдан хәбәр ителәчәк.