Хатын-кыз – йөртүче, ир-ат – кондуктор?

Танышым икенче бәбиен алып кайткач, ике ай гына өйдә торды да эшкә чыкты. Аның болай ашыгуына аптырадык. Баксаң, кечкенә сабыен иренә калдырган икән. "Ирең эшләмимени?" – дигәнемә: "Декретта утыра бит", – дип җавап бирде. Алсуны эшендә югары күтәргән­нәр, хезмәт хакын да әйбәт түлиләр. Ә гаилә терәге буласы Айратны күпләр аңламады – ничек инде ир кеше, акча эшлисе урында, өйдә бала карап ятарга тиеш?

Заманы шундыйга китте шул аның. Нигәдер соңгы арада ир­ләргә хөрмәт кимеде. Казан эчендәге трамвай-троллейбусларда хатыннар руль борса, ир-егетләр билет сатып йөри. Хатын-кызлар җитәкче урыннарда эшли, кибет тота, машина йөртә. Моңа кем гаепле соң? Безнең илдә ирләр нигәдер юк кына проблема алдында югалып кала да, үз дәрәҗәсен югалта. Башкаланың бер базарында эшләүче Җамал дигән ир-ат, Казанга бай яшәргә килдем, ди.

– Монда бөтен эшне хатын-кыз башкара икән. Ә бездә алар бала гына тәрбияли. Сәүдә ноктасын ачып җибәргәнче, күршем Сабир белән сөйләшеп алдым. Ул беркайда да эшләми, хатыны "җилкәсендә" яшәп ята. Аңа да, үзем белән янәшәдән бер урын ал, дип кыстадым. Авыр эш, дип җавап бирде. Ирләр ялкау сездә. Минем хәзер әлегедәй сәүдә нокталарым алтыга тулды. Татар хатыннары сатучы булып эшли. Үзбәкстанда хатыным, балаларым калды. Аларга да ярдәм итеп торам, Казандагы гаиләмне дә ташламыйм. Гомере буе исерек ир белән тилмереп яшәгән Йолдыз исемле ике балалы хатын белән яшим. Тормышымнан зарланмыйм. Хәер, мин түгел, хатыннарым риза булырга тиеш, – ди ул.

Шушы ир-атның сүзләре үзебезнең ирләргә булган хөр­мәтемне тагын да киметте. Нигә типсә тимер өзәрдәй егетләр эштән куркып ятарга тиеш соң? Безнекеләр Җамал төсле булдыра алмыймыни?! Дөрес, булдыклы ирләребез дә аз түгел. Әмма уйлап-уйлап карыйсың да, барыбер ирләрнең җәмгыятьтә, гаиләдә урыны кимегән, дигән фикергә киләсең.

Әлфия Мөбарәкова, Саба телерадиокомпаниясе генераль директоры:

– Мин ирләрнең роле кимегән дигән фикер белән килешмим. Хатын-кызлар үзләре активлашып китте. Безнең ирләребез – элек тә, хәзер дә тормыш тоткасы. Хатын-кыз никадәр генә булдырам дип йөрсә дә, барыбер авыр вакытта ирләргә таяна, иң кыен чакта иңнәренә башын сала.

Исрафил Насыйбуллин, "Арча хәбәрләре" газетасы баш мөхәррире:

– Ирләрнең гаиләдә дә, җәмгыятьтә дә роле сизелерлек кимеде. Гаеп үзләрендә дип саныйм. Элек ир-ат гаиләне тотып торучы, туендыручы булган. Байлыкны да ул тапкан. Ә хәзер исә хатын-кызлар акчаны күбрәк эшли. Байлык кем кулында – шул хуҗа була инде. Ирләрнең роле үзеннән-үзе арткы планга күчә. Күп вакыт гаиләдәге роль ирнең үзеннән дә тора. Монда җәмгыятьнең дә гаебе бар. Күп кенә хатын-кызлар ялгыз бала үстерә. Мондый гаиләләрдә малайлар, хатын-кызга буйсынырга кирәк, дип тәрбияләнә. Тормыш мә­шәкатьләрен хатынына тапшырган ирләр җиңел тормышта яшәргә ияләнеп китә дә баш булырга талпынып та карамый. Гаи­лә – дәүләтнең нигезе. Алга таба гел болай барса, ни көтәр соң безне?!