ТАТАР КЕШЕСЕ! СИН БАБАҢНЫҢ КЕШЕ АШАУЧЫ БУЛМАВЫН ИСБАТЛЫЙ АЛАСЫҢМЫ?

“Мәктәп укучыларына ялган тарих укыталар”. Чаллы шәһәрендәге Татар иҗтимагый үзәге вәкилләре шундый фикердә. Чаллы шәһәрендә яшәүче Ф.Таҗиев (Милли мәҗлес депутаты), Р.Сәгыйдуллин (автоэксперт) һәм М.Ситдыйков (җәмәгать эшлеклесе) инде бер ел чамасы Русия Мәгариф министрлыгы белән судлаша.

– 6 сыйныф укучылары өчен 2003 елда нәшер ителгән “История отечества” (авторлары – А.А.Преображенский, Б.А.Рыбаков) дип аталучы тарих дәреслегендә тарихи ялган тасвирланган. Биредә урыс кешеләренә мәдхия укыла, ә татар халкы турында дөреслеккә туры килмәгән сүзләр тулып ята.

Бер генә мисал: дәреслекнең 89нчы битендә учакта кыздырылучы кеше гәүдәсе һәм учак тирәсенә тезелеп утырган кешеләр сурәтләнгән. Рәсем астында аңлатма рәвешендә “Татарлар урысларны шулай кыздырып ашый торган булган”, дип язылган. “Бу безнең милли горурлыгыбызга тия. Шул сәбәпле Русия Мәгариф министрлыгы белән судлашырга мәҗбүрбез”, – ди Фаик Таҗиев. Судлашучылар фикеренчә, РФдә яшәүче башка халыкларны, беренче чиратта, татарларны мыскыл итеп урыс милләтен бөеккә күтәрергә омтылу күренеше дәреслектә ярылып ята. Уку елы башыннан ахырына кадәр авторларның максаты – бөек рус халкы образын булдырып, милли күрә алмаучылык хисләре тудыру, татарларның милли хисләрен сүндерү...

Мәсәлән, 87-91нче битләрдә рус халкының батырлыгы, ә татарларның вәхшилеге, кыргыйлыгы сурәтләнә. Татарлар каннибалистлар итеп күрсәтелә. Учакта кеше гәүдәсен кыздырып утыручы һәм кеше аяклары кимерүче кешеләр сурәтеннән чәчләр үрә тора.

Компьютерда җыелган 6 биттән торган гаризада дәреслектә китерелгән кайбер тарихи фактларның төгәл булмавы, авторларның “монгол халкының үсеш дәрәҗәсе түбән булган” дигән ялган мәгълүмат таратуы телгә алына.

– Шушы дәреслек буенча белем алган татар балаларына психологик басым ясала, аларда коллык хисе һәм “комплекс неполноценности” формалаштырыла, анда татарларны тулысынча руслаштыру яки юкка чыгару турындагы күпьеллык планның яшерен формасы салынган. Шундый сорау туа: “великоросс” һәм кеше ашаучыларның балалары бер шәһәрдә, бер дәүләттә яшәргә, бер партада утырырга тиеш микән? Русия шәһәрләре урамнарында рус фашистларының үзләренә охшамаганнары өчен генә бер гаепсез кешеләрне үтерүе, татар һәм яһүд каберлекләрен мәсхәрә итүе – бу шуның ише дәреслекләрнең тәрбия җимеше түгелме? Дәреслек бөтен татар халкының, шул халык вәкилләре буларак, безнең дә намусыбызны һәм горурлыгыбызны мәсхәрә итә. Нәтиҗәдә, татар милләте халкы һәм аларның балалары һәрдаим әхлакый газапка дучар ителә. Балалар мәктәптән еш кына елап кайта; алар үзләренә карата даими рәвештә психологик басым тоя, үзләрен кимсетелгән итеп хис итә, нәтиҗәдә, бу баланың дөньяны танып белү үсешенә, һөнәр сайлавына, җәмгыятьтә тигез шартларда урын табуына, үз дәүләтенең лаеклы гражданины булуына тискәре йогынты ясый. Әлеге дәреслек Русия Федерациясе конституциясенә, халыкара хокукларга һәм әхлакый нормаларга каршы килә, – ди шикаять белдерүчеләр.

Алар Русия Федерациясе мәгариф системасыннан һәм сәүдә челтәреннән дәреслекнең бөтен данәсен дә юк итүне, гаепләнүчедән – Русия Федерациясе Фән һәм мәгариф министрлыгыннан, әхлакый зыян китергәне өчен, һәр 3 шикаять автор файдасына да бишәр миллион күләмендә компенсация түләтүне сорый.

Гариза 2007 елның 28 августында старт алган иде. Ләкин аны игътибарга алучы юк.

– Әлеге тарих дәреслегендәге уйдырмалар Татарстанда инде күптәннән билгеле. Тик моны барысы да күрмәмешкә салыша. Мәскәүгә барып җиткәнче, без бу турыда Татар иҗтимагый үзәге җыелышларында да сөйләдек, рәсемне зурайтып җыелышка алып бардык, аны күрмәгән-ишетмәгән татар зыялысы калмады. Чаллы шәһәре прокуратурасына мөрәҗәгать иттек, аннан, “әлеге дәреслектә татар халкын мыскыл итү турында фактлар юк” дигән җавап алдык. Мәгариф идарәсеннән дә шундый ук эчтәлектәге җавап килде. Мәгариф министрлыгы бөтенләй җавап бирми. Татарча аңламагач, империя телендә яздык. Татарстан Республикасы судлары гаризабызны кире какты. Берничә тапкыр кичектерелгәннән соң, әлеге эш Мәскәү шәһәренең Тверь район судында (гаепләнүче, ягъни РФ Мәгариф министрлыгы адресы буенча) каралды. Китап авторлары судка килүне кирәк дип тапмады. Суд безнең сорауны кире какты. Мәскәү шәһәр судына мөрәҗәгать иттек. Нәтиҗә шул ук. Судта Мәскәүдәге “Ватан” җәмгыяте рәисе, безнең вәкилебез Миначев Мөхәммәт Минһаҗ улы катнашты. Аңа судта: “Сез шәхси мәнфәгатьләрне кайгырту юлында. Бабаларыгызның кеше ашамаганын исбатлагыз”, – дигәннәр. Русиядә татар мәнфәгатьләрен якларга тырышу – бушка вакыт уздыру гына. Хәзер без Русия Югары судына мөрәҗәгать итәргә җыенабыз. Анда да татар файдасына карар чыгармасалар, Европа судына барып җитәчәкбез”, – ди Фаик Таҗиев.

Фотода: Дәреслекнең 89 битендәге рәсем. Татарлар учакта кеше кыздырып ашый.