Госман хәзрәт Исхакый: “Элек дин тоту ләззәтлерәк иде”

Күпләр туксан тугыз кат абынгач, шактый гөнаһ җыйгач, күңеле белән авыр бушлыкка яки кара кайгыга килеп терәлгәч кенә дингә килә. Шул ук вакытта диннән чыгып та тормаган, тәпи киткәч тә намазлыкка баскан кешеләр дә бар. Хәзер, барлык мөмкинлекләр, шартлар тудырылгач, динне өйрәнүе, шәригать кушканча яшәве җиңелрәктер дә ул, ә элек бик батыр, үҗәт, чын тәкъва мөселманнар гына дингә ябышып калып, балаларын да туры юлдан тайпылдырмыйча алып бара алган.

Татарстанның элекке мөфтие Госман хәзрәт Исхакый -- нәкъ шундый гаиләдә туып-үскән бәхетлеләрнең иң бәхетлеседер. Ник дигәндә, ул -- Аллаһ ярдәме белән үз балаларына гына түгел, ә меңәрләгән кешегә намаз тәртипләрен өйрәткән, дин тәрбиясе, гыйлеме биргән, китаплар бастырган, мәчетләр салдыруда ярдәм иткән Рәшидә абыстай Исхакыйның яраткан улы һәм әнисенең игелекле эшен дәвам итүче олы варисы. 

Татарстанга, шулай ук кайбер чит төбәкләргә Ислам динен кайтаруга, әле дәүләттән дин өчен матди ярдәм күрсәтелмәгән заманда дини уку йортлары, бик күп мәчетләр ачуны оештырып, динне үстерүгә, таратуга, халыкны иман белән агартуга хисапсыз өлеш керткән Госман хәзрәт Исхакый бүгенге көндә кайда, ничек яшәп ята соң? Казандагы Бишбалта авылында туып, өч яшенә кадәр шунда үскән Госман хәзрәт кабат туган авылына “әйләнеп кайткан” – ул 2015 елдан  иганәче Рафаэль Әфләтунов төзеткән “Бишбалта” мәчете имам-хатыйбы. Шул мәчеттә гәпләшкәндә, Казанда туып-үсеп, рус мәктәбендә укыса һәм күпмедер вакыт чит илләрдә, чит төбәкләрдә яшәсә дә, татарча әдәби телдә рәхәт, тәмле итеп, һәрвакыт әнисен олы хөрмәт белән яратып искә алып сөйләүче хәзрәтне йотлыгып тыңлап, аның турында шактый кызыклы мәгълүмат тупладым.  

Гомере буе кибеттә сатучы булып эшләгән, бик гайрәтле, көчле холыклы Рәшидә абыстай, дини уку йортларында белем алмаса да, Аллаһ биргән зиркәлеге, тәкъвалыгы, тырышлыгы белән күпләргә сабак укытырлык гыйлем үзләштергән. Коръәнне, тәфсирләрен укыган, аларның мәгънәләрен өйрәнгән, зур галимнәрнең китапларын укып, сөйләгәннәрен тыңлап, конспектлап балаларына – биш кызына һәм бер улына җиткергән. Үзе эшкә киткәндә дә аларга эш кушып калдырган: Риза Фәхреддиннең “Җәвамигуль кәлим шәрхе”ннән берәр бит укып, аннан эчтәлеген сөйләргә, ничек аңлауларын, үз фикерләрен дә әйтергә. Намаз калдырыш юк! Балаларның туган берсенә кечкенәдән тәхәрәт алу тәртибе, намаз өйрәтелгән. Шул ук вакытта мәктәптә укуны да, өйдәге эшне дә калдырасы түгел! Исхаковларның тәртипле, белемле балаларын укытучылар мактап кына торганнар. Ата-аналар җыелышында: “Барлык укучылар да сезнекеләр кебек булсалар, мәктәптә укытучылар да кирәкмәс иде”, -- дигәннәр алар Рәшидә абыстайга һәм улларны, кызларны ничек шулай тәртипле итеп үстерү серләрен сөйләгез әле дип, еш кына сүз дә биргәннәр. Балалары турында мактау сүзләре генә ишетәсен белгән Рәшидә абыстай ата-аналар җыелышыннан кайткач кызларына һәм улына бирү өчен кибеттән шоколадларны ала ук барган.   

-- Мирный поселогында үз йортыбызда яшәдек, эш җитәрлек иде, -- дип искә ала бала чагын Госман хәзрәт. -- Әти белән әни эштә, әни -- кибеттә, әти “Теплоконтроль” заводында. Әтиебез Гомәр исемле, бик басынкы, йомшак, ипле кеше иде. Эшкә дә барырга, хуҗалыкны да җигелеп тартырга, алты баланы да үстерергә кирәк. Әни кайвакыт: “Гомәр, бөтенесе миңа туры килә, шул балаларны бераз куркытып та алмыйсың ичмасам!” – дигәч, әти: “Һау!” – дип, үзенчә “дулап куя” иде. Гаиләдә балалар үскәндә кемдер катырак булырга тиеш. Әти кеше -- мал табучы, көне эштә үтә, шуңа әниләр үткенрәк, бераз усалрак булса яхшы. Безнең өйдә шулай иде. Әни гадел усал булды, безне беркайчан нахакка рәнҗетмәде, сукмады, әмма сыек чыбык куелган урын бар иде, әни аны бер дә кулланмады, шул урынга күзе белән генә ишарәли иде. Аның усаллыгы күбрәк дин эшләренә бәйле иде, намаз калса, ихласлык кимесә, әни аны сизә иде. Хәтта мин мөфти булганда да, телевизордан минем зур түрәләр белән дингә бер катнашы булмаган әле бер сәфәрдә, әле икенчесендә йөргәнне күрсә: “Улым, карап торам, син дөньяга артык бирелеп киттең кебек”, -- дип, ризасызлык белдерә иде. Мин мөфтилектән киткәч тә, борчылмады, көчеңнән килгәнне эшләдең, өстеңнән бик зур җаваплылык төште дип, үзенчә бер сөенеч белән дога кылып куйды. Чөнки әни минем тырышлыкны, фидакарьлекне күрә, бәяли иде. Миңа кадәр мөфти булган Габдулла Галиуллин чорында, аннан мин эшләгән вакытта дин өчен дәүләттән матди ярдәм әле бирелми иде, шуңа мөселман илләреннән ярдәм сорарга туры килә иде. Шундый сәфәргә чыкканда: “Әни, хәер эстәргә барам”, -- дигәч, ул: “Улым, син бу эштән бер дә хурланма, гарьләнмә, син милләтең, дәүләтең өчен сорыйсың, хәер – яхшылык дигән сүз, эстәү – эзләү дигән сүз, син яхшылык эзләргә барасың, биргән кеше әҗер-саваплы, аны эзләп йөргән кеше тагын да әҗерлерәк”, -- дип, күңелне үстерә, дәртләндерә иде.