ЯҢА ЕЛ ТИКШЕРҮЛӘРЕ

Янгын сүндерүчеләр Кыш бабайны да тынычлыкта калдырырга җыенмый. Аның Мәскәүдә урнашкан утарында янгын куркынычсызлыгы таләпләре үтәлмәве ачыкланган. Бәйрәм чаралары узачак биналарны Татарстанда да баштанаяк тикшереп чыгачаклар. Янгын сүндерүчеләр китергән мәгълү­матларга караганда, янгында һәлак булу очракларының 40 проценты нәкъ менә шушы чорда – 1 декабрьдән 31 гыйнварга кадәр сузылган вакыт аралыгында килеп чыга.

Инде хәбәр иткәнебезчә, кичәге көннән Татарстанда янгынга каршы көчәйтелгән режим гамәлгә керде. Республикада мондый чаралар ел саен уздырыла. Ни өчен икәнлеген белгечләр куркыныч саннар белән раслый. Узган елның 1 декабреннән быелның 31 гыйнварына кадәр, ягъни төгәл ике ай эчендә республикада 828 янгын килеп чыккан, нәтиҗәдә 90 кешенең гомере өзелгән. Бу – республикада ел дәвамында теркәлгән янгыннарда һәлак булганнарның 40 проценты дигән сүз. Куркыныч вакыйгаларның 43 проценты халыкның ут белән саксыз кылануы аркасында килеп чыга. 1-10 гыйнвар көннәрендә хәлләр аеруча катлаулана икән. Бу чорда җаваплылык та арта. Янгын куркынычсызлыгы таләпләрен бозган өчен гади кешеләрне 1-1,5 мең, вазифаи затларны – 2-3 мең, ә юридик затларны 20-30 мең сум күләмендә штраф белән куркыталар. Кичә "Татмедиа" агентлыгында узган очрашуда Татарстанның янгын куркынычсызлыгы буенча Баш дәүләт инспекторы Таһир Кәримуллин әнә шундый мәгълүматлар җиткерде.

Быелгы чараларның исә әһәмияте һәм күләме бөтенләй башкача булачак. Пермьдәге вакыйгаларның безнең республикада да чагылыш табуын янгын сүндерүчеләр үзләре дә яшерми. Татарстанда бәйрәм тантаналары 4 мең 891 корылмада узар дип көтелә. Инде хәзер үк белгечләр шуларның 2 мең 823ен тикшерергә өлгергән. Нәтиҗәдә 16 меңнән артык кимчелек табылган. Әйтик, бу корылмаларның кайберләрендә гади генә янгын сүндерү җайланмасы да юк икән. 2 мең 336 вазифаи һәм 85 юридик зат административ җаваплылыкка тартылган. Әлеге кимчелекләрнең төзәтелү-төзәтелмәве билгесез. Мондый сорау, бәлки, урынсыз да булыр иде, әмма Пермьдә һәм башка шәһәр­ләрдәге куркыныч вакыйгаларның вакытында чара күрелмәве аркасында килеп чыгуын исәпкә алсак, шигебез юк түгел.

Хәер, әллә кая ерак китәсе дә түгел. Коткаручылар һәм хокук саклаучылар тарафыннан дәррәү кубып оештырылган тикшерүләрдән соң республикадагы күңел ачу корылмаларының да имин түгеллеге ачыкланган. Татарстанда тикшереләчәк корылмалар исемлегенә 231 объект эләккән. 9-14 декабрь көннәрендә Гадәттән тыш хәлләр министрлыгы вәкилләре прокуратура вәкилләре белән берлектә аларның 112сен карап чыгарга өлгергән инде. Нәтиҗәдә бу корылмаларда янгын куркынычсызлыгы кагыйдәләрен үтәмәүнең 764 очрагы ачыкланган. Тикшерүчеләр туплаган мәгълүматларга нигезләнеп, суд бу корылмаларның 29ын вакытлыча ябу турында карар чыгарырга мөмкин.

Сүз уңаеннен, тикшерүчеләр кагыйдә бозу очраклары ачыкланган корылмалардагы вазифаи һәм юридик затларга 265 мең сум кү­ләмендә штраф та салган. Әмма бу сумма белән генә аларның акылга утырасы шикле күренә. Ни өчен икәнен Таһир Кәримуллин үзе үк аңлатты. Түбән Камада иң популяр клублардан саналучы күңел ачу үзәкләренең берсенә 2006 елда ук 23 кимчелек табылган. Нәтиҗәдә клубны 15 көнгә япканнар. Әмма былтыргы тикшерү барышында кагыйдә бозуның тагын 21 очрагы табылган. Тик штрафлар һәм башка чаралар бу юлы да ярдәм итмәгән. Быелгы тикшерүдә 26 кимчелек ачыкланган. Шуларның 6сы узган еллардан калган кагыйдә бозулар. Янгын сүндерүчеләрнең әллә ни катгый чаралар күрү мөмкинлеге юк. Планлы тикшерүләрне 3 елга бер тапкыр гына уздырып була. Калган очракта исә прокуратураның махсус рөхсәте кирәк. "Эшмәкәрләргә ирек бирелде. Әмма бер үк вакытта никадәр җаваплылык булуын да аңларга тиешләр", – ди коткаручылар. Тик тегеләр генә моны башкача кабул итә.

 "Татмедиа"да узган очрашуда петардалар турында аерым сүз булды. Таһир Кәримуллин әйтүенчә, Татарстанда мондый куркыныч уенчыклар саклана һәм сатыла торган 206 корылма исәпкә алынган. Республика Эчке эшләр министрлыгының җәмәгать иминлеге милициясе башлыгы урынбасары Василий Соколов исә 5 декабрьдән 5 гыйнварга кадәр дәвам итәчәк "Иминлек тармагы" операциясе барышында төп игътибарның пиротехника җайланмаларына биреләсен әйтте. Хокук саклаучылар 784 тикшерү уздырырга өлгергән инде. Төрле кимчелекләр буенча 124 беркетмә төзелгән. Нәтиҗәдә милиция вәкилләре сатучылар кулыннан 1 миллион 811 мең сумлык 17 мең данә куркыныч уенчык тартып алган. Полковник Соколов халыкка пиротехника җайланмаларын бары тик махсус кибетләрдән генә сатып алырга киңәш итте. Ә Казан дары заводының җитештерү мәсьәләләре буенча директоры Александр Лившиц куркыныч уенчыкларның шартлау вакыты мөмкин кадәр соңрак, ә куркыныч зонасының азрак булырга тиешлеген җиткерде. Әйтергә кирәк, Пермьдәге вакыйгалардан соң халык шартлаткычларның тартмаларында язылган сүзләргә күбрәк игътибар бирә башлаган. Кибет сатучылары әнә шулай дип ышандыра.

Кичәге суыклар халыкның башында петарда яки башка бәйрәм шартлаткычы кайгысы калдырмаган иде. Шулай да "Ватаным Татарстан" хәбәрчесе Мәскәү районында урнашкан базарга кереп чыгасы итте. Тик куркыныч уенчыклар беркайда да күренмәде. "Ә сез аларны таба да алмаячаксыз. Чөнки сатканны белсәләр безне менә болай итәчәкләр, – диде базардагы сакчыларның берсе кулы белән киң мәгънәгә ия хәрәкәтләр ясап. – Әмма декабрьнең соңгы көннәрендә петардалар яңадан пәйда булачак. Ул вакытка тикшерүләр тәмамланачак инде".