Чайлдфри: «Хәерче үрчетәсем юк!», «Песиләр ягымлырак», «Үз өстемә җаваплылык аласым килми»

Авылыбыздагы бер гаилә искә төште: ире икенче бала алып кайтырга аяк терәп каршы булды. Хатыны күпме генә үгетләсә дә, ире: «Хәерче үрчетәсем юк! Әле берсенә дә күпме акча түгәсе булачак», – ди икән. Ир кеше сүзендә нык торды: хатынына дарулар эчерде, балага узудан саклады. Саранлыктан килгәнме бу, үз-үзен яратуданмы, кем белгән? Әмма «чайлдфри»лар дигәч, сүз бер бала белән генә чикләнгән яки сабый алып кайтуны соңгарак күчергән парлар турында бармый. Гомумән, балаларны яратмаучылар, алар урынына йорт хайваны асрауны хуп күрүчеләр, балалы кешеләрне күрүгә җен ачулары чыгучылар хакында. 

 

Социаль челтәрләрдәге форумнарның эчтәлегенә күз салсаң, андыйларның безнең арада еш очравын аңлыйсың, аларның саны дистә меңнән артып китә. «Чайлдфри»лар бала алып кайтучыларны төрле ямьсез сүзләр белән мыскыллый. Берне генә түгел, берничә бала табуны оятсызлыкка тиңлиләр, күп бала әниләре хакында ничек кенә язмыйлар. Билгеле, балаларга карата мондый нәфрәт төрле сәбәпләр аркасында килеп чыгарга мөмкин. 

 

 

Марсель (исеме үзгәртелде) карап торышка гап-гади авыл егете. Авыл мәктәбен тәмамлаганнан соң Казанга укырга чыгып китә. Бүген ул – югары белемле, яхшы эш урыны булган буйдак ир. Тормышы җитеш: фатиры, машинасы бар, сәламәтлегеннән дә зарланмый. Бүген үк өйләндерерлек. Әмма гаилә, хатын, бала турында сүз чыкса, Марсельнең йөзе чытыла, кәефе кырыла. 

 

– Өйләнеп, бала алып кайтып, үз өстемә җаваплылык аласым килми. Үзем дә бишенче бала булып дөньяга килгәнмен. Әти-әнием дини кешеләр. Әмма минем алар кебек гадәти тормыш белән яшисем килми. Йөргән кызларым бар. Алар белән танышуга ук өйләнергә теләмәвем, баласыз тормышның ныграк ошавын әйтеп куям. Чын дөресен белеп торсыннар, миңа планнар кормасыннар, дим. 

 

Абыйларым өйләнде, балалары бар. Алар белән аралашырга туры илә. Балаларына туган көннәргә, бәйрәмнәргә бүләкләр алып барам. Яратам, иркәлим үзләрен. Әмма үземнең өемдә бала-чага тавышы яңгырап торуын теләмим, миңа тынычлык кирәк. Тормышымны күрә торып катлауландырасым килми, болай яшәве рәхәтрәк, – дип Марсель эч серләре белән бүлешә. 

 

 

– Әнием кечкенә чагында әби тарафыннан кыерсытылып үсүен сөйли иде. Безнең әби бик дорфа кеше, балаларга карата кырыс булган. Әни үзе дә безне почмакка еш бастырып, елатып бетерә иде. Әбинең кырыслыгы аңа да күчкән, күрәсең. Гомумән, үземне дә тыныч дип санамыйм. Тиз кызып китәм. Бала алып кайтырга теләмәвем дә иң элек шуның белән бәйле. Ирем минем бала алып кайтырга теләмәвемне әлегә белми. Аңа бу хакта ничек аңлатырга да белмим, – ди ул. 

 

Ания инде ике ел песиләр үрчетү белән шөгыльләнә, өендә өч мәчесе бар. Ул аларны бала-чагага караганда күпкә мәрхәмәтлерәк, дип саный. Песи баласы эшли алырдай иң куркыныч эшләр дип, Ания өстәлгә менеп урлап ашауны һәм колготки ертуны атый. Тавышлары да юк диярлек, матур итеп мырылдыйлар гына. Ә сабыйлар кечкенә чакларында бик усал, кире һәм сүз тыңламый торган булалар, ди ул. 

 

«Бала тугач, гаиләнең бөтен тәртибе үзгәрә. Күп еллар шул кечкенә патшаның көенә биеп торасы була. Бала сүзен ишетүгә, күңелем болгана башлый. Сабыйлары булган, бары тик шулар турында сөйләшкән хатын-кызлар белән дә аралашмаска тырышам», – ди «чайлдфри» Ания. 

 

 

- Европа халкының 40 проценты – баласыз парлар. Германиянең Мюнхен шәһәрендәге халыкның 50 процентын «чайлдфри»лар тәшкил итә. Биредә балалар белән керү тыелган махсус рестораннар, кибетләр, клублар да бар. 

 

- 1982 елда АКШ халкының 2,4 проценты бала теләмәсә, 1990да бу сан 4,3 процентка әйләнгән, 1995 елда 6,6 процентка күтәрелгән. 

 

- Россиядә һәр 15 нче хатын-кыз «чайлдфри»ларны яклый, бала алып кайтырга теләми.

 

 

- Бала алып кайтырга теләмәүчеләрнең күбәюе, мөгаен, үзләрен генә яраткан кавемнең үсеп җитүе сәбәпледер. Хәзер яшьләр җаваплылыктан курка. “Чайлдфри”лар – үз өсләренә җаваплылык аласы килмәгән эгоистлар. Билгеле, моның сәбәпләре бик тирәндә. Ярлы тормышта үсү, җитмәүчелек, балачактагы төрле психологик яралар – һәммәсе баласыз тормышка этәрә ала. Геннар буенча, ярлылык биш буында чагыла, диләр бит. Шулай ук яшьләрнең рәхәт тормышта яшиселәре килү дә баласызлыкка сәбәп булып тора. “Чайлдфри”лар үзләрен төрлечә аклый. Интернет-форумнарга кереп, фикер алышулары да аклану өчен кирәк. 

 

Баланың аңы формалашканчы ук, аны җаваплылыкка өйрәтә башларга кирәк. Мәсәлән, үз артыннан уенчыкларын җыештыруны, аннан песигә ашарга бирүне йөкләргә. Кибеттән әйбер сатып алганда да, берсен аның үзенә, икенчесен абыйсы, сеңлесенә алырга киңәш ителә. Үсә төшкәч, баланы чүпне чыгарып атуга җаваплы итеп куярга мөмкин. Ягъни сабый кечкенәдән җаваплылыкның ни икәнен белеп, аңлап үссен.