Сарман

Энисе улыннан сорый:
- Улым ботен конфетларны кем ашап бетерде?
Малае " йорт иясе"-ди
мичтэн тавыш:
- Ялган сатма...

Күзенә карыйсыңмы соң ?

“Якташыңны тап” бүлегендә реклама урнаштыруга 40 % ташлама. Ашыгыгыз! Сезнең банерны нәкъ сезнең район кешеләре күрәчәк: http://matbugat.ru/news/?id=5405

Күреген дә тартмыйсың,
Теленә дә басмыйсың.
Авызыңа кабасың да
Бер моңланып аласың.

ӨЙ ИЯСЕ (ӨЙ АНАСЫ) тонгелеккэ укып ятыгыз бик файдалы

ӨЙ ИЯСЕ (ӨЙ АНАСЫ)

Өй иясе — өйләргә ияләшә торган, идән астын бик еөя торган, үзенең яраткан урыныннан төн урталарында гына чыга торган, өйне яратса, бик тырышып карый торган, озын чәчле, бик игелекле мәхлук ул.
Өй иясе йортны киләсе бәла-казалардан саклый; йортка афәт киләсе булса, төннәрне йокламый үткәрә, төн буе пошынып йөри; ут казасы көтелсә, ул бер дә тик тора алмый, аһ-ваһ килеп, өй эчендә әле ары, әле бире чабып йөри; йоклаган кешеләрне ничек тә уятырга тырыша: әле аякларыннан тарта, әле бер-бер әйбер шакылдата, ди.
Өй иясе, төнлә торып, йә башын тараса, йә иләк белән идәнгә он иләсә яхшылыкка була: бу өйгә байлык килә; җы-ласа, бакырса — яманлыкка була: моннан соң бу өйгә афәт ирешә, ярлылык баса. Өй иясе кайчагында җеп эрли, тик үзен бер дә күреп булмый. Өй иясе кабада эрләп бетерелмәгән түтәм калса гына эрли, ди. Өй иясе эрләп киткән кабада аннан калган түтәмне берәү эрләсә, аңа авыру йога, ди. Шуңа күрә дә түтәм калдырмаска кирәк икән, ди. Кичкә бетерми калдырсаң, кабаны аркасына әйләндереп салырга кирәк, ди. Ул чагында Өй иясе килеп ябышмый, ди.
Өй иясен баксаң, яхшы асрасаң, ул күп игелек китерә, аның күңелен табу бик файдалы була. Өй иясенең күңелен табар өчен якшәмбе сәдакасы бирергә кирәк. Ул шуннан күп хезмәт итә, ди.
Аның күңелен калдырырга бер дә ярамый, ди: чөнки күңеленә ошамаган бер эш эшләнсә, өйдә торучы кешеләргә кычу, төрле авырулар йога, ди; мәче шикелле өйдә тора торган хайваннар үлә башлый, ди. Идән астына шакшы су түккәнне Өй иясе бер дә яратмый, ди. Бик күңеле кала, ди, шакшы су түккән кеше шеш авыруына дучар була икән, ди. Мондый чакта өй иясенең күңелен табар өчен ботка пешерергә кирәк, ди. Шунсыз авырудан котыла алмыйсың икән, ди.
Өй иясе үзенә каршы килгәнне бер дә яратмый. Ул берәүнең йә чәчен, йә сакалын үрсә, үзе сүтелгәнгәчә сүтмәскә кирәк. Әгәр сүтсәң, кыркып ташласаң, йә үләсең, йә зәгыйфь булып каласың, йә бүтән бер бәлагә юлыгасың, ди.
Башка чыга, ягъни аерыла башласаң да, Өй иясен хәтердән чыгармаска кирәк, аның күңелен табып китәргә кирәк. Башка чыккан угыл яңа өйгә чыккач игелек күрим дисә, бер дә ансыз ярамый. Ул, яңа өйдән икмәк алып, атасыннан ризалык сорап, иске өйгә кереп, идән астына төшәргә тиеш; анда өч шәм яндырып, Өй иясеннән яңа йортта тынычлык, байлык, бәхет сорап, бер уч туфрак алырга кирәк. Аннан чыгып яңа йортка җиткәнче юлда кешедер, хайвандыр затына очрамыйча кайтып җитәргә кирәк.
Әгәр юлда кеше йә хайван очраса, кулындагы туфракны ташлап, яңадан кайтып туфрак алып, өенә кайтып, яңа өйнең идән астына сибәргә кирәк. Туфрак алып кайтканда берәү юлда очраса, туфракның игелеге тими, ди. Әгәр берәү дә күрмәгәндә, алып кайтып, яңа өйнең идән астына сипсәң, яңа тормышың тыныч була, ди. Байлык килә, ди, бәхет ишеге ачыла, ди.
Өй иясен бик аз кеше генә күрә ала икән. Ул берәүгә дә күренмәскә тырыша, әллә ничек аңсыздан гына күрүчеләр була икән. Моны безнең авылның түбән оч Мөхти бабай сөйли торган иде.
— Үз күзем белән күрдем,— ди торган иде,— бер тапкыр аяз кичне йокымнан уянып китсәм, ни күзем белән күрим —
алдымда берәү тора, гәүдәсе — адәм гәүдәсе. Мин моның Өй иясе икәнен белеп алдым да, үзем, ул сизмәсен дип, йокла-мышка сабыштым, Өй иясе бу чакта эскәмиядә киерелеп утырган, эрли дә эрли, орчык тавышы бөтен өй эченә ишетелә; башы, озын чәч белән булырга кирәк, бөтенләй томаланган, битен күпме күрәсем килсә дә күрә алмадым, миңа аркан утырган иде. Шуннан соң минем уянганны сизде булырга кирәк, тиз генә урыныннан торды, орчык-кабасын күтәрде дә мич артына кереп югалды.
Картлар күп сынаган, күпне күргән була; бер сизенсәләр, икенчесендә бик тиз төшенеп алалар. Шул ук кеше сөйләгәне бар:
— Безнең,— ди,— бер ак мәче бар иде. Ул бик яхшы торды, бик иркен йөрде, тук иде, гамь-гасәсе юк иде. Аннан соң кара мәче алдык. Өйгә чыккач, менә кара мәчебез көн-нән-көн арыклана, көннән-көн сыкрана, көннән-көн сыза башлады; ит ашатып карыйбыз — юк, симерми, ни белән генә сыйлама, алга бармый, ак мәче кебек көрәйми, безнең моңа исебез китә иде. Шуннан соң, «моны Өй иясе борчымыймы икән» дип, күңелебезгә килә иде.
Менә бер тапкыр төн уртасында басудан кайтып керсәм, мич бантында нидер кыштырдый. Аннан карадым, моннан карадым, беркем дә юк. Идәнгә карасам, мәчем идәндә изелеп ята, тын алыр хәле калмаган, Өй иясе борчып бетергән. Шуннан соң кара мәчене күршеләргә бирдек, үзебез ак мәче алдык. Шушы ак мәчебез бөтенләй башкача булды: тукланды, симерде, бер дә борчылмый, шат, уйнап кына торды...



АБЗАР ИЯСЕ (ЙОРТ АНАСЫ)

Абзар иясе ишегалдында, йә булмаса ат абзарында тора. Йорттагы терлекләрне баш-күз итә. Ул кай чагында кеше кыяфәтендә, кай чагында бер-бер терлек сурәтендә кешегә дә күренә. Аны ерактан гына, төнлә генә күреп була. Йорт анасы терлекне генә карый, бигрәк тә ул атларны ярата. Сөйгән атының ялын тарый, читтән аңа җим алып килә, кай атларны ул бер дә яратмый, яратмаган атын төн буе борчып, йөдәтеп бетерә. Төн буе аңа атланып йөри, аның алдындагы җимне алып китеп, үзе сөйгән ат алдына илтеп сала. Йорт анасы сөйми торган атлар арыкланып, боегып бетәләр, бик өшәнәләр. Мондый атларны, бөтенләй юкка чыкмас борын, ул йорттан читкә озатудан яхшысы юк.
Абзар иясенең күңелен калдырырга бер дә ярамый. Ара-тирә генә булса да аның күңелен таба торырга кирәк. Аның кәефен бер бозсаң, ул бөтен йорттагы терлекләрне үтереп бетерә икән. Йорт анасы ат тагарагын пычратканны барыннан да бигрәк яратмый икән. Йорт анасы бер борчылып китсә, аны ипкә китерү өчен, аңа атап, ботка пешерергә кирәк, ди.
Йорт анасын мин үзем дә күргәнем бар, кешеләрдән дә ишеткәнем бар. Безнең бер ак атыбыз бар иде. Урак өсте җитәрәк, көлтә кертергә кирәк булыр дип, икенче туры ат* алдык. Менә шул яңа туры атыбыз көннән-көн ядаулана, арыклана бара. Алган чакта симез, нык, уйнап кына тора торган ат, безгә килеп бер атна-ун көн торгач, бөтенләй эштән чыгып бетте. Карап торырлыгы калмады. Ничаклы аерым ашатып, сыйлап карасак та, ат кыяфәтенә кертеп булмады. Менә бер тапкыр, төнлә кайтып, ишегалдына керсәм, ат абзарында бик озын кеше шикелле бер карагай тора, ат чырылдый... тиз генә өйгә йөгереп кердем дә ут алып чыктым. Ни күзем белән күрим, әлеге яңа туры атыбызны Йорт анасы тагаракка чалкан салган, тагарактагы туры атка салган кибәкнең барысы да ак ат алдына күчкән.
Берәү сөйләгәне бар:
— Безнең, әти исән вакытта, ике көрән атыбыз бар иде. Әти үлгәннән соң, боларның берсен бик картайгач, йөккә ярамый башлагач, чалдым да аның урынына кара туры ат алдым. Хикмәт, шул кара туры ат көннән-көн арыклана, ябыклана барды, тора торгач бөтенләй эшлектән чыкты. Безгә килгәндә яллары үрелгән иде, безгә килгәч яллары сүтелеп тә, кырылып та бетте, бөтенләй ялсыз калды. Бер елдан бу атны ярты хакына саттым да, аның урынына яңадан көрән ат алдым. Менә бусы килгәндә начар гына иде. Безгә килгәч тә бөтенләй җан керде, таный алмассың, шулай төзәлде... Йортыбызга кара терлек ^кертергә ярамый иде. Йә үлә, йә имгәнә иде. Шул безнең Йорт анасы кара терлекне яратмый икән. Хәзер инде кара терлекне капкадан да эчкә атлатмыйм...

Матуркайда сезнең яклардан бугаай

Ник безнен Сармандада Чубайс бар (УН ЯККА КАРА фото-фокус)

Өйдә азык тәмам бткәч,Чуаш хатыны мич өстенә менеп аптырап утырган мәлдә ире кайтып кергән.Ни эшләп утрасың мич өстендә дигәч - Уҗин җылытап дигән.

чибәр мәрьям ДИГЭЧ ГЕЛ ЯЗАСЫ КИЛЭ КУНЕЛЛЭР КУТЭРЕЛЕП КИТТЕ ЭЛЛЭ ГЕЛ МЭРЬЯМГЭ УЗГЭРТЕРГЭ ИНДЕ ИСЕМНЕ

Ну, Әхми, погоди!
(юмореска)

Менә, безнең тормышта бик кызык бер хәл бар - күршеләр дигән. Әйтик, шәһәр күршесе белән авыл күршесе бик нык аерыла. Шәһәрнеке нәрсә инде ул: эт оясы кебек мәйданчык, катлы-катлы тимер ишекләр, шуның артына кереп бикләнәсең дә, кыңгырауга бассалар, йозак тишегеннән кычкырып тик ятасың: пшол отсюда, дип, әйеме?


Ә авылда... Авылда күршеләр башка. Күрше хакы - тәңре хакы, диләр. Үзең белмәгәнне күршеңнән сора, диләр. Әгәр дә синең өеңдә шылт иткән бер тавыш булса, ул күршең аркылы бөтен авылга тарала.

Менә минем авылда да бар ул бер күрше - паразит! Әхми дигән собака! Түзмәдем: шул Әхмигә багышлап хикәя яздым әле. Хикәянең исеме: “Ну, Әхми, погоди!”

Булмады. Күршедән уңмадым мин. Кешенең күршесе күрше кебек, минем күрше көлке кебек. Шуңа күрә иртә белән уянгач, иң беренче эшем шул: Әхмиләр ягына карыйм да акыра-акыра җырлыйм мин: “Кильки балык түгел, Әхми халык түгел”, - дим. Нинди халык, ди, ул? Әхми дә халык булды, ди. Соң, бер рәхәтләнеп, сыйланып та утырмагач, ул күршенең миңа ни пычагыма кирәге бар, ди? Похмельдән интеккәндә йөрим тегенең капка төбендә, пес итәсе килгән мәче кебек: туды-суды, суды-туды. Салып бирмәс микән, дип. Юк, бирми. Әле үзе акыл өйрәтә: “Күрше! - ди. - Похмельдән котылыр өчен гер күтәрергә кирәк, штанга күтәрергә кирәк”, - ди. Штанга, ди... Штаныңны күтәрергә хәлең калмасын...

Мыскыл итәм, дигәч тә. Соң, Әхмидән башка дөньясы да - эт оясы бит! Кайтып кереп кабызасың - кабынмый, борасың - акмый, кисәсең - үтми, тартасың - куып чыга, ятасың - таралып төшә, дөньясына төкерим дисәң - авызың кипкән, вәт! Җитмәсә, яныңда хатының мырлап ята: “Өйдә бернәрсә дә эшләмисең, кадак та какмыйсың син!” - ди. Ох, ачу чыкты!!! “Кая кагыйм?” - мин әйтәм. Шуннан беләк хәтле кадакны алдым да сервантның ишеген кадаклап та куйдым. Хатын шаккатты. Өч көн сөйләшмәдек. Записка язып кына сөйләшәбез. Хатынга яздым: “Иртәгә дуслар белән балыкка барасы бар. Иртәнге алтыда уят!”

Икенче көнне көндезге уникедә уянып киттем. Минем янда записка ята. Хатын язган: “Сәгать алты тулды, тор, собака!” - дигән.

Эх, шушы өч көндә сөйләшмәгәч, колакларым рәхәтләнепләр ял итте инде. А то хатын көннәр буе менә: “Та-та-та-та”, - дип, миңа гына бәйләнә. Төнлә белән дә саташып, миңа килеп ята ул шулай.

Эх, хатын дигәннән... Минем өйләнү дә шул Әхми аркасында булды бит. Әйе! Бервакыт, инде яшь вакытта: “Күрше, - ди, - мин, - ди, - өйләнергә булдым, - ди ул. - Анда, безнең авылдан бер ун километр бар инде, шунда фәлән абзыйның кызын сорарга барам берсе көнне. Син дә кияү егете булып барырсың инде”, - ди. Мин әйтәм: “Әһ-һә! Әхми-паразитка этлек эшләргә вакыт җитте!” Шуннан дус-ишләрне җыйдым да, бүген үк теге кызны миңа сорарга киттек.

Барып кердек өйләренә. Кыз үзе өйдә юк иде. Әтисе сөенә-сөенә риза булды. Тиз генә туй оештырдык. Булачак хатынны туйда гына күрдем. Ма-а-лай! Әй, булса да булыр икән дөньяда шундый ябык нәрсә! Менә өрек тә өрек, бу да өрек инде! Яшерен-батырын түгел, хәзер мин хатын аркылы төнлә белән рәхәтләнеп гәҗит укып ятам.

Тегене хәзер туйда беренче тапкыр күрдем ич, туйда күрдем дә, котым очып китте. Тегеңә карап утырам. Авыз ачык. Булачак хатын аракыны шунда гына коеп тора. Менә исереп кенә булмый бит! Тегеңә карыйм да: бр-р-р! - айнып китәм. Моның белән йоклыйсыларым күз алдыма килә дә, айнып китәм. Менә туйда иң күп эчкән кеше мин булдым, туй ахырында шып аегы мин калдым. Әхми-паразит, өйләнәм дигән булып, юри мине җибәргән икән. Хәзер әнә йөри көлеп: “Хәлләр ничек соң, баҗай?” - дип.

Эх, егетләр! Үтте гомерләр, одеял астында горбыль такта кочаклап ятып, әй! Үтте гомерләр, арт ягына берне шапылдаткач, алты сәгать селкенеп тора торган хатыннарга кызыгып, әй!..

Нишләтергә дә белгән юк инде аны. Аптырагач, чокыр казыдым Әхмигә. Бөтен абзарның, туалетның шакшыларын тутырып шәп итеп ясадым!.. Үзем төштем... Капкын куяр идем - үзем эләгермен дип куркам.

Соң, нишләтим соң: минем тавыкларга хәтле Әхминең абзарына кереп күкәй салалар. Бер көнне карыйм: минем сары тавык Әхмиләр абзарыннан кытаклап чыгып килә. Довольный шундый! Опять Әхмигә күкәй!!! Киттем тавыкны урам буйлап куып. Тавык акыра, мин сүгенәм, Әхми көлә. “Кит инде, күрше, тавык куып йөрмәсәң, хатын-кыз беткәнмени сиңа?” - ди.

Үзе ул дөньяның ялкавы: капка, коймалары авып беткән. Ишек алдында Әхминең бер туалеты гына утырып тора. Туалет урамга карый. Шуның ишеге юк! Мин әйтәм: “Әй, Әхми, нигә хет туалетыңа ишек куймыйсың?” - дигәч, әйтә: “Нәрсәгә анда ишек? Анда урларлык әйбер юк бит”, - ди.

Ялкау! Үзе беркая да эшләми, эшләмәсә дә, айныган көне дә юк. Шул безнең ише дуракларны алдап йөри инде! Әле бер көнне кергән. “Нәрсә?” - дим. “Күрше, минем бит җүбилей! Илле яшь. Бер ярты куй инде!” - ди. “Туктале, Әхми, кичә генә бит кырык ике яшь тулды, дип бер ярты эчеп чыгып киттең бит!” - мин әйтәм. “Әй, күрше, анысы аның ботинка размеры булган икән!” - ди.

Ну, анысы сөйләшергә оста инде! Сез аның яшь вакытта кызлар белән генә сөйләшкәнен күрсәгезие! У-у-х! Без генә ул йөргәнбез. Ну, яшь вакытта озаткан бер нәрсәң була бит инде. Шунда беренче көнне озатканда тотасың уң кулын, икенче көнне озатканда тотасың сул кулын, өченче көнне тотасың ике кулын бергә. Ну, шулай бара инде ул. Бик озак бара ул безнең. Туйдан соң да да чурта тотасы нәрсәләр кала бугай әле анда. Ә менә Әхми, кызлар белән танышканда, бер җөмлә белән әйтә дә бетерә. Болай ди: “Кызый! Кереп утыр! Сөйләшеп ятырбыз!” - ди.

Әле тагын бер көнне нәрсә ди: “Мин хәзер шигырь генә язам!” - ди. Һи! Язган теге шигырь! Берсе мондый: “Әти, бура бурагач, сузылып ятканский. Мине бүре ашаса, ул бүре катканский!” Ох, Пушкин, блин! Мин андыйларны йөзне язам. Әле шуны гәҗиттә бастырам, ди. Булыр, булыр. Гәҗит дигәннән, шуны гына әйтәм: Әхминең үз гомерендә бер гәҗиткә дә язылганы булмады. “Миңа нәрсәгә гәҗит? Мин туалетка комган белән йөрим!” - ди, паразит, әйе.

Нишләтергә дә белгән юк инде аны. Ну, бер нәрсә уйлап йөрим. Башта бер план бар минем. Сезгә әйтмичә торам: я Әхмигә җиткерерсез. Әгәр дә шул барып чыкса, әгәр дә шул барып чыксамы, ну, Әхми, погоди!

Ну, Әхми, погоди!
(юмореска)

Менә, безнең тормышта бик кызык бер хәл бар - күршеләр дигән. Әйтик, шәһәр күршесе белән авыл күршесе бик нык аерыла. Шәһәрнеке нәрсә инде ул: эт оясы кебек мәйданчык, катлы-катлы тимер ишекләр, шуның артына кереп бикләнәсең дә, кыңгырауга бассалар, йозак тишегеннән кычкырып тик ятасың: пшол отсюда, дип, әйеме?


Ә авылда... Авылда күршеләр башка. Күрше хакы - тәңре хакы, диләр. Үзең белмәгәнне күршеңнән сора, диләр. Әгәр дә синең өеңдә шылт иткән бер тавыш булса, ул күршең аркылы бөтен авылга тарала.

Менә минем авылда да бар ул бер күрше - паразит! Әхми дигән собака! Түзмәдем: шул Әхмигә багышлап хикәя яздым әле. Хикәянең исеме: “Ну, Әхми, погоди!”

Булмады. Күршедән уңмадым мин. Кешенең күршесе күрше кебек, минем күрше көлке кебек. Шуңа күрә иртә белән уянгач, иң беренче эшем шул: Әхмиләр ягына карыйм да акыра-акыра җырлыйм мин: “Кильки балык түгел, Әхми халык түгел”, - дим. Нинди халык, ди, ул? Әхми дә халык булды, ди. Соң, бер рәхәтләнеп, сыйланып та утырмагач, ул күршенең миңа ни пычагыма кирәге бар, ди? Похмельдән интеккәндә йөрим тегенең капка төбендә, пес итәсе килгән мәче кебек: туды-суды, суды-туды. Салып бирмәс микән, дип. Юк, бирми. Әле үзе акыл өйрәтә: “Күрше! - ди. - Похмельдән котылыр өчен гер күтәрергә кирәк, штанга күтәрергә кирәк”, - ди. Штанга, ди... Штаныңны күтәрергә хәлең калмасын...

Мыскыл итәм, дигәч тә. Соң, Әхмидән башка дөньясы да - эт оясы бит! Кайтып кереп кабызасың - кабынмый, борасың - акмый, кисәсең - үтми, тартасың - куып чыга, ятасың - таралып төшә, дөньясына төкерим дисәң - авызың кипкән, вәт! Җитмәсә, яныңда хатының мырлап ята: “Өйдә бернәрсә дә эшләмисең, кадак та какмыйсың син!” - ди. Ох, ачу чыкты!!! “Кая кагыйм?” - мин әйтәм. Шуннан беләк хәтле кадакны алдым да сервантның ишеген кадаклап та куйдым. Хатын шаккатты. Өч көн сөйләшмәдек. Записка язып кына сөйләшәбез. Хатынга яздым: “Иртәгә дуслар белән балыкка барасы бар. Иртәнге алтыда уят!”

Икенче көнне көндезге уникедә уянып киттем. Минем янда записка ята. Хатын язган: “Сәгать алты тулды, тор, собака!” - дигән.

Эх, шушы өч көндә сөйләшмәгәч, колакларым рәхәтләнепләр ял итте инде. А то хатын көннәр буе менә: “Та-та-та-та”, - дип, миңа гына бәйләнә. Төнлә белән дә саташып, миңа килеп ята ул шулай.

Эх, хатын дигәннән... Минем өйләнү дә шул Әхми аркасында булды бит. Әйе! Бервакыт, инде яшь вакытта: “Күрше, - ди, - мин, - ди, - өйләнергә булдым, - ди ул. - Анда, безнең авылдан бер ун километр бар инде, шунда фәлән абзыйның кызын сорарга барам берсе көнне. Син дә кияү егете булып барырсың инде”, - ди. Мин әйтәм: “Әһ-һә! Әхми-паразитка этлек эшләргә вакыт җитте!” Шуннан дус-ишләрне җыйдым да, бүген үк теге кызны миңа сорарга киттек.

Барып кердек өйләренә. Кыз үзе өйдә юк иде. Әтисе сөенә-сөенә риза булды. Тиз генә туй оештырдык. Булачак хатынны туйда гына күрдем. Ма-а-лай! Әй, булса да булыр икән дөньяда шундый ябык нәрсә! Менә өрек тә өрек, бу да өрек инде! Яшерен-батырын түгел, хәзер мин хатын аркылы төнлә белән рәхәтләнеп гәҗит укып ятам.

Тегене хәзер туйда беренче тапкыр күрдем ич, туйда күрдем дә, котым очып китте. Тегеңә карап утырам. Авыз ачык. Булачак хатын аракыны шунда гына коеп тора. Менә исереп кенә булмый бит! Тегеңә карыйм да: бр-р-р! - айнып китәм. Моның белән йоклыйсыларым күз алдыма килә дә, айнып китәм. Менә туйда иң күп эчкән кеше мин булдым, туй ахырында шып аегы мин калдым. Әхми-паразит, өйләнәм дигән булып, юри мине җибәргән икән. Хәзер әнә йөри көлеп: “Хәлләр ничек соң, баҗай?” - дип.

Эх, егетләр! Үтте гомерләр, одеял астында горбыль такта кочаклап ятып, әй! Үтте гомерләр, арт ягына берне шапылдаткач, алты сәгать селкенеп тора торган хатыннарга кызыгып, әй!..

Нишләтергә дә белгән юк инде аны. Аптырагач, чокыр казыдым Әхмигә. Бөтен абзарның, туалетның шакшыларын тутырып шәп итеп ясадым!.. Үзем төштем... Капкын куяр идем - үзем эләгермен дип куркам.

Соң, нишләтим соң: минем тавыкларга хәтле Әхминең абзарына кереп күкәй салалар. Бер көнне карыйм: минем сары тавык Әхмиләр абзарыннан кытаклап чыгып килә. Довольный шундый! Опять Әхмигә күкәй!!! Киттем тавыкны урам буйлап куып. Тавык акыра, мин сүгенәм, Әхми көлә. “Кит инде, күрше, тавык куып йөрмәсәң, хатын-кыз беткәнмени сиңа?” - ди.

Үзе ул дөньяның ялкавы: капка, коймалары авып беткән. Ишек алдында Әхминең бер туалеты гына утырып тора. Туалет урамга карый. Шуның ишеге юк! Мин әйтәм: “Әй, Әхми, нигә хет туалетыңа ишек куймыйсың?” - дигәч, әйтә: “Нәрсәгә анда ишек? Анда урларлык әйбер юк бит”, - ди.

Ялкау! Үзе беркая да эшләми, эшләмәсә дә, айныган көне дә юк. Шул безнең ише дуракларны алдап йөри инде! Әле бер көнне кергән. “Нәрсә?” - дим. “Күрше, минем бит җүбилей! Илле яшь. Бер ярты куй инде!” - ди. “Туктале, Әхми, кичә генә бит кырык ике яшь тулды, дип бер ярты эчеп чыгып киттең бит!” - мин әйтәм. “Әй, күрше, анысы аның ботинка размеры булган икән!” - ди.

Ну, анысы сөйләшергә оста инде! Сез аның яшь вакытта кызлар белән генә сөйләшкәнен күрсәгезие! У-у-х! Без генә ул йөргәнбез. Ну, яшь вакытта озаткан бер нәрсәң була бит инде. Шунда беренче көнне озатканда тотасың уң кулын, икенче көнне озатканда тотасың сул кулын, өченче көнне тотасың ике кулын бергә. Ну, шулай бара инде ул. Бик озак бара ул безнең. Туйдан соң да да чурта тотасы нәрсәләр кала бугай әле анда. Ә менә Әхми, кызлар белән танышканда, бер җөмлә белән әйтә дә бетерә. Болай ди: “Кызый! Кереп утыр! Сөйләшеп ятырбыз!” - ди.

Әле тагын бер көнне нәрсә ди: “Мин хәзер шигырь генә язам!” - ди. Һи! Язган теге шигырь! Берсе мондый: “Әти, бура бурагач, сузылып ятканский. Мине бүре ашаса, ул бүре катканский!” Ох, Пушкин, блин! Мин андыйларны йөзне язам. Әле шуны гәҗиттә бастырам, ди. Булыр, булыр. Гәҗит дигәннән, шуны гына әйтәм: Әхминең үз гомерендә бер гәҗиткә дә язылганы булмады. “Миңа нәрсәгә гәҗит? Мин туалетка комган белән йөрим!” - ди, паразит, әйе.

Нишләтергә дә белгән юк инде аны. Ну, бер нәрсә уйлап йөрим. Башта бер план бар минем. Сезгә әйтмичә торам: я Әхмигә җиткерерсез. Әгәр дә шул барып чыкса, әгәр дә шул барып чыксамы, ну, Әхми, погоди!

Ну, Әхми, погоди!
(юмореска)

Менә, безнең тормышта бик кызык бер хәл бар - күршеләр дигән. Әйтик, шәһәр күршесе белән авыл күршесе бик нык аерыла. Шәһәрнеке нәрсә инде ул: эт оясы кебек мәйданчык, катлы-катлы тимер ишекләр, шуның артына кереп бикләнәсең дә, кыңгырауга бассалар, йозак тишегеннән кычкырып тик ятасың: пшол отсюда, дип, әйеме?


Ә авылда... Авылда күршеләр башка. Күрше хакы - тәңре хакы, диләр. Үзең белмәгәнне күршеңнән сора, диләр. Әгәр дә синең өеңдә шылт иткән бер тавыш булса, ул күршең аркылы бөтен авылга тарала.

Менә минем авылда да бар ул бер күрше - паразит! Әхми дигән собака! Түзмәдем: шул Әхмигә багышлап хикәя яздым әле. Хикәянең исеме: “Ну, Әхми, погоди!”

Булмады. Күршедән уңмадым мин. Кешенең күршесе күрше кебек, минем күрше көлке кебек. Шуңа күрә иртә белән уянгач, иң беренче эшем шул: Әхмиләр ягына карыйм да акыра-акыра җырлыйм мин: “Кильки балык түгел, Әхми халык түгел”, - дим. Нинди халык, ди, ул? Әхми дә халык булды, ди. Соң, бер рәхәтләнеп, сыйланып та утырмагач, ул күршенең миңа ни пычагыма кирәге бар, ди? Похмельдән интеккәндә йөрим тегенең капка төбендә, пес итәсе килгән мәче кебек: туды-суды, суды-туды. Салып бирмәс микән, дип. Юк, бирми. Әле үзе акыл өйрәтә: “Күрше! - ди. - Похмельдән котылыр өчен гер күтәрергә кирәк, штанга күтәрергә кирәк”, - ди. Штанга, ди... Штаныңны күтәрергә хәлең калмасын...

Мыскыл итәм, дигәч тә. Соң, Әхмидән башка дөньясы да - эт оясы бит! Кайтып кереп кабызасың - кабынмый, борасың - акмый, кисәсең - үтми, тартасың - куып чыга, ятасың - таралып төшә, дөньясына төкерим дисәң - авызың кипкән, вәт! Җитмәсә, яныңда хатының мырлап ята: “Өйдә бернәрсә дә эшләмисең, кадак та какмыйсың син!” - ди. Ох, ачу чыкты!!! “Кая кагыйм?” - мин әйтәм. Шуннан беләк хәтле кадакны алдым да сервантның ишеген кадаклап та куйдым. Хатын шаккатты. Өч көн сөйләшмәдек. Записка язып кына сөйләшәбез. Хатынга яздым: “Иртәгә дуслар белән балыкка барасы бар. Иртәнге алтыда уят!”

Икенче көнне көндезге уникедә уянып киттем. Минем янда записка ята. Хатын язган: “Сәгать алты тулды, тор, собака!” - дигән.

Эх, шушы өч көндә сөйләшмәгәч, колакларым рәхәтләнепләр ял итте инде. А то хатын көннәр буе менә: “Та-та-та-та”, - дип, миңа гына бәйләнә. Төнлә белән дә саташып, миңа килеп ята ул шулай.

Эх, хатын дигәннән... Минем өйләнү дә шул Әхми аркасында булды бит. Әйе! Бервакыт, инде яшь вакытта: “Күрше, - ди, - мин, - ди, - өйләнергә булдым, - ди ул. - Анда, безнең авылдан бер ун километр бар инде, шунда фәлән абзыйның кызын сорарга барам берсе көнне. Син дә кияү егете булып барырсың инде”, - ди. Мин әйтәм: “Әһ-һә! Әхми-паразитка этлек эшләргә вакыт җитте!” Шуннан дус-ишләрне җыйдым да, бүген үк теге кызны миңа сорарга киттек.

Барып кердек өйләренә. Кыз үзе өйдә юк иде. Әтисе сөенә-сөенә риза булды. Тиз генә туй оештырдык. Булачак хатынны туйда гына күрдем. Ма-а-лай! Әй, булса да булыр икән дөньяда шундый ябык нәрсә! Менә өрек тә өрек, бу да өрек инде! Яшерен-батырын түгел, хәзер мин хатын аркылы төнлә белән рәхәтләнеп гәҗит укып ятам.

Тегене хәзер туйда беренче тапкыр күрдем ич, туйда күрдем дә, котым очып китте. Тегеңә карап утырам. Авыз ачык. Булачак хатын аракыны шунда гына коеп тора. Менә исереп кенә булмый бит! Тегеңә карыйм да: бр-р-р! - айнып китәм. Моның белән йоклыйсыларым күз алдыма килә дә, айнып китәм. Менә туйда иң күп эчкән кеше мин булдым, туй ахырында шып аегы мин калдым. Әхми-паразит, өйләнәм дигән булып, юри мине җибәргән икән. Хәзер әнә йөри көлеп: “Хәлләр ничек соң, баҗай?” - дип.

Эх, егетләр! Үтте гомерләр, одеял астында горбыль такта кочаклап ятып, әй! Үтте гомерләр, арт ягына берне шапылдаткач, алты сәгать селкенеп тора торган хатыннарга кызыгып, әй!..

Нишләтергә дә белгән юк инде аны. Аптырагач, чокыр казыдым Әхмигә. Бөтен абзарның, туалетның шакшыларын тутырып шәп итеп ясадым!.. Үзем төштем... Капкын куяр идем - үзем эләгермен дип куркам.

Соң, нишләтим соң: минем тавыкларга хәтле Әхминең абзарына кереп күкәй салалар. Бер көнне карыйм: минем сары тавык Әхмиләр абзарыннан кытаклап чыгып килә. Довольный шундый! Опять Әхмигә күкәй!!! Киттем тавыкны урам буйлап куып. Тавык акыра, мин сүгенәм, Әхми көлә. “Кит инде, күрше, тавык куып йөрмәсәң, хатын-кыз беткәнмени сиңа?” - ди.

Үзе ул дөньяның ялкавы: капка, коймалары авып беткән. Ишек алдында Әхминең бер туалеты гына утырып тора. Туалет урамга карый. Шуның ишеге юк! Мин әйтәм: “Әй, Әхми, нигә хет туалетыңа ишек куймыйсың?” - дигәч, әйтә: “Нәрсәгә анда ишек? Анда урларлык әйбер юк бит”, - ди.

Ялкау! Үзе беркая да эшләми, эшләмәсә дә, айныган көне дә юк. Шул безнең ише дуракларны алдап йөри инде! Әле бер көнне кергән. “Нәрсә?” - дим. “Күрше, минем бит җүбилей! Илле яшь. Бер ярты куй инде!” - ди. “Туктале, Әхми, кичә генә бит кырык ике яшь тулды, дип бер ярты эчеп чыгып киттең бит!” - мин әйтәм. “Әй, күрше, анысы аның ботинка размеры булган икән!” - ди.

Ну, анысы сөйләшергә оста инде! Сез аның яшь вакытта кызлар белән генә сөйләшкәнен күрсәгезие! У-у-х! Без генә ул йөргәнбез. Ну, яшь вакытта озаткан бер нәрсәң була бит инде. Шунда беренче көнне озатканда тотасың уң кулын, икенче көнне озатканда тотасың сул кулын, өченче көнне тотасың ике кулын бергә. Ну, шулай бара инде ул. Бик озак бара ул безнең. Туйдан соң да да чурта тотасы нәрсәләр кала бугай әле анда. Ә менә Әхми, кызлар белән танышканда, бер җөмлә белән әйтә дә бетерә. Болай ди: “Кызый! Кереп утыр! Сөйләшеп ятырбыз!” - ди.

Әле тагын бер көнне нәрсә ди: “Мин хәзер шигырь генә язам!” - ди. Һи! Язган теге шигырь! Берсе мондый: “Әти, бура бурагач, сузылып ятканский. Мине бүре ашаса, ул бүре катканский!” Ох, Пушкин, блин! Мин андыйларны йөзне язам. Әле шуны гәҗиттә бастырам, ди. Булыр, булыр. Гәҗит дигәннән, шуны гына әйтәм: Әхминең үз гомерендә бер гәҗиткә дә язылганы булмады. “Миңа нәрсәгә гәҗит? Мин туалетка комган белән йөрим!” - ди, паразит, әйе.

Нишләтергә дә белгән юк инде аны. Ну, бер нәрсә уйлап йөрим. Башта бер план бар минем. Сезгә әйтмичә торам: я Әхмигә җиткерерсез. Әгәр дә шул барып чыкса, әгәр дә шул барып чыксамы, ну, Әхми, погоди!

Кычытмаган җиреңне кашысаң, шулай була икән!
(юмореска)


Без, мәсәлән, мужиклар, постоянно гаражда. Мин үзем часто шунда инде. Чөнки, хатыннан ял итәсең, кешедән ял итәсең. Машина да бар, аллага шөкер. Ноль первый, өр яңа - 65нче елгы...

Аннан соң, әле гаражда бит дуслар да бар. Гаражга хатыннардан качып киләләр инде. Бу эшкә дә әйбәт: өч борынга эзләп торасы юк, өч гараж кушыласың да: әч, әч и әч, һе-һе!.. Әйбәт.

Аннан соң, көз көнне хатын кыяр япканда, машина белән мин бит ташыйм инде базга. Унны ясаса, кайткач, икесе ватылды, дим. Кыш көнне закускага - менә дигән! Аның сәбәбе дә табылып тора эчәргә, гараж тирәсендә булгач инде.

Бер көнне бер күрше малай \"Запорожец\" белән бәрелеп кайткан. Шул шатлыктан эчтек. Нишләп шатлык, дисезме? Безнең Корабельный белән Мира урамында ике \"Запорожец\" маңгайга маңгай килеп бәрелгәннәр. Көчкә шуышып чыгып, кочаклашып, ике сәгать елап утырганнар: ярый, син \"Мерседес\" булмадың әле, дип. Шул шатлыктан менә икесе дә бер литр кысты ул көнне. Рәхәтләнеп җиб-бәрдек минем кыяр белән дә, әйбәтләп гаражны бикләп, кайтырга гына торадырыем - сбербанкта шофер булып эшләүче дустым Рафик килеп чыкты:

- Домкратыңны бир әле, домкрат сынды, иртәгә Казанга барам, юлда кирәк була, - ди.

Мин әйтәм:

- Казанга ник барасың инде?

- Ник, ник, начальник җибәрә, менә! Акча илтәсе бар, - ди.

- Соң, дурак булмасаң, акчаны монда алып кайт син, безгә җитми бит! - мин әйтәм.

- Әй, нормальный акча түгел бит ул, - ди, - теге, списанный акча.

Мин әйтәм:

- Списанный акча буламыни?

- Була, - ди. - Бездә йөзлекләр, иллелекләр искергәч, балта белән ваклыйлар да, шуны капчыкка тутырып сдавать итәләр, - ди.

Шуннан, малай, ышанмадым бит, тегенең капчыгын ачып карадым: чынлап та, вакланган иллелекләр, йөзлекләр ята. На всякий случай бер ике кесәгә тутырдым. \"Акча бит, - мин әйтәм, кесәгә ияләнеп торсын әле.\"

Рафик домкратны алып китте. Шуннан - настроение бар - автобуска кереп бастым, кайтып киләм. Автобуста кеше, малай, - море! Билет алу жәл инде, кәнишне. Теге баштан кондуктор - вот такая здоровая марҗа! - миңа таба килә. Аның якорьларын күрсәң, малай - во! (күкрәкләрен күрсәтә). Теге атомный ракетаныкы шикелле. Килде, якорьларын минем өскә салды:

- Ну чё, мужик, билеты покупать будем, нет?

- Нету, - мин әйтәм, - у менә денег! С работы еду, нету! - дим.

Теге вакланган акча искә төште бит. На всякий случай бәләкәй генә учны чыгардым да тегенең кулына салдым.

- Что это такое? - ди.

Мин әйтәм:

- Деньга! В кармане таскал, таскал, вот такой стал. Сто пятьдесят рублей ровно, - мин әйтәм, - анда. Завтра сдачу дашь, - дип чыгып киттем.

Кычкырып калды:

- Попадет тебе от жены, - дигән була.

\"Кара, - мин әйтәм, - кызык сүз әйтте бит бу! Кайткач, хатынны кызык итим әле!\"

Кайттым да, мескен кыяфәт белән шифоньер кырыена утырдым. Хатыным:

- Нәрсә булды?! - дип кычкырып куйды.

- Әй, карчык, - мин әйтәм, - сине алдаганым бер дә юк иде. Егерме мең акча җыйган идем синнән качырып. Менә, - мин әйтәм, - гаражда тычкан кисеп бетергән!

Хатын унбиш минут карап торды да акчага, сразу уклау белән тартты. Ул көнне кухонный гарнитур ватылды, куняның пыяласы ватылды. Эх, кычытмаган җиреңне кашысаң, шулай була икән ул...

Болары пустяк.

Унбиш көннән зарплата бирделәр. Сентябрь аена, былтыргы. Ровно сигез йөз тәңкә. Мин аны кесәгә тыктым да эштән кайтып киттем. Ну бит, нормальный мужик, зарплата алгач, бер литр булса да эчергә тиешме? Тиеш. Шуннан базарга кердем дә, безнең анда шестой магазин бар, бер литрны кесәгә салдым да, - гараж рядом. Киттем гаражга. Базардан чыгуга безнең бакча күршесе Нәҗия килеп чыкмасынмы:

- И, Гамил, хәлләрең ничек? Күптән машина рәтләргә чакырганың юк.

- Соң, әйдә, - мин әйтәм, - бөтен нәрсә әзер. Ачкыч булса да, тотып торырсың.

Үзем белән алып киттем гаражга. \"Ну, - мин әйтәм, - әйбәт! Булса, килә инде ул!\" Эчтән гаражны бикләп куйдым. Нәҗиягә:

- Мин хәзер базга кыярга төшәм - закускага, син өстәлгә гәҗит җәя тор, - дим.

Базның ике генә баскычына баскан идем - гаражга тибә башладылар:

- Ач, Гамил, ач! Сезгә сентябрьгә зарплат биргәннәр, тагын тычкан кисеп бетерә!

Хатын килгән! Ә без монда Нәҗия белән! Агардык та калдык икебез дә. Минем хатын менә (зур буйны күрсәтә), Нәҗия болай гына бит (кечкенә буйны күрсәтә). Үтерә бит ул аны, җидегә бөкли хәзер! Кая куярга инде моны?..

Шуннан кинәт башыма бер уй килде:

- Ә! Багажникка кер! - мин әйтәм. - Багажникка!

Багажникка тыктым да:

- Хәзер, - мин әйтәм, - карчык, хәзер, кулларым майланган, машина рәтләп ятадырыем бит!

Тизрәк кулларымны сөрттем дә ачып җибәрдем. Хатын ыжгырып та керде, малай, костюм кесәсендәге акчаны сразу эләктереп сумкасына салды. Аннан эзләнә башлады теге эт шикелле:

- Син әле монда яшереп куйган тагы бардыр! - ди.

Эзләп йөргәч-йөргәч, җәмәгать, чынлап та, яшереп җыйган өч мең тәңкә акчаны тапты. Бер тиенсез калдым! Әле ул гынамы соң - багажникта Нәҗия ята бит әле! Ачмаса ярар иде инде! Анысын ачып тормады:

- Кабыз машинаны! Бакчага төшәбез! Давай, тизрәк бул!

- Карчык! - мин әйтәм. - Машина бит сәламәтле түгел! Может, иртәгә төшәрбез? - мин әйтәм.

- Салынма телеңә, кундырам бит хәзер берне!!

Үземнән дә зуррак, шул, куркам. Кабызырга туры килде инде. Мин әйтәм: \"Нәҗияне бер җирдә төшереп калдырырмын әле, ничава.\"

Шуннан кузгалып киттек. Барабыз. \"Кайда туктарга инде?\" - дип уйланам.

- Карчык! - мин әйтәм. - Урманга кереп чыкмыйбызмы?

- Оятсыз! Аны яшьрәк чакта предлагать итәләр...

Барабыз.

- Нәрсә, күкәй ташыган машина кебек әкрен генә барасың, ә?

Мин әйтәм:

- Юл начар бит!

Шуннан соң поселок юлына борылгач, барабыз әкрен генә - ГАИ машинасы тора. Мин әйтәм: \"Туктатмаса гына ярарые!\" Әллә курыкканны сизде, хайван - бер озын гына урыс малае:

- Стоять! - дип миңа кычкыра.

Туктадым инде, нишлисең.

- Та-ак, товарищ водитель. Здравствуйте. Инспектор Иванов. Давай, проверим документы. Техосмотр прошел - не прошел? Пьяный - не пьяный? Багажник открой! - ди.

Нәҗия багажникта бит. Хатын кабинада.

- Брат! - мин әйтәм. - Ничего нету там! Ключи даже нету, ничего нету! - дигән булам инде.

- Давай, давай, открывай! - ди.

- Соң, юк, - мин әйтәм, - анда бернәрсә дә! Брат, - мин әйтәм, - кеше бул инде, мужик ты или не мужик?

- Какой тебе мужик - не мужик?! - ди. - Давай открывай!! Может, там наркотик возишь? - ди.

- Брат, - мин әйтәм, - наркотик әнә - кабинада утыра!

Тегесе бөтенләй шикләнә башлады:

- Открывай давай!!! Не подчиняешься - штраф дам!!!

Нишләргә инде? Барып ачкыч тыккан булдым.

- Что-то, - мин әйтәм, - не открывается.

Шуннан әкрен генә җырлап җибәрдем:

\"Астыңда капчыклар бардыр,
Тап инде бер әмәлен!
Башын бутарга иде бит
Бу погонлы кәҗәнең!\"

- А чё поешь? - ди. - Пьяный что ли? - ди.

- Да нет, - мин әйтәм, - настроение нормальное.

- Ачылмый бит! - мин әйтәм. - Чего-то не открывается.

Яңадан кабинага барган булдым инде, отвертка алдым. Аннан нормальный ачкыч белән ачып җибәрсәм, Нәҗия капчык эчендә!

\"Әй, - мин әйтәм, - бигрәк башлы бала булды инде!\"

- Та-а-к!.. Что в мешке?

Пока минем башым җиткәнче, Нәҗия капчык эченнән:

- Бә-ә-ә! - дип кычкырып җибәрмәсенме!

- Вот, - мин әйтәм, - барана везу. С женой на шашлык едем.

Теге малай ышанмады бит - тотып карый. Нәҗиянең йомшак җире туры килде, ахрысы:

- Да, резать можно этого, - ди.

Шуннан соң, малай, бакчага төшкәнче, сөенеп бардым: әле ярый хатын чыкмады! \"Бакчага төшүгә сразу, - мин әйтәм, - машина юарга китәм дип, Нәҗияне төшереп калдыдырмын\".

Булмады бит! Килеп җитүгә хатын сразу көрәк тоттырды. Ике сотый җир казыдым, малай! Нәҗия ята. Кызуда. Жәлләдем үзен.

Искә төште:

- Карчык, - мин әйтәм, - теге гаишникны күрдеңме? \"Әгәр дә кайтканда машинаңны юмаган булсаң, 450 тәңкә штраф салам!\" - дип әйтте, - мин әйтәм.

Хатын:

- Бар, алайса, тиз генә барып юып кил! - диде.

\"Ой, - мин әйтәм, - ходай бар икән!\"

Килеп җиттем күл буена. Иртә шатланганмын икән... Нәҗиянең ире каршыга чыгып килде!

- Брат, балонный ключ дай! - ди, ул үзе урыс малае.

Балонный ключ багажникта бит!

- Нет, - мин әйтәм, - у менә балонный ключ!

- Ну, дай, пожалуйста, инде! - дигән була бит. - Я же у тебя его давеча видел в багажнике! - ди.

Яңадан багажник артына килдем дә көйләп җибәрдем:

\"Капчыгыңнан чыкма берүк!
Шулдыр инде киләчәк.
Мужигың ачкычка килде,
Сизсә, бәреп үтерәчәк!\"

Тагы бисмилламны әйтеп, багажникны ачып җибәрдем - Нәҗия капчык эчендә!

Алып төштем дә тиз генә капчык башын бәйләп куйдым.

Тегенең мужигы:

- Нәрсә, картошку возишь что ли? - дип, капчыкка бер типте.

- Да, - мин әйтәм, - картошка уже җитлеккән, алып кайтам.

- Что-то у менә в этом году картошка плохая уродилась, а у тебя вроде ничего, - дип, капчыкка тагын бер типте.

Шуннан эчтә Нәҗия түзмәде:

- Нәрсә тибәсең инде, хайван? Бәрәңге булгач, бәрәңге була инде ул!

Ярый, тегесе аңламый калды: азрак \"җибәргән\" булган, ахрысы.

Тиз генә ачкычны бирдем дә, капчыкны багажникка салдым да, күлнең башка кырыена килеп җиттем. Ашык-пошык капчыкны ачтым да - бәрәңге капчыгы булган, күрәсең - Нәҗиянең бите кап-кара - килде дә чыкты. Килеп тә чыкты, нык итеп яңагыма китереп тә тартты. Күздән утлар килеп чыкты. Ләкин ул утлар бик сизелмәде, чөнки кычытмаган җиреңне кашысаң, шулай була икән!

ииииииии рэхэтлэнеп укырга дип яздым эле