Фамилиясе татар дип сөеникме?

Әтисе татар, ләкин урыс милләтеннән булган әнисе тәрбиясендә үскән Эльмира Абдразакова ”Россия гүзәле – 2013“ дип танылгач, татар матбугаты һәм Интернеты шартлады дисәң дә була.

Берәүләр татар каны аккан кызның җиңүенә сөенде, моны милләтнең даны күтәрелү дип бәяләде. Ә икенчеләр, татар фамилиясен йөртү ул әле чын татар дигән сүз түгел, аның милли үзаңы ни дәрәҗәдә икәнлеге дә билгеле түгел, дип шапырынмаска кушты. Чыннан да, дөнья һәм Россия мәдәниятендә, спортында, фәнендә татар фамилияле кешеләр аз түгел. Аларның фамилиясе татар дип сөенергә тиешме соң без?

Индус Таһиров, ТФА академигы, тарих фән­нә­ре докторы, профессор:

– Фамилиясе татарча икән, димәк, аңарда татар каны да бар. Татар каны күпмедер вакыт йоклап ятарга, ә кайсыдыр вакытта, ниндидер дәрәҗәдә уянырга мөмкин. Туган-Бара­новский дигән шәхес булган. Тарихтан без аның польша татары, В.Ленин­ның якын кешесе булуын беләбез. Михаил гимназия­дә укыган вакытта дуңгыз колагы күрсәтеп иреште­рәләр иде, дип язган. Шушы үртәүләр минем татарлыгымны уяттылар, шуннан соң, мин – татар, дип йөри башладым, дигән. Ул улына Җучи исеме куша. Димәк, кешедә татар каны бар икән, аны уятырга, үзебез­нең якка аударырга тырышырга кирәк. Аны берничек тә хурларга ярамый. Чөнки ул исеме белән генә булса да, безнең татарга эшли. Үзен хуплап, татарлыгын уятып миллә­тебезгә якынайта алсак, менә ул булыр эш. Бәлки, шуннан соң татар егетенә кияүгә чыгар, балалары татар булыр – шуңа омтылырга кирәк. Читкә типкә­ләмик гүзәлне.

Владимир Федотов, ТДПУ профессоры, Рос­сиянең атказанган, Та­тар­станның халык артисты, баянчы:

– Бу – минем өчен кө­телмәгәнрәк сорау, чөнки матурлык конкурсларына битараф карыйм, аны вакыйга дип санамыйм. Ә фикер төрлелегенә килгәндә, бу кызның милләтенә кагылышлы сорау ясалма рә­вештә күпертелә. Икенче яктан, әлеге чара ниндидер дәрәҗәдә теге яки бу мил­ләткә игътибар итәргә мәҗбүр итә. Бу, әлбәттә инде, яхшы. Ул милләтнең данын күтәрә, дигән фикер белән тулаем килешеп бетмим. Нәрсәсе белән мил­ләтнең данын күтәрә инде ул? Табигать биргән сылулыгы беләнме? Ә менә эше белән дан китерсә, анысы икенче мәсьәлә. Әй­тик, музыкант, рәссам даһи әсәр­ләре белән дөнья игътибарын җәлеп итсә, аңлар идем. Матурлык конкурсы җиңүчесе – бушкуыклык, буш сүз. Бу кыз Татарстанда яшәве белән республикага дан китерде дияр идек, ул читтә яши.

Илсөя Бәдрет­дино­ва, җырчы:

– Андый конкурсларны күзәткәләп барганга, бы­­­ел, ниһаять, бөтен яктан кил­гән матур кызны сайладылар, дип сөендем. Әмма интернет-форум­нар­­­­да аны төрлечә мыскыл итүләренә ачуым килде. Бигрәк тә татарларга. Бездә шундый гадәт бар инде: нәрсәгә дә булса бәйләнергә, тырнак ас­тын­­­­­нан кер эзләргә яратабыз. Әгәр ул гадел рә­вештә миндә татар каны да ага, урыс каны да дип әйтә икән, моның белән горурланырга кирәк. Ул бит яшерми, юк, мин урыс кызы дип шартлап тормый. Катнаш никахта туганга аның гаебе юк. Алсу Сафина турында сүз чыкса да, ул бит татар түгел, сөйләшә дә, җырлый да белми, дип сүгәләр. Ләкин шушы Алсу дөнья күлә­мендә, мин – татар, дип белдерә. Бу безнең милләт өчен бик зур нәрсә. Марат Бәшәров татарча сөйләшә белмәсә дә, мил­ләтен яшер­ми. Алар­ның шушы “Мин – татар” дигән җөм­ләсе өчен генә дә без горурланырга тиешбез. Татарстанда да татарлыгыннан оялучылар бар бит әле. Алар өчен кыенсыныйк.

Илдус Зиннуров, “Әки­­ят” курчак театры баш режиссеры:

– Кая гына барсам да, татар фамилиясе ишетсәм, сө­енәм. Алар килеп исән­ләш­сә, татар икәнлеген белгерт­сә, икеләтә бәйрәм. Алар бит безнең татарны пропагандалыйлар. Шөкер, Динә Гарипова, Эльмира Кәли­мул­­­­­лина да Үзәк каналдан, без татарбыз, диделәр. Роальд Сәгъдиев кайтты, татармын, диде. Ничек кенә булса да, композиторыбыз Софья Гобәйдуллина, мин – татар дип әйтмәсә дә, фамилиясе безнеке, дип сө­енәбез.

Наилә Җиһаншина, Россия Мөселман ха­тын­-кызлары берлеге рәи­се:

– Россия дәрәҗәсенә бик сәләтле кызлар гына чыга ала. Бу бала, дөрестән дә, үзен бик әзерләгән. Чөнки анда бит сәхнәгә чыгу гына түгел, интеллектуаль яктан да югары дә­рәҗәдә булуың кирәк. Ул башка республика кызларын узып беренче урынны алган икән, шатланырга тиешбез. Көнче булмыйк, нин­ди конкурсларда катнашса да, нинди дәрә­җәләргә ирешсә дә, халкыбыз өчен бу зур шатлык.