Татар - шайтан таягы

Шайтан таягы дигән үсемлекне белмәгән кеше юктыр. Галәмәт чәнечкеле, ачык шәмәхә-алсу төстәге үсемлек ул. Биеклеге 2 метрга кадәр җитәргә мөмкин. Аның чәчәге көзен ата торган кашкарый чәчәгенә охшаган һәм ул, кашкарый кебек үк, астралар семьялыгына керә. Иң кызыгы шунда – шайтан таягының урысча аталышы – татарник! Бәлки урыслар, татарны кимсетеп, шайтан таягы белән чагыштырганнардыр.

Безнең татар кебек изелүгә, мыскыллауга дучар ителгән, җаны җәрәхәтләнгән, иманы тапталган тагын берәр халык бармы икән? Халык санын алганда, төрле милләтләргә бүлгәләп киметергә тырыштылар, ләкин татар барыбер җаны, рухы белән татар булып калды. Татарны нишләтеп кенә карасалар да, ул яши, аны берничек тә бетерә алмыйлар. Нәкъ шайтан таягы кебек, чәчәк атып яши.

Шайтан таягы чәнечкеле генә түгел, гаҗәеп файдалы дару үсемлеге дә. Аның составында бик сирәк очрый торган биологик актив матдә – силимпарин бар. Ә ул гепатоп-ротектор булып тора икән, ягъни бавырны дәвалый һәм саклый. Шайтан таягында цинк, селен, бакыр, майны таркатучы барлык витаминнар, кверцитин, флаволигнан һ.б. бар икән. Һәм шуңа күрә дә ул бик күп дарулар составына кертелә. Шикәр диабеты, симерү, күз күреме начараю, йөрәк-кан тамырлары авырган вакытта да ярдәм итә шайтан таягы, дөресрәге аның кайнатмасы. Организмнан токсиннарны, радиацияне куып чыгару өчен, химия яки нурланыш терапиясеннән соң аның төнәтмәсен эчәләр. Дәвалау максатыннан, аның барлык өлеше дә файдаланыла.

Татар да шундый бит! Йортына килеп керсәң, милли ризыклары – чәкчәк, бавырсак, өчпочмак, кош телләре белән мәтрүшкәле, җимешле чәй эчертеп, булган кайгыларыңны эретеп, йөрәгеңә шифа сала. Аның милли бизәкләрен күрсәң – үзе бер гүзәллек, алка-муенсалары, чулпы-хәситәләре, чигүле, каюлы читекләре, кәләпүш-түбәтәйләре, четәрле тәрәзә кырыйлары – үзе бер хәзинә. Ә җырлары, милли көйләре – “Карурман”, “Зөләйха”, “Рәйхан”, “Гөлҗамал”лар – йөрәккә шифалы дәва. Бер халыкта да булмаган Сабан туе туганнарны, дусларны-кардәшләрне очраштырып, җанга рухи дәва бирә!

Менә шулай! Татарник дип әйтсәләр, кимсенмәгез! Татар, чыннан да, шайтан таягы белән бер! Беркайчан бетми, мәңге яши!

Арча районы, Наласа авылы.