Тугры дуслар 33 елдан соң табышканнар

...Ике дус Самат белән Рамил 1984 елда, ягъни моннан 36 ел элек Мамадыш җирендә очрашалар. Рамил Тәтеш авыл хуҗалыгы техникумының агрономия факультетын яхшы билгеләргә генә тәмамлап, юллама буенча 3 ел­га бирегә эшкә җибәрелә. Мамадыш районының Вахит авылында туып-үскән Самат Әхмәтов исә бу вакытта Мамадыш совхозында агроном булып эшли. Иремнән 6 елга өлкәнрәк Самат бу хезмәтне инде биш ел башкарган шактый тәҗрибәле белгеч була, ерактан килүче яшь хезмәттәшенә һәрчак ярдәм кулы суза. Игелеге өчен рәхмәт аңа! Авыр да, җаваплы да эшне алар бергәләп җигелеп тарталар, шатлыкларын-кайгыларын бүлешәләр. Рамил бу якларны үз итә, эшен ярата, яңа дуслар таба. Мамадышта эшлә­гән елларын хәзер дә бик сагынып искә ала.

 

Самат абый 1985 елның 6 июлендә Мамадыш районы, Түбән Ушма авылы кызы, фельдшер Раузалиягә өйләнә. “Кунаклар бик күп иде, өстәлләрне урамга ук урнаштырдык, рәхәтләнеп күңел ачтык”, — дип искә төшерә алар туенда шаһит булган ирем.

 

Рамил 1987 елда туган ягына — Чуваш Республикасының Яльчик районына кайта. Дуслар аерылганда очрашып торырга, кабаттан күрешергә дип вәгъдәләшәләр. Тик тормыш ыгы-зыгысы, эш-мәшәкать вәгъдәләрне үтәргә мөмкинлек бирми шул. Булачак ирем туган авылы Сориледән чык­мыйча эшли, үзе әйткәнчә, “колхозны күтәрә”. Шулай сизелми генә ел артыннан ел уза.

 

...Табышып, өйләнешкәннән соң беренче балабыз тугач ирем бик шатланды, аңа яшьлек дусты хөрмәтенә Самат исеме кушарга теләде. Мин Азат дип атыйк дидем. Улыбыз бик авырлык белән туды, дөньяга килә алмыйча иртәдән кичкә кадәр газаплангач, кесарев кисүе ясарга туры килде. Шул михнәтләрне кичергәнгәдер инде, ирем минем белән килеште, улыбыз Азат булды. Аңа яшь тә 9 ай тулгач икенче балабыз туды. Кыз көткән идек, монысы да малай булды. Исем турында сүз куертып та тормадык, иремнең Самат дип кушасын белә идем инде. Саматка быел 13 тулды, улыбызның адаш абыйсына охшап акыллы һәм тырыш булуын телибез.

 

Мамадышта яшәүче Самат абый гаиләсе бе­лән Рамил яздан бирле телефон, ватсап аша аралашып торды. Үзе быел ничек тә күрешергә иде дип хыялланды. Очрашмауларына 33 ел вакыт узып киткән бит!

 

Әхмәтовлар гаиләсендәге истәлекле вакыйгага — кавышуларына 35 ел тулган көнгә турылап, Урал тауларына охшатып эшләнгән түбәтәй, баллы чәкчәк, Бардада гына пешерелә торган гөбәдия һәм бүтән күчтәнәчләр алып, Мамадышка кузгалдык. Аралар 400 чакрымнан артык.

 

Ирем Мамадышка килеп керүгә таң калды! Яшь­легендә йөргән урыннарны урап узды, үзе яшәгән йортны эзләп табарга теләгән иде дә, булдыра алмады — барысы да шулкадәр үзгәргән, матурланган икән. Чылтыраткач, Самат абый яныбызга очып диярлек килеп җитте. Дулкынландыргыч күрешү мизгелләре, күз яшьләре, булды инде...

 

Бу гаиләдә безне түргә табын корып кодалардан да артык көтеп торганнар иде, өстәлдә кош сөте генә юк! Самат абый бе­лән Рамилнең сөйләшеп сүзләре бетмәде, элек бергә эшләгән иптәшләре белән дә күрешеп килделәр. Кайсы таныган аны, кайсы — юк, ә кемнәрдер якты дөньядан инде китәргә дә өлгергән. Хуҗабикә Раузалия ханым белән безнең уртак сүзләр күп булып чыкты. Безне очраштырган кызлары Эльмира әти-әнисенең уң кулына әйләнгән, икенче кызлары Казанда яши, эшли икән.

 

Иртәгесен Мамадыш урамнарын урадык, үзәктә Яшьлек скверында, Яр буе урамында булдык. Биек Пузанка тавына менеп шәһәргә күз салдык, искиткеч матур!

 

Санаулы көннәр бик тиз үтте, тәмле сыйлардан, кадер-хөрмәттән кү­ңелебез булды. Дусларыбыз безне бүләк-күчтә­нәчләр төяп, хөрмәтләп озатып калдылар.

 

Тормышта туганнарсыз яшәп булмаган кебек, дусларсыз да яшәве кыен. Хәзер интернет аша хә­бәрләшеп торабыз. Сөйләшеп сүзләр бетми. Агроном булганлыктан, Самат абый бик оста бакчачы икән, әллә ничә төрле җиләк, кура, виноград, үзе үк чыбыкча ялгап, алмагачлар үстерә. Безгә дә үсентеләр биреп кайтардылар, барысы булмаса да, тамырланып киттеләр менә — ризыкка язсын. Файдалы киңәшләр дә бирде Самат абый, ә бит яхшы киңәш — ярты эш ди. Барысы өчен дә зур рәхмәт аларга!

 

Сүз уңаеннан, үзем дә Казандагы дустым Эльвира Ренат кызы Мөхәмәдишеваны эзлим. Аның Эльмира исемле игезәк сыңары да бар. Интернетны да айкадык, юк кына бит! Совет районындагы 121нче мәктәп-гимназиядә татар теле һәм әдәбияты укытканда дуслашкан идек. 2006 елларда Чувашиядә яшәгәндә ире Рөстәм (ул Буа якларыннан) белән бер килгәннәр иде, шуннан бирле күрешкән юк. Бик табасым килә үзен.

 

Шул туксанынчы еллар уртасында бергә эшләгән мәрхәмәтле завучыбыз Филсинә Кадыйр кызы Иләлдиновага, хезмәттәшләрем Гөлинә Камил кызына, Хәдичә Гатаулла кызына һ.б. зур сәламнәремне җиткерәм. Сезне һәрчак сагынып искә алам, ярдәмегез өчен рәхмәтле булып яшим.

 

Бу юлларны язганда мәрхүмә җырчы Хәния Фәрхинең: “Дуслар кирәк тормышта”, — дип җырлаганы искә төште. Бик хак сүзләр. Бернигә карамыйча, күрешеп, аралашып яшәргә Ходай насыйп итсен.

 

Роза ГЫЙЗЗӘТУЛЛИНА. Пермь крае, Барда авылы