Җир белән күк арасында

Шулай итеп, бортпроводник һөнәре (инглизчә steward) туа. Башта ан¬да ир-атлар гына эшләгән. Ә 1930 елда АКШта әлеге эшкә яшь кызларны алу идея¬се ту¬ган. Шуннан бирле бу профессия - күпчелек кыз¬лар¬ның балачак хыялы.

 

Стюардесса һөнәренең ни¬кадәр катлаулы һәм җа¬вап¬лы икәнен төгәлрәк бе¬лү өчен Виктория ШӘМШЕДИНОВАга мөрәҗәгать иттек. 

 

- Ә чынлыкта стюардес¬са¬ларның төп бурычлары - пас¬сажирларның һәм са¬мо¬лет¬ның куркынычсызлыгын тәэ-мин итү.

- Иң элек авиакомпания вә¬киле сезнең белән беренчел әңгәмә уздыра. Уңышлы узган очракта, медицина тикшерүе үтәргә кирәк була: күп кенә анализлар бирергә, вестибуляр аппарат һәм аудиограмма тикшерүе узарга. «Сәламәт» дип язылган мөһер сугылган кә¬газьне алгач кына өч ай¬лык бортпроводниклар мәктәбенә укырга керәсең.

 

- Инглиз теле, беренче яр¬дәм күрсәтү, психология, пассажирларга хезмәт күрсәтүне оештыру, авиация һәм очу куркынычсызлыгы һәм башкалар. Укулар тәмамлангач, һәм барлык имтиханнарны да уңышлы тапшыргач, стюар¬десса танык¬лыгы бирелә.

 

- Төрле авиакомпаниядә төр¬лечә. Кайсыларында буең 165 сантиметрдан да ким булмас¬ка тиеш, икенчеләрендә моңа бөтенләй игътибар итмиләр. Еш кына 30 яшьтән соң бу эшкә алмыйлар. Кайбер җирләрдә фи¬гурага да игътибар зур: ки¬ем үлчәме 46дан артмаска ти¬еш. Бортпроводник хезмәтенә алы-нучылар сөйкемле булыр¬га, камил сөйләшергә ти¬еш. Телләр белү дә мөһим. Лә¬кин иң мөһиме - коткару җай¬ланмалары тө¬зелешен, суга яисә коры җиргә эвакуация оеш¬тыруны, янгын сүндерү тәҗ¬рибәсен, авиация һәм очыш кур¬кынычсызлыгын белү. 

 

- Мин бала чактан ук әти-әнием белән бик еш сәяхәт итә идем. Күбесенчә самолетларда очарга туры килде. 

 

Шуңа күрәдерме, яшүсмер чагымда пилотлар, стюардессалар, самолетлар турында кинолар карау, китаплар уку белән мавыгып киттем. Мин аларның кыюлыгына, тәвәккәллегенә, са¬бырлыгына соклана идем. Стю-ардесса булу өчен нинди сынаулар узарга кирәклеген белешә, инглиз телен өйрәнә башладым. Ул вакытта минем өчен бортпроводник булу чынга ашмаслык хыял гына иде. Шуңа күрә, 2017 елда «Яктылык» мәктәбенең 9 сыйныфын тәмамлагач, мин Финанс-икъ¬тисад көллиятендә укып, хисап¬чы һөнәрен үзләштердем дә белгечлегем буенча эшкә урнаштым. Шул ук вакытта Аграр академиянең читтән торып уку бүлегенә кердем. Әмма, исәп-хисап нигезләрен яхшы белсәм дә, бухгалтер һөнәре, көн саен бер үк өстәл артында, 8 сәгать буена бина эчендә утыру минем характерыма, эчке халәтемә берничек тә туры килмәгәнне мин бик тиз аңладым. Язмыштыр инде, ярты еллар чамасы эшләгәч, мин очраклы рәвештә «Курумоч аэропорты эшкә стюардессалар кабул итә», дигән белдерү күреп алдым. Шунда ук үземнең анкета һәм резюмены җибәрдем һәм мине әңгәмәгә чакырдылар. Ул шалтыратудан соң бик нык дулкынланганымны әле дә яхшы хәтерлим: маңгаема салкын тир бәреп чыкты, кулларым дер-дер калтырый... Чөнки мин инде күптән хыялым белән хушлашып, үз-үземне тынычландырып, хәтта инглиз телен өйрәнүне дә ташлаган идем. 

 

Әңгәмә уңышлы узды, Тю¬меньдә өч айлык бортпроводниклар курсларында укып чыктым һәм менә инде мин стюардесса...

 

 

- Тәүге рейсым Мәскәүдән Усинск шәһәренә иде. Бераз дулкынландым, әмма самолет эченә керү белән мин үземне әйтерсең лә бу һөнәр белән күп¬тән шөгыльләнгән кебек хис иттем. Инструктор һәм методист минем беренче очышымны яхшы бәяләп, мөстәкыйль рәвештә эшләргә рөхсәт ит¬теләр. Шул көннән башлап, стю¬ардесса һөнәре минем кү¬ңелемә бик тә ятышлы булуын аңладым. 

Хәзер инде миңа чит илләр¬гә очарга да рөхсәт бирделәр. Шушы көннәрдә Төркиягә һәм Азәрбайҗанга рейслар булачак. 

 

- Җитди хәлләр булганы юк. Вак-төяк низаглар, бә¬хәс¬ләшүчеләр очраштыргалый ин¬де. Мәсәлән, салонда тәмәке тар¬тырга теләүчеләр булгалады...

Кешеләр самолетта очудан куркалар, шуңа күрә кайвакытта агрессив та булалар. Әмма мондый вакытта без үзебезне тыныч тотарга тиеш. Гадәттә, конфликт уңай хәл ителә.

- Аеруча әнием каршы бул¬ды. Чөнки бу бик куркыныч һөнәр, дип саный. Бөтен әниләр кебек үк, ул минем өчен бик кайгыра. Шуңа күрә стюардесса һөнәрен сайлавымны Тюменьгә укырга китәсе көнне генә әйттем. Алдан әйтеп аны борчыйсым килмәде. Ул ничек кенә каршы булса да, карарымны кабул итеп, һәрьяклап булышачагын белә идем... 

 

- Уңай якларына килгәндә, әлбәттә, бу сәяхәт итү мөм¬кинлеге, матур форма, зур коллектив, югары хезмәт хакы һәм пенсиягә иртәрәк китү мөм¬кинлеге. Физик һәм мораль яктан бераз авыр булгалый, эш графигы үзгәреп тора, сәгать пояслары еш алмашына. Кайвакыт рейска чы¬гасыңны берничә сәгать алдан гына беләсең. Шуңа күрә көндәлек тормышыңны, гаилә бәйрәмнәрен планлаштыруы кыен. Әмма бу сәбәпләр миңа бәхетле булырга комачауламыйлар, чөнки минем хыялым чынга ашты! - дип тәмамлады сүзен Виктория.