"2100 иероглиф өйрәнәм дә кайтам”, яки татар егетенең Япониядә башыннан кичкәннәре

 

- Белмим, миңа Япониянең культурасы, кешеләре, табигате гел ошый иде. Әти-әнием Камышлы районының Иске Ярмәк авылында туып-үскәннәр, ә мин Себердә, әти белән әни эшләгән Губкинский шәһәрендә туганмын. Бер генә япон кешесен дә күреп белмәдем, тик китаплар укып, компьютер-телевизордан карап кына Көнчыгыш иле белән таныштым. Ә мәктәпне тәмамлагач, Самарага кайтып, дәүләт университетының химия-технология бүлегенә укырга кергән идем, ярты ел эчендә миңа бу укуның кирәге юклыгын аңладым һәм университетны ташладым. Әни бу турыда хәбәрдар түгел иде, ә үзем аңа ничек әйтергә дә белмәдем. Эш юклыктан компьютер аша иероглифлар өйрәнә башладым.

 

Бу вакытны мин яхшы хәтерлим. Ренатның хәлен белергә дип кергән идем – фатирдагы бөтен әйберләргә дә сары кәгазьләр ябыштырылган, ә анда иероглифлар сурәтләнгән. Аның институтны ташлавы, япон теле белән мавыгып китүе билгеле булгач, әнисенә әләкләргә туры килде. Уйлаштык-уйлаштык та, бала кызыксына икән, язмышы шулдыр дип, әнисе аны туризм һәм сервис колледжына укырга кертте, ә япон теленнән репетитор яллады. Шулай ике ел чамасы вакыт узды. Ренат Мәскәүгә барып, япон телен белү дәрәҗәсен билгеләү буенча Бөтендөнья имтиханын тапшырып, бишенче дәрәҗә алып кайткач, аның мавыгуы буш эш булмавы аңлашылды.

 

 

- Юк, мин башта телне камил белергә теләдем. Тик ул бик катлаулы, аны яхшы белгән кешеләр белән аралашсаң гына өйрәнергә була. Ел ярым компьютер аша, тагын тугыз ай Ия Фирсова исемле укытучы белән шөгыльләнгәч, мине әни Япониягә, тел мәктәбенә укырга җибәрергә булды. Бу вакытта мин колледжны тәмамлап, институтта экономика факультетында укый башлаган идем инде. Тик анда да укырга насыйп булмады, чөнки самолет мине кояш чыгу иленә илтеп куйды.

 

 

- Кофу дип аталган шәһәр таулар арасында сыенып утырган, ә мин яши торган бүлмә тәрәзәсеннән Фудзияма тавының башы күренеп тора. Искиткеч матур табигать.

 

 

 

- Нишләптер анда Азия халкы күп. Индия, Кытай, Тайвань, Мьянма, Вьетнам яшьләре япон теле белән кызыксына. Минем дусларым арасында Казахстан, Белоруссия, Украина егетләре, хәтта Казаннан һәм Тольяттидан ике татар кызы да бар.

 

 

- Тел мәктәбе ике елга исәпләнгән. Мин инде үз иптәшләрем белән японча сөйләшә алам. Дөрес, кайчакта кул хәрәкәтләре, ымлаулар да кулланырга туры килә. Киләсе ел ахырына сөйләшү буенча проблема булмас, дип уйлыйм. Ә менә иероглифлар белән әлегә кыенрак. Кеше 2100 иероглиф белсә, япон телендә иркен яза ала, дип санала. Әлегә язганда миңа сүзлектән файдаланырга туры килә.

 

 

- Без башта ике егет бер бүлмәдә яшәдек. Миңа карават кебек бер нәрсәдә йокларга насыйп булды, ә иптәшем идәнгә камыштан үреп ясалган җәймә җәеп ята иде. Хәзер мин берүзем яшим, һәм мин дә идәндә йокларга өйрәндем.

 

 

- Салкынга да өйрәндем. Японнар тәнне иркәләп аздырырга ярамый диләр. Мәсәлән, өйдә салкын булса да, тәпечмәк киеп йөрмиләр, салкын идәндә каты әйбердә йоклыйлар, аз, ләкин файдалы әйберләр генә ашыйлар. Дөрес, яшьләр үзләрен цигун күнегүләре белән артык җәфаламыйлар, ә менә олы яшьтәгеләр сәламәт тормыш рәвеше алып барырга тырышалар, аларның күбесе йөз яшькәчә яши.

 

 

- Чүп җыю тәртибе. Мәсәлән, кичен мин ашарга пешердем, ди. Димәк, кәгазь, целлофан, тавык сөякләре, бәрәңге кабыгы, электр лампочкасы кебек чүп барлыкка килде. Мин аларның һәрберсен аерым чиләкләргә салырга тиеш булам – барлыгы алты бугай. Пластик шешә була калса, боргычын аерым, шешәсен юып аерым куям. Машина, көн саен килеп, бөтен чүпне бергә алып китми, башта миңа смс килә, бүген, мәсәлән, ашамлык калдыклары, ике-өч көнгә бер – пластик пакетлар һәм шешәләр, аена бер – лампочкалар алып китәләр. Бөтенесен бер чиләккә тутырсаң – хәтта алмыйлар да. Японнар бик төгәл, чиста, тәртипле кешеләр. Җыелган чүптән тагын нәрсә дә булса ясала, ә яңа пластик шешәләр бөтенләй ясамыйлар. Искеләрне җыеп, яңадан коялар. Ә каты чүпләрне яндырып, барлыкка килгән көл, күмер, шлам белән диңгез ярын ныгыталар. Шулай берничә квадрат километр җир барлыкка килгән дә инде. Шунысы да игътибарга лаек - Япония хөкүмәте чит ил кешеләрен яшәргә калдырмый, чөнки җирләре аз.

 

 

- Әлбәттә. Тик башта мәктәпне, аннан колледж тәмамларга кирәк булачак. Мин Россиядә япон теле белгече буласым килсә, тиешле аттестатым да булырга тиеш бит инде. 2100 иероглифны гына түгел, күбрәк тә өйрәнеп, Россиягә кайтам, әлбәттә.

 

- Ренат, рәхмәт сиңа, Япониядәге тормыш турында бик кызыклы мәгълүмат бирдең. Карабрак йөре, бөтен-ләйгә кайткач, тагын да кызыклырак мәкалә язарбыз. Ә чүп җыю турындагысын безнең түрәләргә дә укытырга кирәк. Бәлки кулланышка алырлар.