Чирмешән

Их, заманалар!...
«Электр кыйммәт» дигән зарны искә алып, очсыз ягулык барын сөйләп шатландырыйм дисәм, һичкем шатлык хисләрен белдерми!
Ә мин... безне вакытсыз ташлап киткән Манькабызны сагынам.
Әй яхшы сыер иде! Чем-кара күзле, нечкә билле…Ферма үгезләре моны күрүгә янына җыелыр иде,
бу күзләренә туры карарга кыймый, койрык чәнчеп
иң ерак урманга чабар иде!
Би-и-и-к тыйнак иде шул!
Ул юмартлыгы! Һәр көн 2-шәр чиләк сөтне ташып кына торды!
Татар сыерга багышлап шигырь язмый, һәйкәл юк та юк инде ул…
Какуй сыер, атка да һәйкәл юк әле монда!

Сәйлән, ченки безнен кебек туры кешелэр мондый компаниялэрдэ артык кеше дип санала. Монда бит хэр берсенен должностной обязанностьлэр бар, мэсэлэн Шайтан таягы - тэртип саклаучы, Чынгыз-хан - историк хэм политинформатор, Зелпе (югалды, сагынып торам язмаларын)ямь остэп торучы, хэм башкалар. Мин инде куптэн язмаларын кузэтеп барам, э узем куптэн тугел язарга батырлык иттем и сразу получил в морду.

Чужой,рәхмәт! Мине шулай бер күккә ,бер букка таба селкиләр инде якташлар.Ә спектакльгә килгәндә, авторы мин түгел ич, персонажлары да күрсәтелгән,алар болай да үзләрен таныгандыр дип беләм. Ә без синең белән "друзья по несчастию" .Үзләрен Чирмешәннең "әчегән каймагы" дип санаучылар сине шактый азаплап кына үз араларына кабул иттеләр кебек.Ә мине һаман да мыскыллаудан ерак китә алмыйлар. Мин дә Чирмешәнле, миндә дә усаллык җитәрлек. Минем дә туганлык Кара Чишмә авылының Боргановлар нәселенә борып тоташа бит. Ә шигырьләргә килгәндә,матур,бигрәк тә Альбатрос шигырьләрендә тирән мәгънә бар ,тик ниндидер үкенү,ностальгия көчле.

Сәйлән, спекталенне укып чыктым, бик одаренный кеше икэнсен. ЛЭКИН берэрсенен цитатасын куллансан авторын курсэтергэ кирэк. Э нишлэп син матур шигырлэр кулланмадын? алар монда бик куп.

Шөпшә ! Күпнокталар белән сүләшмә әле,төшереп калдырган сүзеңне ишетмә келим.

Әй, сөекле шагыйрьләребез, а-у-у!!!
Бу юлларны укыгач, илһам килмәдеме күңелегезгә?
Никтер кеше һәм сыер мөнәсәбәтләренә багышланган
шигырьләр укыйсы килеп китте!(Авылыбызда җәмгысы 20 сыер калган икән!)
Менә болайрак :
Сыер яши кеше өчен
Кешеләр - …. өчен

Ирек, фараз вә шөбһәләрең юкка.
Һәр кеше турында кабатланмас сыйфатларга ия дип саныйм.
Шуның өчен «өстен», «түбән» …бу терминнар минем өчен түгел.
Кояш энергиясен кулланганнырын ишеткәнем юк. Ә менә науыз
турында – бар.. Болай итәләр икән: чокыр казыйлар, аны ныгыталар, науыз салып (көненә 3-4 көрәк ди) , ныгытып каплыйлар. Бер тишек ясап, труба калдыралар, икенче очын аерым күләмле нәрсәгә тыгалар.(Зур трактор тәгәрмәчләрен бер-беренә өеп, берничә емкость килеп
чыга икән.) Кыскасы, науыз+су хим. реакциягә керә тора, газ бүленә бара… ул трубадан икенче емкостька җыела. Бик шәп яна икән, өйдәге газ пиченә тоташтырып, рәхәтен күрәләр икән. Безнекеләр дә шулай итсә,
кышларын , ай саен 1700 тәңкә янга каласы! Бу тәҗрибәләрен ныклап гамәлгә кертү авылларны торгызу, эре мал баш санын арттыруга китермәс дип кем әйтә ала?!

Ирек, Шөпшә укытучы да, китапханәче дә түгел. Үз эшен ачкан, утны-суны кичкән кеше. Үзе белгәннәрне башкаларга да җиткерәсе, ярдәм итәсе киләдер.

Шөпшә, Кояш энергиясе кулланалар.Безнен авылны ул иллэргэ кучереп булса иде.Но Сездэ хыяллар,безнен районга гына тугел,Рэссэйгэ житэрлек.Профессиягез буенча Сез укытучы или китапханэчедер,чонки Сез бик хыялый и калган кешелэрдэн узегезне грамотныйга саныйсыз бугай.Сорауларыгыз шундыйрак \Ишеткэнегез бармы?\Сез моны белэсез э калганнар может ишетмэгэннэрдердэ.Безнен халыкнын ин зур хатасы,узен анын белэн аралашучыдан остен куюы.Может ул кеше безгэ караганда купкэ остендер, барлык яктанда.Упкэлэмэ,бу минем фикер генэ иде.

Яхшы идея бу.
Ирек, Көнбатыш Европа иллэрендэ газ юк,ничек эйлэрен жылыталар, белэсезме?

Шөпшә, Жиргэ тош,а-то калхозга Фэннэр Академиясеннэн кеше чакыртырга калабыз

Ирек, сүз нифте ягулыклары турында булса, ишеткәнем бар.
Физиканы искә төшерү, кем белә, бәлки мәсьәлә чишеленә файдага
булыр. Әйтик, ЭДС каян килеп чыга? Ничек аз гына ток (кесә бәтәрәеннән) алып, аны күп кенә
токка әйләндереп була? Инженер Тесла ничек 1000 чакрым арага
көчле токны чыбыксыз җибәрә алган? (Моны ачыклау катлаулы
, эзләнүчеләргә үрнәк эш булып тора.)Ток артуга нинди күрсәткечләр уңай, кайсы тискәре
тәэсир итә? Материаллар? Дөрес куелган сораулар дөрес хакыйкатькә китерүе бик мөмкин. Кайберәүләр әһәмиятле ачышларны
Фәннәр Академиясендә дип уйлый. Алар кайчак аяк астында да яткалый.

Ат кузгалагы! Ниһаять үзегезнең бардак язып яткангызны таныдың,рәхмәт.Ә Чирмешәннәрнең эндәшмәве- сезнең бөтен Чирмешән халкын мыскыл итүеннән аңга киләалмый тордудан гына.

Шөпшә, Мин бу эш белэн 10-елдан артык шогеллэнэм.Ягулык кулланып электроэнергия алу хокумэтнекеннэн кыйбатка тошэ,эгэр Сезнен ишеткэнегез булса

Вакыт бигрэк тиз тәгәри, атна ахыры, иртәгә җомга. Районыбыз халкы әллә барысыннан да уздыра, мабугатта һәм бар яктан да, МОЛОДЕСлар.