Ир – президент, хатын – финанс министры

Яшь парлар гаилә корып яши башлагач, иң әүвәл акча мәсьәләсендә уртак фикергә килергә тиешләр. Мәсәлән, бер танышымның ире "синең акча, минем акча" дип теңкәсенә тигән. "Гаилә булгач, бар да уртак инде",– дип җавап биргән Гүзәл. "Уртак булгач, шкафта торсын", – дигән ире дә. Гүзәл шулай эшләгән. Көннәрдән бер көнне исә акчаның шактый кимүен сизеп алган. Ире акчаны тота белмәве белән килешергә мәҗбүр булган. Нәтиҗәдә гаилә бюджетын хатыны үз кулына алган.

Күп вакыт ирләр хатын-кызларны акча тота белмәүдә гаепли. Янәсе, гүзәл затның кирәк-ярагы күп – бизәнгечләр, чәч буявы, гигиена әйберләре аласы бар... Саный китсәң, күп инде. Кайберләре әле хатынның акча аз эшләвен сәбәп итә. Тик күп гаиләләрдә ир кеше акча тапса, хатын-кыз аны тота белүче булырга тиеш, дип уйлыйм мин. Шул ук вакытта акчаны хатыннардан да сакчыл тоткан ирләр бар. Алар түләүләрне дә үзләре башкара, кибеткә дә үзләре йөри. Тәмәке тартмаучы ирләр гаилә бюджетына болай да шактый экономия ясый. Билгеле, акчаның каян кергәнен белмәгән кеше аның кая чыкканын да сизми кала. Тир түгеп, хезмәт хакын көтеп алган кешеләр акчасын әрәм-шәрәм итмәячәк.

Кайбер дус кызларым иренең акчасын тиененә кадәр җыеп куя да, һәр иртә юлына гына кирәкле акчаны санап бирә. Мондый күренешләр ирләрнең дәрәҗәсен төшереп кенә калмый, аларны кимсетә дә әле. Шуңа күрә гаиләгә кайткан акчаны алдан ук тиешле түләүләр, ашау-эчү өчен аерып куярга кирәк. Артып калган акчаны өйдә сакларга курыксагыз, банк­ка илтеп салырга да була.

Резеда МӘРДАНОВА, психолог:

– Акчаны хә­зерге заманда кем күбрәк эшли – шул тота. Гаиләнең матди хәле өчен шул кеше җавап бирә. Ирләр акча тота белми, дигән фикерне еш ишетергә була. Бу аларны кечкенәдән акчаны сакчыл тотарга өйрәтмә­гәнгә күрә килеп чыга. Һәр ата-ана баласына акчаның каян табылганын, аны тота белергә кирәклеген аңлатырга тиеш. "Үзем тапкан мал түгел, ата малы жәл түгел" дигән принцип белән яшәүчеләр аз түгел.

Хатын-кыз тормышта җаваплырак булганга күрәдер инде, гаилә бюджетын үз кулына ала. Әмма һәр гаиләнең үз законы булган төсле, акча мәсьәләсен дә һәр гаиләдә үзенчә хәл итәләр. Шулай да матди кыйммәтләр гаиләдә төп максат булырга тиеш түгел. Акча ул яшәгән дәвердә кулланыла торган берәмлек кенә. Миллионлаган акчасы булган гаиләләр дә бәхетнең ни икәнен белми яши.

Илнар ХӨСНУЛЛИН, "Ватаным Татарстан" газетасы журналисты:

– Безнең гаи­ләдә балалар бакчасына түләүдән кала барлык тү­ләүләр минем өстә. Ир кеше буларак, чыгымнарны үзем күтәрергә тиеш дип уйлыйм. Хатынымның акчасын беркайчан да тикшермим. Ул да әрәм-шәрәм итми. Гаиләгә кирәкле әйберләрне генә ала. Хатын-кызга кирәклесе дә күпме бит аның. Кайбер әйбер­ләрнең бәясен башка кибетләр белән чагыштырам. Бик арзанга да бер дигән товар алып була.

Эльвира МОЗАФФАРОВА, "Шәһри Казан" газетасы журналисты:

– Кияүгә чыккач та, иремнең әнисе бик акыллы киңәш бирде. "Гаиләгездә шырпы алсагыз да, киңәш­ләшегез". Һәм бик дөрес әйткән. Без гел шулай эшлибез. Икебез дә хезмәт хакыбызны өйгә алып кайтып, билгеле бер урынга куябыз. Кирәк вакытта, бер-беребезгә әйтеп, шуннан акча алабыз. Балалар үстергәч, акчаны теләсә нәрсәгә туздырып булмый. Иң мөһиме – ашау-эчүгә жәлләмибез.

Илназ МИНВӘЛИЕВ, җырчы:

– Гаиләдә ак­ча уртак булырга тиеш, дип уйлыйм. Ашау-эчү, кием өчен беркайчан да акчаны жәлләмим. Үзең өчен генә яшәп булмый, гаиләң, балаларың булгач, алар да синең карамакта. Мин үземне бик сакчыл ир дип уйлыйм. Тәмәке тартмавым, хәмер кулланмавым гаилә бюджетына бик зур файда китерә. Балаларга теләсә нәрсә алып бирмибез. Аларны тегендә-монда ял иттереп, урам ашавын ашатып йөргәнче, акчаны түгәрәкләр өчен тотабыз. Алар кичке тугызларга кадәр спорт, музыка белән шөгыльләнә. Әмма акча дип кенә яшәргә дә ярамый, акча бүген бар, иртәгә юк ул. Гомернең кадерен белергә кирәк.

Зәлия МӨШӘРӘПОВА, хуҗабикә:

– Гаиләдә акчаны кем тота белә, ул шуның кулында булырга тиеш. Безнең гаиләдә исә акчага үзем баш. Ашау-эчүне күп­ләп сата торган җирләрдән алдан алып куябыз. Барлык түләү­ләрдән соң калганын ай буена сузам. Гаилә бюджетын сакчыл тотуым аркасында шактый файда китерәм. Бу акчаны кирәк вакытта тотабыз. Кайвакыт зур гына җиһаз да алып куеп була.