Бәрәңге үстереп баеп буламы?

Хәзер кибетләрдә ел әйләнәсенә нәрсә теләсәң – шул бар, шуңа кешеләр бәрәңгене азрак ашый башлады. Аннары авылларда терлек тотучыларның саны кимеде, шуңа малга ашатырга дип үстерүчеләр дә азайды. Ахырда инде, сату өчен үстерүнең дә кызыгы калмады. Чөнки күпләп кенә сатмасаң, 5-6 капчык бәрәңге белән әллә кая китеп булмый. Бер сүз белән әйткәндә, шәхси хуҗалыкларда бәрәңге һәм яшелчә үстерү күләме кимү ягына китеп бара.

 

Узган атнада Башкортстан Башлыгы Радий Хәбиров та шәхси хуҗалыкларга ярдәм итү һәм аларда үстерелгән продукция күләмен арттыру турында сүз кузгатты. Вице-премьер – авыл хуҗалыгы министры Илшат Фазрахманов әйтүенчә, бүген республикада 620 мең тирәсе шәхси хуҗалык исәпләнә. Аларда бәрәңге һәм яшелчәнең 86 проценты җитештерелә.

 

“Башкортстанда ел саен 700 мең тоннага кадәр бәрәңге һәм 300 мең тонна яшелчә үстерелә. Аларның күп өлешен – 550 мең тонна бәрәңгене һәм яшелчәне – тулысынча диярлек кешеләр үз ихтыяҗларына куллана һәм орлык итеп саклый”, – диде Илшат Фазрахманов.

 

Бу җәһәттән киләчәктә ике куянның койрыгын берьюлы тотарга мөмкин булачак. Министр аңлатуынча, илдә бакчачыларга ярдәм итү буенча федераль программа булдырылган, аңа безнең төбәк тә кушылган. Аңа ярашлы, алдагы елдан бакчаларда үстергән һәм саткан бәрәңге һәм яшелчәләр өчен субсидия алып булачак. Әмма моның өчен үзмәшгуль булып теркәлергә кирәк. Субсидия ике юнәлеш буенча – элиталы орлыклар җитештерүгә тотынылган чыгымнарны каплауга һәм сату өчен яшелчә-бәрәңге үстерүгә  биреләчәк.

 

Фазрахманов аңлатуынча, 2023 елдан үзмәшгуль бакчачыларга элиталы орлыкчылыкка ставка 1 гектарга якынча 60-70 сумнан чыгып исәпләнәчәк. Ә бакчада бәрәңге һәм яшелчә үстереп сату тоннасына якынча 4 мең сум белән бәяләнәчәк. Бу чыгымнарның 30 проценты тирәсе каплана дигәнне аңлата.

 

Тагын бер ярдәм чарасы – эшкәртүчеләрнең “үзмәшгуль” бакчачылар яшелчә һәм бәрәңге орлыкларын сатып алуга аванс бирә.

 

“Эшкәртүче һәм “үзмәшгуль” гражданин арасында “агрокилешү” төзелә. Үстерелгән продукцияне сатканнан соң, эшкәртүченең “үзмәшгуль” өчен орлык сатып алуга киткән чыгымнарының 50 процентын дәүләт каплый. Әмма бер эшкәртүчегә күп дигәндә 5 миллион сум гына каплануын да әйтеп үтәргә кирәк”, – ди Илшат Фазрахманов.

 

Тагын бер юнәлеш – халыкның кооперацияләрдә катнашуы. “Үстергән уңышны кооперативларга сату да отышлы. Чөнки кооперативлар эшкәртүгә чимал сатып алган өчен дәүләттән ярдәм ала. Мәсәлән, 2021 ел нәтиҗәләре буенча, авыл хуҗалыгы кооперативлары халыктан 1 мең тонна бәрәңге, 1 мең 100 тонна “борщ җыелмасы” яшелчәләре һәм 400 тонна тирәсе башка төр яшелчә сатып алган”, – ди министр.

 

“Озак вакыт бакчачылар үзаллы яшәде, аларга тиешле игътибар һәм ярдәм булмады. Бүген без бу эшне тергездек. Суммалар (субсидияләр) зур түгел, без моны аңлыйбыз, әмма бу юлның башы гына һәм фикердәшләр табарбыз дип ышанабыз”, – дип йомгаклады Радий Хәбиров.

Фото: https://ru.freepik.com