Нуретдин Нәҗмиев: Хәзер уйлыйм да шаккатам, ничек шулай әрсез булганмын

 

Нуретдин абый Балык Бистәсе районы Балыклы Чүкәй авылыннан. Үзен табигать баласы дип йөртә. “Өебезгә 500 метр гына булган урманнан кайтып керми идем. Ул сулык, чишмәләр...” — дип искә ала. Кызганыч, бүген төп нигезе буш. Гаиләдә тугыз бала булганнар. Хәзер икәү генә, бертуган сеңлесе Алабугада гомер итә. Нуретдин абый — төпчек бала. 14 яшькә хәтле авылда яши. Җидееллык мәктәпне тәмамлагач, Казанга чыгып китә.

 

— Без — дини нәсел. Элек кулак нәселе булганбыз, әби-бабаларыбызны авылдан сөргәннәр. Кулак дигән сүз колакка ятышлы түгел, ничә буынга ябышып кала. Безгә дә җиңел булмады. Шулай да бирешмәдек, — дип сүз башлады Нуретдин абый. — Әтигә бер-бер артлы биш хатынга өйләнергә туры килгән. Бу азынып йөреп, хыянәт итеп түгел, язмыш мәҗбүр иткән. Беренче хатыны да, икенчесе, өченчесе дә бала тапканда үлгән. Ачлык, хәерчелек вакыты... Яңа туган баланы үстерергә кирәк. Әтигә шуңа кабат-кабат хатын алырга туры килгән. Әни әтидән

20 яшькә кечерәк. Ул без биш баланы дөньяга китергән. Әтием бик әйбәт кеше иде. Тугыз бала туган җанлы булып үстек. Әни 94 яшьтә вафат булды. Әти 63 яшьтә китеп барды. Бик күп газап күргән, шуңа гомере озын булмады.

— Бервакыт безнең клубка артистлар килде. Кечкенә буйлы, бик тере, чая идем. Оялмыйча сәхнә артына кереп, Фәтхерахман Әхмәдиев белән таныштым. Хәзер уйлыйм да шаккатам, ничек шулай әрсез булганмын. Әй кызыга идем гармунда уйнауларына, җырлауларына. Ә Казанда кичке мәктәптә укый башлагач, очраклы гына Таһир Якупов белән очраштым. Аның тәкъдимнәре дә этәргеч биргәндер. 1965 елда Яшь тамашачы театрына Минзәлә театры гастрольгә килде. “Уракчы кыз” спектакле барганда, сәхнә артына кердем һәм аларга теләгемне җиткердем. Икенче көнне сәгать унга чакырдылар. Оялып тормаганмын, хәзер андый түгелмен (көлә).

 

— Шул ук елның ноябрендә Минзәлә театрына кабул иттеләр. Шәкерт шикелле, матрас, юрганымны алып, чыгып киттем. Ул чакта бик ерак ара кебек иде. 24 кешелек самолет белән килеп төштем. Барып җитсәм, ни күрим, анда Казандагы кебек трамвай да, троллейбус та юк икән. Авыл өйләре каршы алды. Эчкә корт керде. Әмма эшкә керешкәч, шулхәтле тиз ияләштем. Андагы артистларның осталыгын, җылылыгын, гадилеген, ярдәмчеллеген сөйләп бетерә торган түгел. Бүген дә сагынып искә алам. “Ана йөрәге” спектаклендә Шофер ролен бирделәр. Репетицияләр башланды. Бик теләп эшләдем. Әмма укыйсым килде. Казан театр училищесына укырга кердем. Кире кайтам, дип киттем. Стипендия белән генә кыенга туры килер иде. Минзәлә театры миңа студент чорында хезмәт хакы түләп торды. Диплом алгач, яңадан шунда кайттым. 1976 елда китәргә туры килде. Казанга кайткач, Күчмә театрда эшли башладым. Элек күргәннәр... Буранлы гастрольләрне һич онытасыбыз юк. Сабыр булганбыз. Хәзер театрда җәннәт, бөтен мөмкинлекләр бар.

 

— Әллә ничә төрле татарча газета-журналлар яздырып алам. Хатыным, ярты пенсияң шуңа китә, ди. Почтада үземә абонент тартмасы ачтырдым. Гастрольләргә чыгып киткән чаклар күп. Шунда җыелып тора, уңайлы. Өйдә китапларым күп. Сатылмый торган китаплар өчен дә эчем поша. Әле Спас районы Чәчәкле китапханәсенә 250 ләп китап бирдем.

 

— Әйткәнемчә, табигать баласы бит мин. Балачактан бөтен гөмбәне аерырга өйрәнеп үстем. Үзем җыям, эшкәртәм, маринадлыйм, тозлыйм. Әйтеп бетергесез рәхәт эш бу. Тынычландыра, ял иттерә. Авылга кайткач, урманны әйләнеп кердем. Бераз майлы гөмбә җыйдым. Тагын барырга ниятлим.

— Юк. Кирәген дә тапмыйм. Безнең буын артистларның күбесендә машина юк. Кирәк җиремә җәмәгать транспортында барам. Авылга кызым, киявем алып кайта.

 

— Бәйрәмнәрне кечкенәдән яратмыйм. Туган көнгә дә исем китми. 15 октябрьдә театрда сәхнәдә үткәрәчәкбез. “Гомер буе сине көтәм” премьера спектаклен тәкъдим итәбез. Иҗатташ дуслар, туганнар, якыннар шунда киләчәк. Туган ягымда да шулайрак уздырырга ниятлим.