Дин буенча өйдә йорт хайваннары асрарга ярыймы?

Бу һәм башка сорауларга җавап эзләп, газетабызның битләрендә еш телгә алынучы – «Гаилә» мәчете имам-хатыйбы Рөстәм Хәйруллинга мөрәҗәгать иттек.

 

 

– Бисмилләһир-рахмәәнир-рахиим. Гомумән караганда, өйдә йорт хайваннары тотарга ярый. Пәйгамбәребез Мөхәммәд салләллаһу галәйһи вә сәлләм үзе дә мәчеләрне бик яраткан. Бер риваятьтә чапанына ятып йоклаган песине уятмас өчен үзенең чапанын кисеп калдыруы да тасвирланган. Хайваннарны азык, тынычлык өчен асрарга рөхсәт ителә.

 

 

– Шәригать кануннары безне эт асраудан тыймый, ләкин этне өй эчендә тотарга ярамый. Аның урыны – ихатада. «Менә ул шундый бәләкәй, менә аңа салкын» дип әйтүчеләр дә табыла. Ләкин эт асраган йортка фәрештә керми. Фәрештә кермәгәч, анда җеннәр тула дигән сүз. Күпләр «хәзрәт, өйдә тынычлык юк, азан әйттерик», дип мөрәҗәгать итәләр. Азан әйтергә килсәк, йорттагы этләргә тап булабыз. Дүрт аяклы дусларны йортта асрамасак, тынычлык кире кайтыр иде.

 

 

– Юк, алай түгел. Эт – йорт сакчысы. Ул хуҗасына тугры хайван. Шуңа күрә ул хуҗасы белән ауга йөрергә, көтү көткәндә хуҗасын сакларга тиеш. Ләкин аның урыны – ишегалдында.

 

 

– Дуңгызны акча булмаганлыктан асрыйбыз, дип әйтүчеләр шактый. Ләкин аны асрау бер дә хәерле гамәл түгел. Аны асрау да, ашау да зур гөнаһ. Йортта, ишегалдында, сарайда, абзарда – кайда асрасак та гөнаһ булыр. Аны суеп, бик кыйммәткә сатып җибәрсәләр дә, бәрәкәтсез акча алыныр. Шул акча күләме тиз арада башка кирәк-яракларга тотылыр.

 

 

– Рәсүлебез (с.г.в.) хәдис-шәрифләрендә «һәр гамәл нияттән тора» дип әйткән. Хайваннарны Аллаһы Тәгалә ризалыгы өчен ашатабыз икән, аның әҗер-савабы безгә языла. Песи бу изге гамәлеңне онытамы, онытмыймы – мөһим түгел. Һәр эшне дә Аллаһы ризалыгы өчен эшлим, дип ният кылырга кирәк. Аллаһу Сөбеханәкә Тәгалә һәм Пәйгамбәребез (с.г.в.) хайваннарга карата яхшы мөгамәләдә булырга кушкан. Аларны ашату – саваплы эш.

 

 

– Бу очракта һәр нәрсәне үлчәүгә куярга кирәк. Дөрес, хәзерге заманда этләрне бала урынына асрыйлар. Аларга аерым савыт-саба, затлы кием, сипләр сатып алалар. Бу дөньяның максаты – безне сынау. Бу турыда онытабыз. Кияүгә чыкмаган кызлар эт һәм мәчене бала урынына күреп тәрбияли, үз максатын оныта. Әйтик, ир кеше өйгә килгән, эшләп табылган һәр ипи кисәген хатыны белән бүлешсә, аңа әҗер-савабы язылыр. Хатын-кызның бөтен гаеп-гөнаһы бала тапканда гафу ителер. Шушы гади әйберләрне онытмасын иделәр. Гаилә корып, сәламәт балалар үстерү яхшырак булыр иде.

 

 

– Дөньяда төрле хәлләр була. Мәсәлән, Пәйгамбәребез Мөхәммәднең (с.г.в.) хәдисеннән укып, бер мөселман хатынының мәчесен кыерсыту сәбәпле, җәһәннәмгә керүен беләбез. Ул песиен бер бүлмәгә ябып куйган. Бичара хайван кычкырган-кычкырган, ахыр чиктә ачтан үлгән. Аллаһы Тәгалә бу хатынга: «Сине шушы мәче аркасында җәһәннәмгә кертәм», – дигән. Икенче бер гөнаһлы ханым, чүлдә сусаган этне очрата һәм аяк киеме белән коедан су алып эчергән. Аллаһы Тәгалә әлеге гамәле өчен ул хатынның бөтен гөнаһларын кичергән. Без хайваннарга хәерле мөнәсәбәттә булсак иде. Чөнки җәнлекләр белән адәм балалары арасында Аллаһы Тәгаләнең рәхмәте бар. Әгәр ул рөхсәт бирмәсә, бер генә хайван да безгә зарар китерә алмый. Рәсүлебез: «Өйгә елан керсә: «Аллаһы исеме белән әйтәм, чыгып кит», – дип әйтегез. Өч мәртәбә шулай кабатлаганнан соң елан чыкмаса, ул җен түгел, чын елан була. Аны үтерергә мөмкин», – дигән. Ниндидер бер хайванга зыян китерәбез икән, бу эш өчен җавап тотасы булачагын онытмаска кирәк, билгеле. Кем белә, бәлки Аллаһы Тәгалә безне берәр төрле хайван белән сыный торгандыр.

 

 

– Бу мәсьәлә бик хупланмый. Үземнең Дубай, Абу-Даби илләренең зоопаркларында булганым бар. Анда хайваннар өчен уңай шартлар тудырылган: зур читлекләр, күп агачлар… Хайваннар үзләрен иркен тота, читлектә итеп хис итми. Мондый зоопаркларга йөрергә мөмкин. Ләкин Казанда мондый уңайлыклар әлегә юк. Шуңа күрә мөселманнарга шоудан читтәрәк тору яхшырак.

 

Әңгәмәдәш – Рәйдә НИГЪМӘТҖАНОВА, Безнең гәҗит

Фото: пиксабай