ШӘЕХ ЛЕНАР

Шагыйрь, журналист Ленар Шәех (Ленар Миңнемөһим улы Шәехов) 1982 елның 4 октябрендә Татарстан Республикасы Актаныш районы Такталачык авылында дөньяга килә. Такталачык урта мәктәбендә белем алганда, Ленар каләм тибрәтә башлый, иҗатка тартыла. Аның «Адашлар» исемле иң беренче язмасы 1994 елда «Игенче даны» (хәзерге «Актаныш таңнары») район газетасында дөнья күрә. Алтынчы сыйныфта укыганда «Безнең гаилә» дип исемләнгән тәүге шигырен яза.

1999–2002 елларда ул Минзәлә педагогия көллиятендә белем ала. Аның әсәрләре бер-бер артлы республика матбугатында күренә башлый. Беренче мәртәбә «Сабантуй» газетасында «Сөйгәнем» дип исемләнгән шигыре дөнья күрә.

Педагогия көллиятен тәмамлагач, Л.Шәех Казан дәүләт университетының татар филологиясе һәм тарихы факультетына укырга керә.

Университетта уку дәверендә, язучы Галимҗан Гыйльманов белән берлектә уку йортының легендар «Әллүки» әдәби-иҗат берләшмәсен кабат сафка бастырып җибәрә. «Әллүки» тирәсендә алтмышка якын яшь каләм иясе җыела. Шул ук вакытта берләшмәнең айлык басмасы – татар студентларының «Тәрәзә» газетасы дөнья күрә башлый. Л.Шәех аның нигезләүчесе һәм баш мөхәррире була.

2007 елны Татарстан китап нәшриятында «Әллүки» дип исемләнгән җыентык (төзүчесе – Ленар Шәех) басылып чыга. Анда әдәбият мәйданына ныклы адымнар белән килүче егерме биш «әллүки»ченең әсәрләре урын ала.

Университетта белем алуы белән беррәттән, Л.Шәех 2004–2005 елларда – «Шәһри Казан», 2005–2007 елларда «Татарстан яшьләре» газеталарында журналист булып эшли. 2006 елда Германиянең Гиссен университетында тел курсларында укып кайта. Аның немец телендә язылган әсәрләре студентларның «Kleineweltzeitung» газетасында дөнья күрә.

Ленарның публицистик мәкаләләре, шигырьләре, хикәяләре, яңа чыккан китапларга рецензияләре республикабызның «Татарстан яшьләре», «Сабантуй», «Чаян», «Мәдәни җомга», «Казан утлары», «Сөембикә», «Идел», «Ялкын», «Шәһри Казан», «Ватаным Татарстан», «Мәгърифәт», «Молодежь Татарстана», «Салават күпере»; Башкортстанның «Тулпар», «Шоңкар», «Йәшлек», «Кызыл таң» кебек газета-журналларында даими басыла.

Л.Шәех – «Авылдан килгән мендәр», «Керпе ничек энәле булган?», «Дүртенче кат... Бишенче кат...» исемле китаплар авторы.

Аның автор-төзүче буларак башкарган «Җил каян килә?» китабы балалар һәм яшүсмерләр өчен кызыклы фәнни-популяр басма булып тора.

2008 елда Татарстан китап нәшриятында Л.Шәех төзегән «Нәҗип Газизов» исемле китап дөнья күрә. Ул аның дәү әтисе – РСФСРның халык мәгарифе отличнигы, Татарстанның атказанган мәктәп укытучысы, Актаныш районының 4 нче санлы Яңа Әлем һәм 3 нче санлы Такталачык балалар йортлары директоры, күренекле педагог, татарның «Макаренко»сы, Бөек Ватан сугышы чоры ятимнәренең кадерле әтиләре Нәҗип Газиз улы Газизовның (1918–1977) якты истәлегенә багышлана.

Ленар Шәех – Татарстан Журналистлар берлеге (2006), Россия Журналистлар берлеге (2006), Халыкара Журналистлар Ассоциациясе – IFJ (2006), Халыкара ПЕН-клубның Татар ПЕН-үзәге (2007) әгъзасы.

2007 елдан Л.Шәех – Татарстан китап нәшриятының балалар һәм яшүсмерләр редакциясендә мөхәррир хезмәтендә. 2008 елдан ул Татарстан китап нәшриятының баш мөхәррире вазифасын башкара.

Л.Шәех – 2007 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы.

ТӨП БАСМА КИТАПЛАРЫ

Яз җыры: шигырьләр / кереш сүз авт. Г.Гыйльманов. – Актаныш: Актаныш типогр. ААҖ, 2005. – 62 б. – 500 д.
Авылдан килгән мендәр: балалар өчен шигырьләр / кереш сүз авт. И.Юзеев. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2005. – 71 б. – 5000 д.
Керпе ничек энәле булган?: балалар өчен шигырьләр. – Казан: Мәгариф, 2007. – 32 б. – 5000 д. (I завод – 2000 д., II завод – 3000 д.)
Дүртенче кат... Бишенче кат...: шигырьләр, поэма / кереш сүз авт. Р.Миңнуллин. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2008. – 176 б. – 2000 д.

* * *
Әллүки: шигырьләр, хикәяләр, әкиятләр / төз. Л.Шәех. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2007. – 191 б. – 2000 д.
Нәҗип Газизов: истәлекләр, документлар, хатлар, фотосурәтләр / төз. Л.Шәех. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2008. – 208 б. – 500 д.
Җил каян килә? / авт.-төз. Л.Шәех. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2008. – 80 б. – 5000 д.

ИҖАТЫ ТУРЫНДА

Юзеев И. Кереш сүз // Сабантуй. – 2001. – 10 нояб.
Гәрәев М. Хуҗа Насретдин ордены бирик юмористларга! // Чаян. – 2004. – № 3. – 6 б.
Юзеев И. Җанда – бер чәчәк... // Казан утлары. – 2004. – № 4. – 114 б.
Шиһапов М. Суган бармы? Юк. Кишер // Ватаным Татарстан. – 2004. – 2 июль.
Мөслимова Ф. «Мин бу шәхесне белмим...» // Шәһри Казан. – 2004. – 5 нояб.
Мәрдан Р. Хакыйкатьнең бәясе // Шәһри Казан. – 2005. – 1 гыйнв.
Гыйльманов Г. Кереш сүз // Сабантуй. – 2005. – 5 февр.
Иксанова И. Якты аның тәрәзәсе // Сөембикә. – 2005. – № 3. – 23–26 б.
Шиһапов М. Уңай эшкә балта чапмыйк // М.Шиһапов. Җырлыйсы җырларым бар әле. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2005. – 229–234 б.
Ибраһимова А. «Һәр шигырь – үзе бер әкият...» // Тәрәзә. – 2005. – № 9 (нояб.).
Шәрифуллина Э. Чытлы Бакый // Сабантуй. – 2006. – 25 март.
Сафина Н. Балачакка нинди шигырь кирәк? // Ватаным Татарстан. – 2006. –30 июнь.
Сәлахов Р. Сәяхәт иттем әле // Ватаным Татарстан. – 2006. – 2 дек.
Мостафина З. Балалар әдәбияты үз авторын эзли // Шәһри Казан. – 2007. – 6 июль.
Гатауллина Л. Хәзинәдән өч бөртек // Мәгърифәт. – 2007. – 4 авг.
Миңнуллин Р. Ленар Шәех // Р.Миңнуллин. Әсәрләр. – 5 том. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2007. – 293–294 б.
Зариф Ф. Табигать тудырган талант // Тәрәзә. – 2008. – № 3 (март).
Сәлах Р. Шәһәр тәрәзәсеннән ниләр күренә? // Мәдәни җомга. – 2009. – 20 февр.
Мәрданова Ф. Җанымны әсир итте // Идел. – 2009. – № 5. – 73 б.
Зарипова А. Эзләнүчән укучыларыгыз булсын // Мәдәни җомга. – 2009. – 5 июнь.
Гыйбадуллина Л. Мәңгелек балачак илендә // Мәдәни җомга. – 2009. – 17 июль.
* * *
Абдуллина Л. Әдәбият – ул безнең киләчәк // Йәшлек. – 2005. – 26 февр. (Башкорт телендә.)
* * *
Шамиль М. Коллеги «Казанского университета» // Казанский университет. – 2006. – № 13–14 (авг.).