КУКЛЯШЕВ САЛИХҖАН | Матбугат.ру

Әдипләребез

Әдипләребез: биобиблиографик белешмәлек. 2 томда.

Төзүчеләре Р.Н.Даутов һәм Р.Ф.Рахмани.

Казан: Татарстан китап нәшрияте, 2009.

Биобиблиографик белешмәлектә татар әдипләренең һәм соңгы елларда Татарстанда яшәп иҗат иткән рус телле язучыларның кыскача биографияләре, төп басма китапларының исемлеге, иҗатлары хакында кыскача мәгълүмат бирелә. Китап-белешмәлек татар әдәбияты белән кызыксынучы киң катлам укучыларга тәкъдим ителә.

КУКЛЯШЕВ САЛИХҖАН

(1811–1864)

Тел галиме, педагог Салихҗан Бикташ улы Кукляшев 1811 елда Оренбургта морза гаиләсендә туа. Башта Оренбургтагы И.Неплюев хәрби училищесында (1825–1831), аннан Казан дәүләт университетының филология факультетында белем алганнан соң, Оренбургка кайтып, үзе тәмамлаган И.Неплюев хәрби мәктәбенә (соңыннан кадетский корпус) шәрекъ телләре (татар, гарәп, фарсы) укытучысы итеп билгеләнә.

Кукляшев бездә «Диване хикәяте татар» исемле хрестоматия китабы белән мәшһүр. Бу китап 1959 елны Казанда басыла. Китапның тышлыгында әйтелгәнчә: «Ошбу тәгълимнамә китабы Оренбург Кадетский корпус нам (исемле) мәдрәсәнең мөдәррисе коллежский советник һәм кавалер Салихҗан Кукляшев сәгый вә иҗтиһады илә (тырышлыгы белән) талибе-л-мәдарис (мәдрәсә шәкертләре) өчен төзелмештер». Китапның 104 битле беренче бүлеге татарча-русча сүзлектән гыйбарәт. 124 битле икенче бүлегендә халык телендә йөргән хикәяләр, мәкальләр, җырлар бирелә. Бу китап заманында Кадетский корпус укучыларына дәреслек булып хезмәт итсә, аннан соң тел-әдәбият тарихын өйрәнүчеләр өчен борынгы язма татар теле чыганагы хезмәтен дә үти.

Ул 1864 елда вафат була.

ТӨП БАСМА КИТАБЫ

Диване хикәяте татар: хрестоматия. – Казан (?), 1959.

ИҖАТЫ ТУРЫНДА

Миңнегулов Х., Садретдинов Ш. ХIХ йөз татар хрестоматияләре. – Казан: Казан ун-ты нәшр., 1982. – 65–134 б.