Ит пешсә дә, бит пешми

Татарстан башкаласында күпсанлы кунаклар катнашында төрле чаралар узуына күнегеп тә барабыз инде. Россиядән генә түгел, дөнья­ның иң алга киткән иллә­реннән дә Казанга кунаклар бик теләп килә. Сәбәбе гади: Татарстан Рес­публикасы – халык хуҗа­лыгының барлык тармак­ларында илнең әйдәп баручы төбәкләренең берсе.

Авыл хуҗалыгы өлкәсендә дә башкаларга үрнәк итеп куярлык казанышларыбыз бар. 19 -21 февральдә “Казан ярмин­кәсе” күргәзмәләр үзәген­дә “Агрокомплекс: Интерагро. Анимед. Идел буе фермеры” 17нче Халыкара форумы һәм “Волга­продэкспо”ның 14нче махсус күргәзмәсе узу да – шуның ачык чагылышы.

Форумда катнашучылар Россия авыл хуҗалыгы тармагында продукция җитеш­терүче 150 компания һәм предприятие продукциясе үрнәкләре белән танышудан тыш Италия, Польша, Украина, Беларусь һәм башка ил­ләрнең фермер хуҗа­лык­ла­рында җитештерелгән күп­төрле продукциясен чагыштырмача арзан бәядән сатып алу мөмкинлегенә дә ия.

“Казан ярминкәсе” күр­гәзмәләр үзәгенә җыелган кунаклар Татарстан авыл хуҗа­лыгының әй­дәп баручы предприятие һәм оешмаларында җитеш­те­релгән продукция белән дә танышачак. Алар арасында “Агроинвест”, “Кызыл Шә­рык-Агро”, ”Агрокөч Төр­кем”, “Просто молоко”, “Майский” теплица комбинаты, “Ак Барс” холдингы, “Агроинвест” идарә компаниясе, “Татпотребсоюз” пред­прия­тиеләрендә җитеште­релгән продукция үрнәкләре дә бар.

Куандырса да, уйландыра

“Республика агросәнә­гать комплексының 2013 елдагы эш нәтиҗәләре һәм ки­ләсе елга бурычлары турында” Татарстан Авыл хуҗа­лыгы һәм азык-төлек ми­нистрлыгының киңәйтелгән коллегиясе утырышының форум көннәрендә узуы төрле яклап файдалы. Ни өчен дигәндә, Халыкара күр­гәзмәдә чагылыш тапкан һәр яңалыкны бүген үк булмаса да, якын киләчәктә күп ху­җалыклар, мөмкинлекләре­нә карап, үзләрендә сынап карарга тырышачак. Авыл хуҗалыгында ирешелгәннәр белән канәгатьләнеп калу мөм­кин түгел. Бигрәк тә Бөтен­дөнья Сәүдә Оешмасы шартларында. Бүген аз чыгымнар белән арзанрак һәм сыйфатлырак продукция җитештерә алган хуҗалык­лар гына яшәп кала ала. Башкача булганда, иртәме-соңмы урыныңны бүтәннәр, ягъни эшне заманча итеп оештыра белгәннәр ала.

Ел нәтиҗәләренә килгән­дә, игенчелектә дә, терлек­челектә дә телгә алып сөйләр уңышларыбыз байтак анысы. Татарстан үзе өчен иң авыр елларда да мөгезле эре терлекнең баш санын саклап кала алды. Сөт җитештерү буенча республика хуҗалык­лары бүген үз тирәлегендә булган дүрт-биш республика һәм өлкә кадәр сөт җитеш­терә икән, моның белән чын-чынлап горурланырга була. Игенчелектә дә елына кү­рә яхшы гына уңыш җыеп алынды.

Тик эшлисе эшләр ире­шелгәннәрдән дә күбрәк әле. Игенчелектә дә, терлекче­лектә дә. Дүрт ел рәттән килгән корылык республи­ка­ның хәтта иң ныклардан саналган хуҗалыкларының җелегенә төшсә дә, эшләргә теләге булганнар җаен таба. Моңа тагын җитештерелгән продукциягә тиешле бәяләр һәм алга киткән чит ил­ләрдәгечә дәүләт ярдәме дә өстәлсә, республика хуҗа­лыкларының тагын да нәти­җәлерәк эшләвенә шик юк.

Бар мөмкинлекне –язгы чәчүгә

Терлекчелек тармагы ху­җалыклар өчен ел әйләнәсе керем чыганагы булып тора. Бүген күп хуҗалыклар бар мөмкинлекне язгы кыр эш­ләренә әзерлеккә юнәлде­рергә омтыла. Кагый­дә буларак, терлеге күп булганнар язгы кыр эшләренә дә яхшырак әзерлек белән килә. Андыйларның амбарында сыйфатлы орлыгы, минераль ашламасы да туп­ланган, техниканы язгы кыр эш­ләренә дә вакытында әзер­ләп куярга җай табалар. Сөтне ел әйләнәсендә мулдан җитештергән Балтач, Саба, Арча, Әтнә һәм башка кайбер район хуҗалыклары­ның язгы кыр эшләрен вакытында һәм югары сыйфатлы итеп башкарып чыгуына да шик юк. Ә менә Чирмешән, Менделеевск, Бөгелмә районы хуҗалыкларында узган еллардагы кебек язгы чәчү чорында да проблемалар туып кына торыр, шәт. Терлеге барның хөрлеге бар шул инде. Нәкъ менә шуңа күрә дә, республиканың байтак кына хуҗалыклары мөгезле эре терлекнең баш санын ки­метмәскә тырыша.

Республика авыл хуҗа­лыгында еллык нәтиҗәләр­нең нәкъ менә февраль азагындарак ясалуы үзенә күрә символик мәгънәгә дә ия ул. Яз ишек шакыганда, ирешел­гәннәрне кабат күздән кичереп, алда торган бурычларны ачыклау зыянга булмас­тыр, шәт. Кызганыч, әмма бу турыда күпме генә сүз алып барылса да, авыл хуҗалыгын югары җитештерүчән техника белән тәэмин итү буенча без һаман да әле бер урында таптанабыз. Америка Кушма Штатлары яки Канада кебек илләрдә 1 мең гектар сөрү җиренә 16 трактор туры кил­гәндә, бездә нибары 3 трактор белән генә канәгатьлә­нергә туры килә. Комбайннар, тагылма җайланмалар турында әйтеп тә торасы түгел. Әмма булган ка­дәр техника да күптәннән үзенең эш мөмкинлекләрен узган бит – исәпкә бар, санга юк.

Дөрес, чит илдә җитеште­релгәннәре дә бар. Ил җи­тәкчелеге үзебездә авыл ху­җалыгы техникасы җитеште­рүчегә йөз белән борылса, яхшырак булыр иде дә бит. Югыйсә, кызу урак өстендә дистәләрчә миллион сумлык чит ил комбайнының ватылып ятуы инде системага әйләнеп бара. Запас часть­ларның артык кыйммәт булуы да хуҗалык кесәсенә нык суга. Дөрес, якын ки­ләчәктә махсус программа нигезендә “кырыкка алт­мыш” схемасы буенча дәүләт ярдәме артачагына ышандыралар. Тик анысы да корылык нәтиҗә­сендә хәл­сез­ләнеп калган хуҗалыклар өчен җиңел мәсьә­лә түгел шул.