Ләйлә белән Фидан “мәхәббәте”

Башкортостанның, Татарстанның, Россиянең халык артисты, танылган драма актеры hәм җырчы Фидан ГАФАРОВ белән шагыйрә Ләйлә ДӘҮЛӘТОВАның концертын карарга Самараның сәнгатъ сөючеләре Литвинов исемендәге Мәдәният сарае залына җыелган иде. Билетларны кайберәүләргә Фидан Гафаровның җырлавын яратучы Самара эшкуарлары сатып алып бүләк иткәннәр, дип тә сөйләделәр, моның өчен рәхмәттән башка тагын нәрсә әйтәсең инде?

Фидан Гафаров - Мәҗит Гафури исемендәге Башкорт дәүләт академия драма театрының Салават Юлаев исемендәге премия лауреаты, танылган артист. Ул Халисә Мөдәрисова әсәре буенча куелган “Бәхет хакы” дигән спектакльдә төп герой - Зариф ролен башкара. Зариф - бөек композитор, ләкин картайган көнендә ул бер үзе кала. Гаиләсен ташлап, яшь хатынга өйләнгән кеше, исәнлеге беткәч, үлем хәлендә кемгә дә кирәк түгел, хатыны Зарифка яшь кенә бер шәфкать туташын табып бирә. Композитор Зөhрәнең муенына таккан бөтеен күреп, шул кызда бала вакытында ташлап киткән үз кызын таный, ләкин соң инде. Кемдер гомер буе бәхет эзли, ә кемдер бар бәхетнең кадерен белә алмый.

- Темасы буенча да, үзенең табигате буенча да Зариф роле миңа бик якын, - дип сөйләде сәхнәдән Фидан Гафаров. - Спектакльдә минем геройның тормышы күп яклары белән минем тормышыма охшаш. Сәхнәдәге вакыйгаларда минем иҗади hәм гади булмаган тормыш юлым чагыла кебек. Ә “бәхет бәясе” шушымы икән соң?

Бүген Башкорт дәүләт драма театрында Фидан абый белән янәшә мәхәббәт геройларына әйләнгән улы Азамат, килене Алсу да хезмәт итә. Кызганыч, гитарист, композитор, шагыйрь булып танылып киткән җырчының олы улы Айбулат кына янында юк хәзер, ул 41 яшенә җитеп, 2009 елның 13 августында әйтәсе сүзләрен әйтә алмыйча, җырлыйсы җырларын җырламыйча, вафат булган. Бүгенге концертта улының истәлегенә багышлап, җырчы үзе язган “Югалту” дип аталган җырын башкарды.

Тормыш арбасы алга таба тәгәрәсә дә, Фидан Гафаров театрда гына түгел, җырлап та сәнгатькә хезмәт итүен дәвам итә. Җырчыга беренче тапкыр Гадел Кутуйның “Тапшырылмаган хатлар” спектаклендәге Искәндәр ролен башкарганда җырларга туры килә. Тора-бара җырчы булуны икенче hөнәре итеп сайлый ул. Самаралылар да аның ничә еллар буе башкарган җырларын, аның ретро концертын тыңларга дип килгән. Аның репертуарында төрледән-төрле җырлар, алар йөрәктән чыкканга, hәрбер тамашачының йөрәгенә үткәндер, дип уйлыйм. Ул безгә “Үз ягыма кайтсам”, “Син гомер агышларым”, “Сиңа килдем, иркәм”, “Мин сине яратам”, “Соң очрадың” кебек яраткан җырларыбызны башкарды. Фидан Гафаровның сагышлануы, мәхәббәттән көйгән кебек моңлануы безнең тамашачыга бик тә ошый икән.

Ә менә Ләйлә Дәүләтова - нинди ул? Гүзәл дә, сылу да, бер минутта ничә төрле була алучан да: шигырьләр дә иҗат итә, “Татарстан - Яңа гасыр” телеканалында “Адәм белән Һава” тапшыруын да шәп алып бара, сценариен үзе язып, концертлар да оештыра, анда үз шигырьләренә үзе иҗат иткән җырларын да башкара. Менә бу концертта да Ләйлә җырлады да, биеде дә, шигырьләр дә сөйләде.

Программаны үзе гармунда уйнап, җырлап, Фидан Гафаров ачып җибәрде. Аның халык күңеленә керә торган ниндидер серле көче, үз моңы дәрьясында йөздерерлек илаhи тәэсире бар ахры. Ул җырларын күбрәк башкорт телендә җырласа да, аларны безнең тамашачы да аңлады, үз итте. Җырчы, Ләйлә Дәүләтова язган шигырьләрне дә көйгә салып, матур җырлар башкарды. Аның өр-яңа “Ак күлмәкле каеннар” җыры күпләрнең күңеленә үтеп кергәндер.

Фидан абый юмор сөйләп тә тамашачыны көлдерде. “Ләйлә ханым белән гаиләдә 6 ай яшибез инде, тик аның белән тормыш алып баруы бик җиңел түгел”, - диюен тамашачы чын дип тә, шаяру дип тә уйларга белмичә интекте. Концерт барышында аңлашылганча, Фидан Гафаров, Уфадан килеп, Казанда хатын сайлаган икән. Күп кызлар җырчыны үзләренә каратырга тырышсалар да, аны берәү генә ихлас яраткан, ул Ләйлә Дәүләтова. Тора-бара Ләйлә җырчыны да үзенә гашыйк иттерә алган, имеш.

Сценарийда язылганчадыр инде, “яшь парлар” үзара бераз талашып та алдылар. Аннары, хатынымның вакыты юк, шигырьләр яза торгандыр, дип сәхнәгә ул “Мыр-мыр” кушаматлы сөяркәсен чакырды, ә тегесе аңа Көнчыгыш биюләрен биеп күрсәтте. Дөрес, ахырдан биюченең Ләйлә икәнлеге ачыкланды, тик ир белән хатын арасында аңлашылмаучанлык туган иде инде. Шуннан соң Ләйлә үпкәләп, Фиданның чемоданнарын җыеп, куып та чыгарды. Тик бу “Китсәң китәрсең икән, кемне сөярсең икән?” җырын башкару өчен генә эшләнмәдеме икән?

Фидан - Ләйлә концертында әле танылмаган җырчы Илмир Габитов та матур итеп, Ләйләгә багышлаптыр инде, “Мин яратам сине, яратам” кебек мәхәббәт җырларын башкарды. Шәп җырлый егет. Аның кайбер җырларына тамашачы да кушылып утырды.

Ләйлә Дәүләтова сценарий язганда “мөгез чыгару “дан да курыкмый. Ул Илмир белән бергә мәхәббәт турында җыр башкарган вакытта сәхнәгә Фидан килеп чыкты. Ул көнләгән булып кыланып: “Сыерлар су эчкәндә, синең кебек бозаулар боз гына ялый”, - дип әйтеп куйгач, егет барсын да аңлагандай башын иеп кереп китте.

“Киемгә карап каршы алалар", - дигән мәкальне истә тотыптыр инде, Ләйлә сәхнәгә чыкканда киемнәрен гел алмаштырып кына торды. Тамашачы Ләйләнең шигырьләрен тыңлап, моңланып, гаҗәпләнеп, сокланып утырды. Ә шигырьләренең барысы да шәп тә, гыйбрәтле дә итеп язылганнар:

Чит-ят кешенең сүзләрен

Тыңласам да ишетмим.

Бик авыр сүз әйтсәләр дә,

Әллә ни исем китми.

Үз баламның сүзләре бит,

Рәнҗемә, йөрәгем, түз.

Туры йөрәккә кадала

Бала әйткән авыр сүз.

Иркәлектә үскән бала

Сүз әйтә уйламыйча.

Ана кадерен белми шул,

Үзе ана булмыйча...

Ләйлә Дәүләтова үз шигырьләренә язылган җырларны да башкарды. Ул җырлаганда бөтен күңелен биреп җырлый, аның белән сокланмыйча hич мөмкин түгел. Ә инде шигырьләре үзәкне өзеп, күңелнең түренә үк үтеп керәләр.

“Болар чыннан да ир белән хатынмы, әллә шундый оста итеп уйныйлармы гына икән?”- дип тамашачы гел уйланып утырды. Олыгаеп барган иргә гашыйк яшь кыз, сөяркәләр образы шоу-бизнеста яңалык булмаса да, татар сәхнәсендә бу күренеш күренмәгән хәл буларак кабул ителде. Чараны оештыручылар бүтән концертлардан аермалы, үзенчәлекле итеп сценарий язганнар, гел бертөрле булгач, кызыгы юк дигәннәр, күрәсең.

Җырчыларның концерт ахырында парлап җырлавы шулкадәр матур, хисле килеп чыкты ки, залдагы тамашачы үзләрен алкышларга күмде. Күпләр аларның дуэтында кайда чынбарлык, кайда уен икәнен соңга кадәр аңлый алмый утырды. Менә шундый ул Ләйлә белән Фидан "мәхәббәте”. Тамашачыга кызык та, уйланырга сәбәпләре дә юк түгел.