Аңлавы кыенлаша

Россия балалары нәрсә укыганын аңламый. PISA (“уку грамоталылыгы”) халыкара тикшеренүләре шул хакта сөйли. Текстны уку һәм аңлау буенча 65 ил арасыннан без 41 нче урында.

PISA балаларның нәрсә укыганына артык игътибар биреп тормаган анысы. Материалны укыганнан соң, укучы нәтиҗәләр ясарга һәм мәгъ­лүматны файдалана алырга тиеш. Моның өчен текстны аңларга, сүзнең ни хакта барганына төшенергә кирәк. Россия балалары нәкъ соңгысы белән кыенлык кичерә дә икән. “Акыллы” укучылар арасында беренчелекне Кытай, Корея, Финляндия, Сингапур һәм Канада алган. АКШның күрсәткечләре начаррак, тик уртачадан ким түгел. Европа илләренең күпчелеге америкалылардан калышмый. Россия үсмерләренә исә текстны анализлау түгел, аңлау да авырдан бирелә. Балаларның 70 проценты укылган матери­алның бер өлешен булса да охшаш тормыш шартларында куллана алган. Шуларның бары тик 14 проценты гына дә­реслек буенча үзлектән шө­гыльләнә ала икән.

PIRLS (уку сыйфатын тикшерү) исемле икенче тикшеренүгә ышанганда исә, Рос­сиянең башлангыч мәктәп укучылары укуда искитәрлек нәтиҗәләр күрсәткән. Балаларның китапка булган мәхәббәте үсә төшкәч җуела икән. Белгечләр моны интернетның бала тормышында артык зур урын алып торуы белән аң­лата. “Россия дөнья пәрәве­зеннән башка ашый да, йоклый да алмый. Илнең һәр ноктасына чыбыклар үткәрсәк, алга китәчәкбез, дип уйлый. Чынлыкта исә интернет мәгъ­лүмат табу чыганагы гына булырга тиеш”, – ди алар. Укытучылар исә мәктәптәге мәҗ­бүри әдәбият исемлеген кыскартырга тәкъдим итә. Бер булсын, берәгәйле булсын, дигәндәй.