Зөлфия Камалова: “Әкиятләр белән кызыксынам” (ЭКСКЛЮЗИВ ИНТЕРВЬЮ)

10 декабрь көнне Казанга Австралиядә яшәүче татар җырчысы Зөлфия Камалова килә. Шул уңайдан аның белән иҗат һәм шәхси тормышындагы соңгы үзгәрешләр турында сөйләшеп алдык.

- Беренче сорау яңа альбом турында булыр. Сез һәрвакыт аларга гадәти булмаган, хәтта урыны белән сәер исемнәр кушасыз. Бу юлы альбом Tales Of Subliming, дип атала. Ул нәрсәне аңлата? 

- Моны сүзләр уены итеп кабул итәргә кирәк. Беренчедән, Subliming (сублимация) - химик процесс: бозның, сыеклык халәтен үзып, парга әйләнү күренеше. Альбом кысаларында аңлатсак, мин аны әкиятләрдә урын алган халәт үзгәреше дип карар идем. Альбомның кыскача тарихы болайрак: кызым туганнан соң, мин әкиятләр белән кызыксынып киттем. Күп кенә әкиятләрне өйрәнеп чыгып, аларның психологик анализына керештем һәм үзем өчен яңа мәгънә төсмерләрен ача башладым. Һәм шул әкиятләрдәге кайбер темалар тора-бара җырларыма да күчте. Күбрәк, әлбәттә, хатын-кызларга хас темалар, характерлар, геройлар истә кала. Нәтиҗәдә, җырлар бер альбомга җыелып бетте. 

- Альбом чыкканнан соң, белгәнемчә, сез Австралия шәһәрләре буйлап бер айлык тур үткәргән идегез. Шуның турында сөйләп китә алмассызмы? 

- Әйе, ул бик катлаулы тур булып чыкты. Безгә күбрәк төньяк төбәкләр, аборигеннар яшәгән яклар ошады. Артистлар аларга сирәк килгәли, ләкин без, дәүләт оешмалары ярдәме белән, бик күп кызыклы урыннарда уйнап кайттык. Шәһәрдә яшәгәндә җирле халык белән әллә ни аралашмыйсың. Күбесе алардан әзрәк курка, үзен гаепле итеп тә хис итә. Шәһәрләрне алсак, иң ошаганы Сидней булды. 1000 меңнән артык кеше җыйган залда уйнау, әлбәттә, рәхәт. 

- Нинди җырларны җирле халык яратыбрак кабул итте? 

- Рус халык музыкасы Австралиягә әзрәк таныш булса, татар халык музыкасын алар белми диярлек. Шуның өстенә җырларыбыз эшкәртелеше буенча бик үзенчәлекле. Яңа репертуарның бер өлеше инглиз телендә булганга, аборигеннар җырлар эчтәлеген аңлый башлады кебек тоелды. Әлбәттә, кайбер җырларны башкарыр алдыннан, без аларның эчтәлегенә, темасына тукталып китәбез, халыкны әзерләргә тырышабыз. Безнең аудитория ике өлешкә бүленә: беренчеләренә эчтәлеген белү мөхим, икенчеләренә - юк. Җирле халык күбрәк музыканың үзенә игътибар итә, сүзләргә түгел. Татар җырларын алсак, “Рамай” көен яратып кабул итәләр. Кайсы альбомнан, дип кызыксыналар, эчтәлеге турында сораштыралар. 

- Сез бит әле Аурупада да күп чыгыш ясадыгыз. Анда ничек кабул иттеләр? 

- Әйе, без ике ай буена Аурупада тордык. Бу турның максаты - чыгышлардан кала, андагы тормышны, музыкаль базарны өйрәнеп кайту иде. Бер-ике ел Германиядә яшәп кайтырга теләк бар. Австралия бик ерак урнашканга күрә, очып йөрүе дә авыр, мәйданы, аудиториясе дә кечкенә булып тоела башлады шул. Аурупада без башкарган музыка күбрәк таралган, быел да бик яхшы кабул иттеләр. Ләкин, иң элек, өйгә кайтып, яхшы итеп уйлап алырга кирәк. 

- Кайткач тагын ниләр эшләргә җыенасыз? 

- Беренчедән, хәл җыеп, җылынырга кирәк. Яңа ел алдыннан без Австралиянең бик зур фестивалендә чыгыш ясыйбыз. Аннары инде яңа проект өстендә эш башланыр, яңа тур мәсьәләсен хәл итәргә кирәк булыр. 

- Австралиянең музыкаль оешмалары сезне бик күп бүләкләр, премияләр белән билгеләп үткән. Ләкин Татарстаннан бер бүләк тә юк. Сез моңа ничек карыйсыз? 

- Дөресен әйткәндә, аның турында уйлаганым юк иде. Альбомнарымны яздыра башлаганда, мин Россиядәге аудиториягә өметләнмәгән идем. Татарстанда минем иҗатыма игътибар арту минем өчен зур куаныч, зур ачыш иде. Мин һәрвакыт та үземә кызыклы юнәлешләрдә генә иҗат итәм, шуңа күрә альбомнарымда төрле телләрдәге җырлар яңгырый. Әгәр дә Татарстанның мәдәни оешмаларынннан берәр тәкъдим килсә, мин бик теләп тагын бер татар телле альбом яздырыр идем. 

- Быел сезнең альбомнарыгыз Интернетта mp3 форматында сатыла башлады. Ул юнәлештә берәр нәтиҗәләр бармы? 

- Әйе, җырларны хәзер турыдан-туры безнең сайттан сатып алып була. Бу безнең өчен яңа формат, шуңа күрә күрсәткечләр әлегә бик югары түгел. Моның сәбәбе аңлашыла - күп кеше матур итеп эшләнгән дискларны күбрәк ярата, без бит тышлыкның сыйфатына бик җитди карыйбыз. 

- Яңа дискны яздырганда кем, нәрсә сезне илһамладырып торда? Төркемегездә берәр-нинди үзгәрешләр булдымы? 

- Бу юлы мин җырларны бер үк кешеләр белән яздырмаска тырыштым. Элекке яңгыраштан аермалы буларак, бу альбомда аккордеон әзрәк, минем яраткан трубалар (шул исәптәр туба, тромбон да) күбрәк яңгырый. Ә илһам чыганагы буларак мин һәрвакытта үземә кызыклы музыка юнәлешләрен кулланам. Үзгәрешләрдән тагын гитара, перкуссия өстәлүен дә әйтеп үтәргә була. 

- Ике ел элек сез Венгрия музыканты белән берничә бик кызыклы җыр яздырган идегез. Андый экспериментларны дәвам итергә җыенасызмы? 

- Дөресен әйткәндә, идеяләр күп, бигрәк тә татар телендә күбрәк җырлар яздырасы килә. Берүземә моны эшләп чыгу авыррак булыр; әгәр дә андый проектка алынырга әзер булган фикердәшләрем табылса, мин шат булыр идем. Белгәнемчә, яшь татар музыкатларының шундый ук проблемалары бар, ләкин мин ышанам, бергә моны хәл итеп була. 

- Соңгы вакытта дәүләтнең, мәктәпнең, гаиләнең татар телен үстерүдәге роле турында бәхәсләр бара. Сезнеңчә, бу өч иституның кайсысы бүгенге көндә телне саклап калуда ярдәм итә ала? 

- Беренче чиратта, әлбәттә, гаилә. Телгә мәхәббәт һәм хөрмәт яшь чакта ук тәрбияләнергә тиеш, дип уйлыйм. Мин әбиемә бик рәхмәтлемен, хәзерге вакытта татарча әз сөйләшсәм дә, җырларымда ул һаман да яшәп килә. Татарстаннан еракта яшәүчеләргә телне саклап калу бик авыр шул. Бу мәсьәләдә, минемчә, дәүләтнең роле бик зур. Яшьләр арасында да телнең дәрәҗәсен үстереп була. Алар бит кайчандыр татарча сөйләшкән, димәк, телне кайтара ала. Туган телдә сөйләшүне кабат модага кертер өчен күптөрле чаралар бар, пиар һәм маркетинг өлгәсендә эшләгән кешеләр аны беләдер.

Аида САФИНА фотосы.