Салам астында бәрәңге үстерүче Илдар Исмәгыйлев: «Уңышы чүпләп бетергесез булды»

 

– Хатыным эш буенча Бөгелмәгә барган җирендә бер иҗади кешенең бүлбеләрне саламга күмеп утыртуын күреп кайткан иде. Мин үзем дә бакча эшләрен бик яратканлыктан, моның белән кызыксындым. Интернеттан бу хакта юмористик рухта эшләнгән бер видео да таптым. Моның бер нәрсәсе дә юк икән бит, дидем дә киләсе язда шулай утыртып карадым. Инде менә җиде ел дәвамында шушы ысулны кулланам.

 

 

–Бакчабыз зур түгел, бәрәңгегә 2 сутый чамасы гына җир кала. Әмма шуннан да байтак кына уңыш җыям. Бәрәңгене кырыйлары такта белән әйләндереп алынган 0,9×9,0 м үлчәмендәге түтәлләрдә үстерәм. Болай эшләгәндә, бәрәңге утыртыласы җир тапталмый. Чүп утаганда да таптап йөрисе булмый.

 

 

– Гадәттә бәрәңге бакчасын эт эчәгесе баса. Ә саламга күмеп утыртканда, ул салам өстенә чыгып, әллә кайдан ук күренеп тора һәм тамыры-ние белән бик җиңел генә тартып алына. Башка чүпләр дә җиңел генә утала. Коңгызларга килгәндә, баштарак җыеп кына алардан котылу ягын карый идем. Әмма болай гына бетмәгәч, берәр нинди препарат белән эшкәртеп чыгудан башка чара калмый. Дөрес, соңгы елларда коңгызлар азайды-азаюын. Элек «химия» белән ике тапкыр эшкәртсәм, хәзер бергә генә калдырдым. Тора-бара бу корткычлар бөтенләй дә бетәр төсле.

 

 

– Авылда 25–30 сутый җирдә бәрәңге утыртучыларга бу ысул бик кулай булыр дип уйламыйм, чөнки зур бакчаны тулысынча салам белән каплап чыгу мөмкин эш түгел. Үземнең 2 сутый бәрәңге җиренә инде әллә кайчаннан бер түк салам алып кайткан идем, әле һаман шуны кулланам. Ул саламны чыгарып түкмисең – ел саен җыелып килә, бакчага тирес тә кертәсе түгел – әзер ашлама дигән сүз. Өстәргә кирәк булса, болын-кырлардан бераз үлән чабып, машинага төяп алып кайтам да шуның белән буразналар өстен каплаштырам. Бәрәңгене күмү өчен арыш саламы әйбәт. Ник дигәндә, чәнечкеле булганлыктан, тычканнар анда ияләшми.

 

 

– Нәкъ менә бәрәңге төбен өю, чүп утау кебек эшләрне яратмаучылар өчен әйбәт ысул инде ул.  Бәрәңге төбен туфрагы йомшарып, һава  керсен өчен өяләр. Ә салам астында үсә торган бәрәңгегә болай да бик йомшак, һавасы да кереп тора. Су сибүгә килгәндә, бәрәңгеләрем корырак җәйдә әйбәтрәк тә үсә әле. Салам туфрактагы дымны бик әйбәт саклый. Яңгыр берничә тапкыр яхшылап яуса, шуның белән җәй чыгарга да мөмкин. Бик корыга китсә генә сипкәлим.  Шул ук вакытта бәрәңге явымлы елларда фитофтора белән дә чирләми. Әлеге дә баягы – салам эчендә һава әйбәт йөри. Гомумән, бәрәңге үстерү эшен бик нык җиңеләйтә торган ысул бу.

 

 

– Бер түтәлдән гадәттә 5–6 чиләк уңыш чыга. Бик килешкән елларда – күбрәк тә. Ә беренче ел утыртканда, бөтенләй дә чүпләп бетергесез булды. Уңыш җыеп алуның күңеллелеге генә ни тора! Саламны күтәреп җибәрәсең, ә астында – каз йомыркалары кебек сап-сары бәрәңгеләр тәгәрәшеп ята… Кыскасы, киңәшем шул: кечкенә генә җирдән мул уңыш алырга телисез икән, бәрәңгене саламга күмеп утыртыгыз!