поиск новостей
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
  • 13.04 Яратам! Бетте-китте! Тинчурин театры, 17:00
  • 14.04 Полиционер. Тинчурин театры, 17:00
Бүген кемнәр туган
  • 29 Март
  • Шәкүр - җырчы
  • Рөстәм Абязов - дирижер
  • Илфат Фәйзрахманов - журналист
  • Мөхәммәт Сабиров (1932-2015) - дәүләт эшлеклесе
  • Айгөл Хәйри - җырчы
  • Ринат Хәйретдинов - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
14.04.2020 Тарих

«Сине чиратка куярлар, бәлки берничә елдан ни дә булса тәкъдим итәрләр»

Яугир һәм хатын-кыз. Бер караганда, бу ике төшенчәне берничек тә янәшә куеп булмый кебек. Әмма ватаныбызга илбасарлар басып кергәч, байтак кына хатын-кызларыбызга, сугышчылар сафына басып, яугир булырга, дошманга каршы торырга туры килгән.

Шундый асыл ватандашларыбызның берсе – кырымтатар халкының куш йөрәкле кызы Фатыйма Асанова булган икән. Дустым Рафаилгә кунакка баргач, Фатыйма ханымның күргән-кичергәннәрен кызы Зарема Ходжаевадан ишетеп, хәйран булып кайттым. Ул егерме яшендә, Симферопольдәге медицина училищесын тәмамлауга, сугышчы язмышын сайлаган, 1941 елның ноябреннан 1944 елның маена кадәр легендар Василий Черный отрядында – Кырым партизаннарының Көньяк берләшмәсендәге Бакчасарай отрядында шәфкать туташы булган икән. Тау араларындагы тарлавык­ларда, урман эчләрендә ике ел ярымнан артык яшәп, җәяүләп йөзләрчә чакрым юл үтеп, дошман күңеленә коткы-шом салган, әле тегендә, әле монда зыян китереп торган алар. Бу дәвердә яраланган шактый сугышчының яраларын бәйләгән, урау-урау юллар кичеп, госпитальгә салып сихәтләндерүгә ирешкән, үзе дә өч мәртәбә яраланган ул. Баш сөягенә тияр-тимәс, колак артында сакланып калган пуля кыйпылчыгы гомер ахырына кадәр озата барган аны. Сирәк-мирәк, бәйрәм көннәрендә генә тага торган алты медале – шул шанлы елларның бер истәлеге дә инде.
 
Ни кызганыч, партизан тормышының ахыры, Кырымны азат итү кырымтарларын туып үскән җирләреннән, ватаннарыннан куу белән тәмамлана. Илгә хыянәт иткән дигән нахак бәла тагып, аларның күпчелеге Үзбәкстан тарафларына куыла. Асановларны Бохара өлкәсендәге Нәваи районының «Нарпай» совхозына (Кармана бистәсе) урнаштыралар. Шушындагы җирле хастаханәдә Фатыйма ханымга 44 ел буе шәфкать туташы булып эшләргә язган икән. Шушында гомерлек ярын – Усман Ходжаевны очрата, өч бала таба ул.
 
…Солдат хатлары дигәндә күпләребез сугыш вакытында язылган өчпочмаклы хатларны гына күз алдына китерә. Миңа калса, сугыштан соң да элемтәләрне өзмичә, аралашып, хәбәрләшеп, хәл белешеп торган яугирләрнең хатлары да шул өммәттә саналырга хаклы. Зарема ханымның шәхси архивында мәшһүр комиссар Василий Черныйның 1990 елда яудашы, аркадашы Фатыйма Асановага язган ике хаты сак­лана. Сугыш тәмамлануга 45 ел узса, туп тавышлары күптән тынса да, әле дә алардан дары исе, югалту хәсрәте саркылып-бөркелеп тора сыман. Берсендә комиссары аңардан: «Сугышчыларым исемлегендә Зарә Шәрифова дигән кешенең исем-фамилиясе саклана. Мин аны хәтерләмим, ул безнең отрядка ничек килеп эләкте, тора-бара язмышы ничек булды икән, син белмисеңме?» – дип кызыксына. Икенче хат тагын да гыйбрәтлерәк.
 
«Син кайтырга уйлыйсыңмы? Кырымга күчеп кайту һаман катлаулы проблема булып кала. Ни генә булмасын, син Бакчасарай райисполкомына, Кырым өлкәсе башкарма комитетына гариза язып кара әле. Анда Кырымнан сөрелгәннәрне кайтару буенча бүлек бар. Ул бүлекнең җитәкчесе – атаклы партизан-разведчик Бәкер Османовның улы Юрий Османов. Сине чиратка куярлар. Бәлкем, берничә елдан ни дә булса тәкъдим итми калмаслар дип уйлыйм», – дип яза анда комиссар. Бу юлларны тыныч кына уку мөмкин түгел. Кырымны илбасарлардан азат итү өчен җанын аямыйча кан түккән кешегә, «бәлкем, берничә елдан ни дә булса тәкъдим итми калмаслар» ди­сеннәр инде. Билгеле, бу мәсьәләнең уңай хәл ителәсенә ышанып бетмәсә дә, Черный хатны изге нияттән язган. Мөгаен, Фатыйма ханымның бик кайтасы килгәндер, 1997 елгача, вафатына кадәр шул хыялы белән яшәгәндер. Ире, туганнары, балалары да куәт биреп, дәртләндереп тора бит. Кирәк кадәр сәфәр акчасы җыела, күчтәнәчләр дә алына. Әмма юлга чыгар көн җиткәндә генә  кайтудан баш тарта яугир ханым. Күрәсең, туган җиреннән сөргәннәрен гафу итә алмаган, тәмам рәнҗегән булган ул. Үзенчә хаклы да бит: инде кендек каның тамган йортыңа башкалар хуҗа булып алган, никадәр хаклы булсаң да, кире кайтармыйлар, шул ук вакытта алмашка башка йорт та бирмиләр бит. Әллә кемнәрнең бусагаларын атлап кереп, баш иеп, ялынып йөрисе килмәгән аның. Югыйсә хакимиятләр элгәре түрәләрнең җинаятьләре өчен гафу үтенеп, гаделлекне тергезергә тырышырга тиеш иде дә бит. Юк шул, юк…

Рәшит МИНҺАҖ
Ватаным Татарстан
№ --- | 14.04.2020
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»