"Иремә берни сөйләмим. Тагын шул җөмләне әйтәчәк: «Син бит үги әни», — диячәк"

— Мин икенче курста укыганда 3 яшьлек ир баласы булган кешегә кияүгә чыктым, — дип сөйләп китте ул. — Ирем бүтән бала тапма дип үтенсә дә, үги улым беренче сыйныфта укый баш­лагач, кыз таптым. Аңа Нәфисә дип исем куштык. Малай Нәфис атлы иде. Ирем мине үз балам булгач, аныкына игътибарны киметер дип уйлады, ахрысы. Әмма мин балаларны аермадым. Хәтта үги улыма тәмле әйберләрне күбрәк ашата идем. Ятим дип жәлли идем. Әнисен, инде икенче баласын табарга вакыты җиткәч, трамвай тукталышында машина бәрдереп киткән булган аның. Бөтен җир кан гына иде анда дип сөйләгән иде ирем. Нәфис кечкенә вакытында бик ягымлы иде. Беренче көннән үк миңа әни диде. Ирем беренче хатынының рәсемнәрен яшереп бетерсә дә (мине көнләшер дип уйлагандыр инде), берсен очраклы рәвештә таптым. Бик чибәр хатын булган. Артына ирем кулы белән «Яратам!» дип язылган иде. Аның әти-әнисе дә заманына күрә зыялы гаилә саналган. Кызларының фа­җигале үлеменнән соң алар оныкларын үзләренә алмакчы булганнар. Ләкин ирем риза булмаган.

 

Яшүсмер чагында Нәфис сеңлесен яратмый башлады. Мин моны ана буларак сиздем. Хәтта аңа яңа күлмәк ал­ганны да яратмый иде. Күзләрендә нәфрәт күрә идем мин аның. Әтисенә әйткәч: «Син бит аңа үги әни, үз кызыңны аңа караганда күбрәк яратканыңны сизми дип уйлыйсыңмы әллә?» — дип шакатырды. Гарьләндем. Еладым. Берзаман Нәфисә абыйсы белән калырга курка башлады. Сорасаң, мендәргә каплана да елый. Йокым качты. Дару эчеп кенә ике сәгатькә онытылып торам. Ябыктым. Үз-үземне карамый башладым. Иремә берни сөйләмим. Тагын шул җөмләне әйтәчәк: «Син бит үги әни», — диячәк.

 

Беркөнне эштән иртәрәк кайттым. Өйдәге тынлык га­җәпкә калдырды. Нә­фисәнең бүлмәсенең ише­ген ачып карадым. Ул стенага карап, хәрәкәтсез ята иде. Әк­рен генә иңбашына кагылдым. Җыерылып килде. «Авы­­­­­рыйсыңмы әллә, кызым?» — дип өстендәге покрывалны рәтләп куймакчы идем. Кан таплары кү­реп, әздән генә аңымны җуймадым. Мин барысын да аң­ладым...

 

Нәфисәнең бүлмәсенә ыргылдым. Ул анда юк иде. Яңа­дан кызым янына кердем. Кечкенә баланы күтәргән кебек ваннага алып кердем. Ипләп кенә чишендереп, кулларым белән юдым. Яңадан кү­тәреп алып чыгып, чиста урын-җиргә салдым. Нәфи­сәнең авызыннан бер сүз дә чыкмады. Күзлә­рендә ниндидер гамьсезлек иде аның. Нәфис ул көнне өйгә кайтмады. Ирем эштән кайткач аның юклыгына гаҗәп­лән­мәде. Нәфис моннан соң әби-бабасында яшәячәк дип мине аптырашта калдырды. Алар аралашып яшәгәннәр икән. Мин өй-эш, ир-балалар арасында мәш килеп бернәрсә белмәгәнмен. Дө­ресрәге, белергә теләмәгәнмен.

 

Мин бик зур ялгышлык эшләдем. Нәфисә белән булган хәлне беркемгә дә сөйләмәдем. Хәтта иремә дә. Ул ышанмаган да булыр иде. Улын яклап, миңа теләсә-нәрсә әйтеп бетерер иде. Ә Нәфисә... Аның кызы түгел идеме?

 

Мәктәпне тәмамлыйсы елны Нәфисәнең бик каты башы авырта башлады. Шулай да имтиханнарны бик яхшы тапшырып, ВУЗга керә алды. Әмма диплом алган көнне ул өч тәүлек бүлмәсеннән чык­мады. Хәтта ашамады да. Ишегенә шакысам: «Ә син теге көнне хәтерлисеңме?» — дип кычкырды. «Миңа ул вакытта тәрәзә­дән ташланырга кирәк иде», — дип тә өстәде. Ә бит аның миңа гомергә бер авыр сүз дә әйткәне булмады. Өч көн үткәч, әтисе ишекне ватып керде. Нәфисә бүлмәсенең почмагында аңсыз кебек утыра иде.

 

«Ашыгыч ярдәм» чакырт­тык. Нәфисәне неврология диспансерына салдылар. Берничә көннән аны дәвалаучы табиб: «Гомере буе дару эчәргә тиеш булачак», — диде. Минем эчтә нәрсәдер өзелеп төшкәндәй булды.

 

Ирем бу хәлләрдән соң эчә башлады. Нәкъ бер елдан соң беренче хатыны янына җирләдек. Үләр алдыннан шулай диде. «Мине туарга өлгермәгән кызым Фәйрүзә һәм ярат­кан хатыным янына җирләгез», — диде. Мине яра­тып яшәмәгән димәк. Фатир аның васыяте буенча ике өлешкә бүленде. Нәфис һәм мин кызым бе­лән бертөсле квадрат метрларга ия булдык. Фатирны сатарга туры килде. Шул акчага бер бүлмәле фатир алдым. Нәфисә хәзер интернатта яши. Анда аның кебек авырулар дәвалана. Мин үлгәч, фатир сатылган акча шул интернатка тапшыры­лачак.

 

Үги улы Нәфис турында без бернәрсә сорашмадык. Аңа хәзер 70 яшь булырга тиеш. Исән булса, бала чагын, үсмер елларын исенә төшерәме икән ул? Һәм аның гаебе булды микән теге коточкыч вакыйгада. Өченче кеше дә булмады микән анда?

 

Вил РӘШИТОВ. Казан.