“ПАР АЛМА” ПОЧТАСЫННАН

Димәк, яратмаган...

Тулай торактан теләр-теләмәс кенә китапханәгә юл тоттым. Бүлмәдәшләрем рәхәтләнеп йоклап калды. Бәлки миңа да торасы калмагандыр... Ярамый, имтихан тапшырыр өчен берничә китапны укыйсы бар, барырга кирәк.

Әмма китапханәгә таба юл тотсам да күңелдә уку кайгысы юк диярлек. Китап укыр өчен түгел, нигәдер бөтенләй башка бер сәбәптән генә алга таба карап атлыйм төсле... Университет китапханәсендә имтиханга әзерләнеп утырам. 3 сәгать вакыт узганын сизми дә калганмын. Урынымнан торып китапны тапшырырга атлыйм һәм бер мизгелгә генә тирә-юньдәгеләргә күз салам. Менә шул чакта безнең күзләр очрашты һәм күңелгә әллә нәрсә булды. Әйтерсең, күңел: “Мин бит инде иртәннән бирле сиңа сиздереп киләм! Язмышыңа язылган очрашу бу! Кара, йоклама!” – дип кычкыра, ә үзем нишләргә белми аптырап һаман аңардан күземне ала алмыйм. Китапларны без бергә тапшырдык һәм китапханәдән чыгышлый таныштык. Ул минем кебек үк дүртенче курста укый булып чыкты.

...Илнар бик акыллы, тәртипле егет. Аны яраткан өчен генә шулай язмыйм, чыннан да ул шундый. Бик әйбәт, үрнәк, мул тормыш белән яшәүче гаиләдән. Ни үзеннән, ни якыннарыннан бер кимчелек табармын димә.

Безнең йөри башлаганга озакламый бер ел тула. Укуны тәмамлагач та гаилә кормакчы идек. Ләкин... Мин барысын да җимереп ташладым.

Үзем турында дөресен сөйләп бирдем. Төгәлрәге, әти-әни турында.

Минем әни яшь чактан үк ирләр яраткан. Әти белән алар өч ел гына бергә яшәгәннәр, аннары аерылышканнар. Әти аны күршесе белән тоткан. Әни сабак аласы урында, тагын да “иреккә” чыккан, хәтта ул баласы бар дип тә тормады. Ул мине елга берничә “яңа әти” белән таныштыра иде. Ләкин “яңа әти”ләрнең берсе дә озакка түзмәде, алар кача, әни язмышын каргый торды... Мин күбрәк әби, әти каравында булдым. Үсә төшкәч әнине ничек бар, шулай кабул итәргә өйрәндем. Нишлисең, ата-ананы сайлау мөмкин түгел. Әле менә соңгы тапкыр йортка керткән кешесе белән 3 ел яши инде. Бәлки минем әни дә бәхетен тапкандыр?!

Мин бу хакта ачыктан-ачык сөйләдем, чөнки әти-әни тормышы ул минем дә язмышым бит. Бергә яшәргә җыенган кешеләр арасында яшерен серләр калырга тиеш түгел дип уйладым. Ләкин гаиләм тарихын тыңлагач яраткан кешем куркып калды. “Булачак хатыныңның нинди буласын беләсең килсә, анасына кара”, - дигән сүзләрне исенә төшерде. Аңар әнисе шулай дип әйтә икән... Күрәсең, улын шулай юньсез кызлардан сакларга тырыша.

...Ике ай инде Илнарның килми башлавына. Яратам дип ялынып та, әни өчен акланып та йөрисем килми. Яратам дип йөргән кешесеннән шулай бик тиз ваз кичәргә әзер икән, димәк, яратмаган...

Зөлфия, Казан.

* * *

Яши, яши беленә...

Кияүгә чыкканыма 3 ел. Аерым яшәр урыныбыз булмаганга минем әни янына сыендык. Иремнең ата-анасының фатиры бик кысан, анда болай да энесе гаиләсе белән яши. Шуңа күрә әни янына кайттык. Вакытлыча түләп яшәп торырга башка фатир яки бүлмә эзләргә дә каршы түгел идем. Ирем үзе, акча янга калыр дип, әни белән яшәргә ашкынды.

Ирем уйламаганда-көтмәгәндә машина белән авариягә очрады. Авария килеп чыкканга ул гаепле булып чыкты. Шул сәбәпле аңар тиз арада 100 мең акча кирәк иде. Минем әни җыеп барган акчасын чыгарып салды. Шул акчага ул судтан котылып калды. Ярты ел чамасы элек әни бик каты авырый башлады. Аңарда яман шеш таптылар. Хастаханәләргә, даруларга акча җиткереп булмый башлады. Мин теге йөз мең сум турында сүз кузгаттым, беразын әти-әнисеннән сорап тормасмы дип уйладым. Иремнең ничек котырганын күрсәгез! «Мин синнән туйдым! Безгә әллә кайчан аерылышырга кирәк иде! Күпме түзәргә була! Синең ул чирле анаңа берни дә кирәкми!» – тагын әллә ниләр кычкырып бетерде. Берничә көн эндәшми-сөйләшми йөрде дә: «Миңа монда берни калмаган!» –дип өйдән чыгып китте. Гомер буе терәк булып яшәргә тиешле яраткан кешемнең бу дәрәҗәдә мәрхәмәтсезлеген, әшәкелеген күреп ни әйтергә белми баскан урынымда катып калдым. Шуннан: «Бүген ир дип елый торган көнең түгел. Әниең үлем түшәгендә, аны тәрбиялә, кара», — дип булдыра алган кадәр үземне кулда тотарга тырыштым.

… Әни мәрхүм булгач берничә ай да үтмәде ирем килеп җитте. «Акчаң да, үзең дә кирәкми. Хайваннан кеше ясап булмый», — дип куып чыгардым. Ә бит мин аны үлеп яраткан, кияүгә чыккан көннәремдә үземне дөньядагы иң бәхетле кешегә тиңләгән идем. Аннан башка яшәүне күз алдына да китерми идем. Әмма кемнең кем икәне яши яши генә беленә икән…

Миләүшә, Әлмәт