28.05.2014 Җәмгыять

Екатерина Андреева, София Ротару һәм Әсхәт ник картаймый? (ФОТО)

XIII гасырда Раймонд Луллий исемле монах яшьлек элексиры уйлап тапкан, имеш. Тик нигәдер ул аны үзе дә эчмәгән, рецептын да язып калдырмаган. Шул заманнан бирле бөтендөнья галимнәре кешенең картаюын ничек туктатырга дип баш вата.

Британия галимнәре үткәргән тикшеренү нәтиҗәләре буенча яшьлек чоры 35тә тәмамлана, ә картлык 58дә башлана икән. Шушы урында: “Миңа 36 тулды, яшьлегемә сау бул дияргә тиешме инде мин хәзер?” дияр күпләр. Әлбәттә, бу шартлы рәвештә генә әйтелгән. Чынлыкта, барысы да кешенең чынбарлыкны ничек тоюына, теләк-омтылышына, мөмкинлекләренә һ.б. бәйле.

Ә менә ничек яшь калырга дигәндә, һәркем үз рецептын тәкъдим итә, ә кемнәрдер “аның сере юк” дип тә өстәп куя.

Үзенә карап, ярты гасыр гомер биреп булмый торган хатын-кызларның берсе – “Время” тапшыруын алып баручы Екатерина Андреева. Аңа 52 яшь. Бер сайтта яшь калу серләре белән бик тәмләп уртаклаша ул. Шәхсән мине Екатеринаның теләсә кайсы фасылда форточканы ачып йоклавы гаҗәпләндерде. “Йокы бүлмәсендә температура 18-20 градустан да югары булмаска тиеш”, – дигән. Шуңа өстәп, һәр көн иртән контраст (җылы суны салкыны белән чиратлаштырып коену) душ керә, битен үләнле боз кисәкләре белән ышкый икән. Өч ел элек тартуын да ташлаган. “Сөт ризыкларын аз кулланырга тырышам. Чөнки кеше организмында өч килога якын төрле гөмбәчекләр, бактерия, микроблар яши. Ә сөт продуктларын ашау аларның үрчүенә китерә”, – ди Екатерина.

Өч бала әнисе, җырчы Валериягә 46 яшь бирер идегезме?! Мин юк! Тал чыбыгын хәтерләткән буй-сынына карыйсың да, моның сере нидә икән, дисең. Баксаң, яшь сакланырга геннары, йога, спорт һәм дөрес туклану ярдәм итә аңа. Йолдыз диета белән дә мавыкмый. “Позитив рух белән яшәргә кирәк. Ачу һәм кара көнчелек бит формасын үзгәртә, вакытыннан алда картайта”, – дип белдерә җырчы.

София Ротару да яшьлегеннән ерак китә алмаган. Аның 1947 елда туганын белеп, “ах” иттем. 67 яшь! Ротару белән бер вакытта дөньяга килгән авыл апайлары күз алдымнан йөгереп үтте. Чагыштырырлык түгел! Чагыштырырга кирәкми дә. Җиләк-җимеш ашап, спорт белән генә шөгыльләнү нәтиҗәсендә сакланган матурлыкмыни?! Җырчы үзенә ясалган операцияләрне афишаламаса да, аларның саны шактый. Аның липосакция (тәннең билгеле бер өлешеннән майны алдыру), блефарпластика (күз кабагы, күз тирәләренә ясалган операция), йөзне яшәртү өчен бит тиресен тарттыру кебек операцияләр ясатуы мәгълүм.

Үзебезнең татарлар арасында да бар яшь сакланучылар. Мәсәлән, шагыйрә Флера Тарханова! Аңа күпләр үз яшен бирми. Тормыш йомгагын сүтеп карасаң, шактый гомер үтелгән кебек, ә каршыңда зифа буйлы, һәрвакыт купшы, килешле итеп киенеп, үзен карап йөргән ханымны күргәч, тагын эзне югалтасың. Оныклары белән оныкчыгын үстерүче Флера Тарханованың яшен белсәм дә, бу серне чишәргә хакым юк.

– “Син 45 яшьтәме соң, 50 тулдымы әле, пенсиядәме?” дип гаҗәпсенеп сорау бирүчеләргә, “Әйе, әйе, шул тирә”, – дим дә, бетерәм. Әллә нинди рецептларым юк. Фитнес залына да йөрмим, салкын су белән дә коенмыйм. Күп ашарга тырышмыйм. Көненә 5-6 мәртәбә әз-әзләп кенә ашыйм.

Кем кара көнләшү, кара энергетика белән яши, андый кеше тиз картая. Әйтәсе килгән сүзне талашмыйча гына әйтергә кирәк, – диде Флера апа.

“Дөбер-Шатр” төркемендә җырлаучы Әсхәткә 50 яшь дигәч тә, күпләр “Чынлап?!” дип күзләрен шар ача. Аның зур-зур, таза беләкләрен күргән әби-апалар да “Сөбханалла!” дип тел шартлата. Гомерен спортка багышлаган Әсхәтнең яшь саклануына да шул “гаепледер” дип уйлыйсың.

– Минемчә, тормышта кешенең ничек күренүе беренче чиратта Аллаһы Тәгаләдән, икенчедән геннарга бәйле һәм шуннан соң гына кешенең үзеннән тора. Безнең буын авыл җирендә гел аракы эчеп, тәмәке тартып үсте. Мин беркайчан да андый кешеләр кебек булырга теләмәдем, исерекләр белән янәшә атлап барасым да килмәде хәтта! Андыйларга аллергия миндә, – дип сөйләде зур мускул иясе.

3нче сыйныфтан башлап спорт белән шөгыльләнә башлый ул. 30 яшьлек юбилеенда гына беренче тапкыр авызына сыра ала. Әмма әлеге гамәле шайтан суын гомерлек дошманы гына итә. “Гомер буе спортта булдым, хәзер инде ансыз яши дә алмам дип уйлыйм. Бер арттырусыз әйтәм, мин үземне 25 яшьтә тоткарланып калган егет итеп хис итәм. Аллага шөкер, эшем дә яшьләр белән бәйле, тормышым да “яшьләрский”, хатыным да, балалар да яшь (көлеп). Гел яхшылык турында уйлап, позитив уйлар белән яшәсәң, картаймыйсың”, – дип ихластан җавап бирде Әсхәт.