«Башта дөяңне бәйләп куй, аннары Аллаһыга тапшыр»

Россия президентының Идел буе федераль округындагы тулы вәкаләтле вәкиле Михаил БАБИЧ Диния нәзарәтләре рәисләре белән Самарада киңәшмә уздырды

Мондый киңәшмәләр елына ике тапкыр округның төрле регионнарында уздырылып тора. Менә Самарага да чират җитте. Ә бер ел элек Уфада уздырылган киңәшмә аеруча нәтиҗәле булган иде. Беренчедән, ул Диния нәзарәте оештырылуга 225 ел тулуга багышланган булып, бик купшы итеп уздырылды, икенчедән, анда Россия Федерациясе Президенты Владимир Путин да катнашып, күп конструктив идеяләр эшләп чыгарылган иде. Хәтерләсәгез, бу турыда “Бердәмлек” тә язып чыккан иде әле.

Самарадагы утырышны ачып, Михаил Бабич шушы бер ел эчендә эшләнгән эшләргә уңай бәя бирде:

- Бик күп мәсьәләләр буенча уртак фикергә килеп, аларны тормышка ашыруга ирештек. Уфада уздырылган киңәшмә алдыннан бик зур аналитик эш үткәрелеп, ил җитәкчесе белән ислам мәгариф системасын булдыру турында киңәш тоткан идек. Элек бездә андый система беркайчан да булмаган иде бит.

Нәтиҗәдә ислам мәгариф системасы эшләнде һәм 2014 елның 1 апрелендә президент хозурына куелды. Әлегә документ хөкүмәт органнарында тикшерелә. Анда да эшләнеп беткәч, президент аңа кул куярга тиеш.

Ислам мәгариф системасына нәрсә керә соң? Әлбәттә, беренче баскычта мәдрәсәләр тора. Алар Идел буе федераль округында егерме берәү. Икенче баскычта - Уфа һәм Казан ислам университетларында бирелә торган югары белем. Анда студентлар ислам фәлсәфәсен генә түгел, күп кенә дөньяви фәннәрне дә өйрәнәләр. Ә имамнарның квалификациясен күтәрү эше шушы системаның өченче баскычын тәшкил итә.

Уфада президент уздырган киңәшмәдән соң имамнарның квалификациясен күтәрү эше башланып киткән. 2013 елда 200 имам белемен яңарткан булса, быел аларның саны 700гә җитәчәк. Ә 2015 елда инде бөтен имамнар да эш урыннарына укып кайтачаклар.

Бу программа бик уңышлы итеп эшләнгән, дип искәртеп үтте президентның тулы вәкаләтле вәкиле. Дини һәм дөньяви белем алу белән беррәттән юридик фән нигезләре бирелә, радикал ислам вәкилләре белән ничек эшләргә кирәклеге аңлатыла.

Ә иң югары ислам белемен Изге Болгар җирендә өйрәнергә мөмкин булачак. Бу тәкъдим белән Минтимер Шәймиев чыккан, һәм Болгар музей-тыюлыгында югары ислам институты булдырып, галим-исламчылар әзерләү кирәклеге турыда әйткән. Бу Россиягә чит илләрдән килүче һәм үзләре белән радикал ислам теориясен дә алып килүче мөгаллимнәргә чик куярга тиеш. Идел буенда гомер-гомергә ислам традицион булып килде, һәм бу шулай калыр да.

- 2020 елга кадәр мәдрәсәләргә укымышлы 300 мөгаллим, институтларга 100ләп ислам фәлсәфәчеләре кайтачак. Бу безнең уртак эшебез, һәм болар барысы да Тәлгать хәзрәт Сафа Таҗетдиннән чыккан тәкъдимнәр. - диде Михаил Бабич, бу теманы тәмамлап. - Шулай ук мөселман яшьләре оешмаларын булдыру өстендә дә эшне башларга кирәк. Алар белән бергә дини бәйрәмнәр, лагерьлар оештырырга, социаль челтәрләрдә, матбугат чараларында дини-агарту эшләре алып барырга кирәк.

Шулай ук президент вәкиле хаҗ гамәлен оештырганда туроператорларны карабрак сайлау, Диния нәзарәтләре эчендәге конфликтларны зурга җибәрмәү һәм тышка чыгармау, имамнарга мигрантлар белән эшләгәндә уяу булып, андый-мондый хәл күзәтелә башласа, эчке эшләр органнарына хәбәр итү кирәклеге турында сөйләде.

Өлкә губернаторы Николай Меркушкинга сүз бирелгәч, ул киңәшмәне сәламләп, Самара өлкәсендә мондый зур ислам дин әһелләре җыелышының моңа кадәр булмавын билгеләп үтте.

- Безнең өлкәдә 157 төрле милләт халкы яши һәм гасырлар дәвамында алар арасында дуслык хөкем сөрә. Өлкәбездә бик күп милли иҗтимагый оешмалар эшләп килә. Татарларныкы да байтак. Күптән түгел алар белән очрашып, шәһәрдә икенче татар мәктәбе ачу, Җәмигъ мәчете йортында дини-мәдәни үзәк төзү турында сөйләштек һәм мин аларга булдыра алган хәтле ярдәм итәргә вәгъдә иттем. Өлкә хөкүмәтенең һәм региональ Диния нәзарәтенең уртак эшләре барыбызга да файдага булыр. Мин моңа ышанам, - диде губернатор.

Россия мөселманнарының Үзәк Диния нәзарәте рәисе, баш мөфти Шәйхелислам Тәлгать Таҗетдин:

- Илебезнең көчле булу шарты бер - илдә яшәүче төрле милләт кешеләре Ватан берлеген танырга тиеш - дип халыклар дуслыгы темасын дәвам итте. - Безнең милли аерымлыкларыбыз мәңгелеккә калыр, бәлки. Бу Россия халкының тулы хокукы. Ләкин милләтләр төрлелеге бертөрле сәясәт, бертөрле икътисад алып барырга комачауламый. Менә шушы бетмәс-төкәнмәс кыйммәтләр тирәсендә уртак дәүләтебезне төзергә тиеш тә без.

Хөкүмәт һәм дини оешмалар бергә эшләп, илдә тынычлык урнаштырырга сәләтле. Тик “башта дөяңне бәйләп куй, аннары Аллага тапшыр”, - дип әйткән бит пәйгамбәребез Мөхәммәд (с.г.в.с). Шуңа күрә җәмгыятьне берләштерү өстендә бертуктамый эшләргә кирәк.

Шуның белән утырыш тәмамланды, дип әйтә алмыйбыз. Ул дәвам итте, тик ябык ишекләр артында. Соңыннан гына мөфтиләр дә, округ һәм өлкә җитәкчелеге дә журналистларның сорауларына җавап бирделәр.

Римма НУРЕТДИНОВА фотосурәте.