Күршең яшәргә комачауламыймы? (Cораштыру)

Сер түгел: арабызда “күрше хакы – Тәңре хакы” дип көн күрүчеләр дә, бу гыйбарәгә күз йомып, “этле-мәчеле” яшәүчеләр дә җитәрлек. Хокук белгечләре соңгылары­ның үзара мөнәсәбәтләрен җайга салу юлын тапкан. Алар күршеләрнең хокук һәм бурычларын рәсми рә­вештә Гражданлык кодексында теркәргә тәкъдим итә.

Дөрес, бу тәкъдимнең инде беренче тапкыр гына яңгы­равы түгел. күршеләрнең хокук һәм бурычлары, Гражданлык кодексына төзәтмәләр проектында урын алып, моннан берничә ел элек Дәүләт Думасына кертелгән иде. Ләкин тәкъдим иткән үзгәреш чынга ашмады. Ничек уйлыйсыз, бу кирәк гамәлме? Сез күршеләр белән ызгыш чыкмасын өчен ниләр эшләргә кирәк дип уйлыйсыз?

Гөлназ Гыйниятова, “ТНВ-планета“ каналында “Хәбәр­ләр” тапшыруының алып баручысы:

– Өстәмә кануннар ки­рәкме икән? Әлегә булганнарын да кулланып җиткер­миләр бит. Мәсәлән, “тынычлык турында” закон. Икенчесе тиешсез урында тәмәке тартучыларга кагыла. Подъездларны, нигездә, шулар чүпли һәм сасыта. Моның өчен дә штраф каралган. Тик үзгәрешләр генә сизелми. Ә күршеләргә килгәндә, без­нең авылда да, Казанда да күршеләр белән беркайчан сүзгә кергән булмады. Мо­ның бер сере дә юк. Бары якын туганнар кебек дус-тату яшәргә генә кирәк. Этле-мәчеле яшәүдән Ходай сакласын! Андыйларны кызганам.

Илшат Вәлиев, җырчы:

– Әлбәттә, куршеңнең нинди булуы бездән генә тора торган әйбер түгел. Нинди кеше туры килә бит. Тик шулай да, бөтен кеше белән дә “алтын урталык”ны табып була, дип уйлыйм. Минемчә, безнең илдә күршелек мөнә­сәбәтләрен законлаштырып булмыйдыр. Мәсәлән, Европада никах килешүләре тө­зиләр. Бу – алар өчен табигый күренеш. Ә бездә моны кертү бик катлаулы, чөнки кешенең менталитеты башкача. Бу шунда ук бер-береңә карата ышаныч булмау кебек кабул ителә. Шуңа күрә “күрше хакы – Тәңре хакы” дигән борынгы сүзгә ышанып, үзара ихтирамлы булырга гына кирәктер. Шулай да кичләрен батареяга кашык белән суккаларга туры килгәли.

Илнар хәзрәт Зин­нә­туллин, “Гаилә” мәчете имамы:

– Бу законнарны кабул иткәндә, төптән уйларга ки­рәк. Монда дин әһелләрен дә чакырып, алар белән ки­ңәшләшсәләр яхшы булыр иде. Ник дигәндә, шә­ригать ягыннан караганда да андый канун бар. Мәсәлән, йор­тың­ны саткан вакытта да син аны иң беренче чиратта күршеңә тәкъдим итәргә тиеш. Йорт салу да, койманың биеклеге дә, хәтта җилнең исүе дә күршелек мөнәсә­бәтләренә керә. Кешенең әдәп-әхлагы, тәрбиясе булса, үз-үзен генә яратмаса, Ал­лаһы Тәгаләне олыласа һәм кешеләр белән бертигез дә­рәҗәдә күрсә, күршеләр бе­лән бернинди низаг та булмас иде.

Тәнзилә Зәйнуллина, пенсионер (Буа районы):

– Мин үзем уң як күршем белән бик яхшы тордым, бертуганнар кебек яшәдек. Көннәрдән бер көнне кызы кайтты да, күп тә үтми, минем якка караган җиргә бер метр чыгарып ызбасын салып куйды. Мин тагын бер метр җир калдырдым да кечкенә сарай ясадым. Аның ызбасыннан сарайга үткән кар, яңгыр! Бөтен сараемны ишеп бетерде, бәрәңге базына төште. Бу очракта күрше белән ничек яхшы торып булсын?! Барысы да закон буенча эшләнсә, кешеләр әйткәләшми ул. Шуңа күрә күршелек мөнәсәбәтләрен законлаштырырга җыенула­ры дөрес. Калган күршелә­рем белән бик яхшы мөнә­сәбәттә яшим. Ә болары бе­лән талашып гомерем уза.

Сөләйман Галиуллин, Арча районының Ашытбаш ур­та мәктәбе укытучысы:

– Күршеләр белән низаг килеп чыкмасын өчен, бе­ренчедән, кешенең бөтен кылган гамәлләре әхлакый кысаларга, гореф-гадәтләргә һәм закон нигезендәге норматив актларга сыярга тиеш. Әхлакый кагыйдәләр, гореф-гадәтләр һәр җирдә үзенчә­лекле. Моны да истән чыгармаска кирәк. Күршеләр булып яшәүче ике апаның судлашып йөргәнен дә, милек, ызан бүлешкәннәрен дә күр­гәнем бар. Бу очракта кешегә әхлакый зыян да килә. Шуңа күрә күршеләрнең хокук һәм бурычлары теркәлгән закон кирәк, дип саныйм. Һәр оч­рак аерым каралырга тиеш. Күршеләрнең ызгышуында иң еш сәбәпче булган тулы тавышка музыка тыңлау, машина кабызу, төзелеш инструментлары белән эшләү кебек очракларның һәркай­сы закон ярдәмендә нигез­ләнергә тиеш.