22.09.2013 Мәдәният

Казан Кремлендә “Түгәрәк уен” (ФОТО)

Үткән ял көннәрендә Казанда Бөтенроссия «Түгәрәк уен” фольклор фестивале гөрләп узды. Аңа Самара өлкәсеннән Камышлы районы Иске Ярмәк авылының “Ак каен” халык фольклор ансамбле һәм Самара шәһәре “Яктылык” мәктәбенең “Йолдыз” бию төркеме чакырылган иде.

Моңа кадәр «Түгәрәк уен» фестивале Россия төбәкләрендә бәйге итеп үткәрелгән булса, быелгысы ярышларсыз гына Казанның үзендә «түгәрәк уен» буларак ниятләнде. Бирегә үткән елларда беренче урыннарны яулаган, үзенчәлекле чыгышлар белән сөендергән ансамбльләр җыелып, Казан Кремле эчендә бәйрәм иттеләр.

Россиянең 17 төбәгеннән килгән 380 кеше арасында Свердловск һәм Чиләбе өлкә-ләрендә яшәүче Урал татарларын, Чиләбе өлкәсе ногайбәкләрен, Омски, Төмәннән килгән Себер татарларын, Идел буеның Ульян, Самара, Түбән Новгород өлкәләре, Удмуртия, Мари Эл, Чуашстан, Мордовия татарларын күрергә була иде. Шуларның һәрберсе үз мәдәнияте, сөйләме, җыр биюләре белән татар үзәге - Казан каласына килеп, татар дөньясы төрлелеген, мәдәнияте байлыгын тагын бер кат дәлилләде.

Җомга көнне иртәнге якта фольклор төркемнәрне автобусларга утыртып, Казанны күрсәтергә алып киттеләр. Ә төштән соң алар Лаеш, Питрәч, Биектау, Саба, Арча, Теләче һәм Яшел Үзән районнарының Мәдәният йортларында концерт күрсәттеләр. Бу очрашулар, туган белән туган күрешкән кебек, бер-берсе белән якынрак танышу, күрешү мөмкинлеге киңрәк булсын өчен оештырылган иде. Самаралыларны аерып, “Ак каен”ны – Лаешка, “яктылык”лыларны – Биектауга алып киттеләр. Биектаулыларның кунакка килүче фольклор коллективларны милли киемнәр киеп, гармуннарда уйнап, җырлап-биеп шәһәр читендә каршы алулары, концерт тәмамлангач, иң шәп ресторанга алып барып, үзләре дә концерт күрсәтеп, һәр кунакка да сүз биреп, зур мәҗлес ясаулары турында “Яктылык” укытучысы Асия Сәйфетдинова сөйләп бетерә алмый.

Быелгы “Түгәрәк уен”ның тагын бер яңалыгын икенче көнне күрергә була иде. Фольклор коллективлар үзләренең авылларында, якларында булган мәдәни үзенчәлекләр белән бәйле аш-су, кием-салым үрнәкләрен, төрле остаханәләрне алып килеп, Кремль йортында урнаштылар. Мәсәлән, “Ак каен” ансамбле Камышлы ягында гына пешерелә торган эре бавырсаклар һәм күпереп уңган күмәч, Иске Ярмәкнең чигеш осталары чиккән алъяпкычлар, мендәрләр, сөлгеләрне күргәзмәгә куйганнар иде.

- Һәр төбәк татарлары һәм татарстанлылар үзләренең күргәзмәләрен һәм интерактив мәйданчыкларын булдырдылар. Казан халкы Кремль йорты аша ташкын булып акты, ә без кызыксынучыларга Иске Ярмәк авылы тарихы, мәдәнияте, үзебезнең ансамбль, авыл яшәеше турында сөйләп тордык. Халык белән сәхнә аша түгел, күзгә-күз аралашу барыбызны да баетты, яңа хисләр, яңа идеяләр белән тулыландырды, - дип сөйли “Ак каен” халык фольклор ансамбле җитәкчесе Наил Галимуллин.

- Бер якка карасаң – пәрәмәчләр, икенче якка күз ташласаң – күз явын алырлык чигешләр, күлмәкләр, татарның борынгы кәсепчеләре ясаган әйберләрне күрәсең. Һәрбер мәйданчык янында гармунчылар баскан, шул як көйләрен уйнап торалар. Аяклар сизмәстән үзләре бии башлый. Безнең балалар да түзмәде, Кремль янында гармунда уйнаучыларны күреп, биергә чыктылар. Аларның биюен күрүчеләр тел шартлатып карап кына тормадылар, безгә кушылып та биеделәр, - дип дәвам итә Асия Сәйфетдинова. - “Яктылык”лылар кыюланып китеп башка төбәктән килгән балалар оештырган борынгы уеннарга кушылып уйнаганда яңа дуслар да таптылар.

Кичкә таба Кремль йортында зур сәхнә пәйда булды, һәм Гала-концерт башланып китте. Анда иң үзенчәлекле, үткән биш елда I дәрәҗә лауреат исеменә лаек булган сәнгать төркемнәре һәм профессиональ артистлар чыгыш ясады. Шулар арасында “Ак каен” да бар иде.

Киләсе елга ТӨРКСОЙ кысаларында Казан төрки дөньясы башкаласы булыр, дип көтелә. Шул уңайдан алтынчы фестивальне янә Казанда бәйге рәвешендә үткәрү ниятләнә. Төрки дөньясына, башка чит ил кунакларына татарларның төрле һәм шул ук вакытта бербөтен икәнлеген күрсәтү мөмкинлеге булачак бу фестивальдә.