ГМОлы бәрәңге утыртсаң...

“Monsanto” корпорациясенең геннарны үзгәртеп үстергән бодае тирәсендә гауга бара. АКШның авыл хуҗалыгы министрлыгы белгечләре әлеге сортны зыянлы дип белдергәннән соң, Европа Комиссиясе Европа Берлегенә кергән 27 илгә Америка бодаен тикшерергә кушкан. Россия БСОга кермәгән булса, бу хәл безгә кагылмый, дип яткан булыр идек. Тик хәзер ГМОлы ашлык безгә дә үтеп керергә мөмкин.

Геосәяси мәсьәләләр академиясе әгъзасы, экология һәм азык-төлек куркынычсызлыгы эксперты Ирина Ермакова белдергәнчә, үзгәр­телгән геннар кеше организмына нык зыян сала. Аны куллану нәтиҗәсендә билгеле булмаган агулы аксымнар барлыкка килә. Кешедә һәм хайваннарда алар токсикоз яки аллергия китереп чыгара. ГМО кешегә продукт аша кергән очракта, аның үзенә генә түгел, нәселенә дә йогынты ясарга мөмкин икән. Бу хакта белгечләр инде күптән әйтеп килә. Америка галим­нәренең фәнни эшчән­лек­лә­реннән күренгәнчә, си­мерү авыруы ГМОлы ризык­лар кул­ланганнан соң аеруча күп күзәтелгән. 1950 – 1988 елларда симерүчеләр 20-30 про­цент булса, 1990 – 2010 елларда 70 процентка җит­кән. Га­лимнәр шулай ук мондый ризыклар нәсел­сезлек китереп чыгара, дип чаң суга.

ГМО мәсьәләсе артында бик зур серләр яшеренгән. “Бу эшкә тыкшынырга телә­гән, барлык нечкәлекләрен дә тирәнтен өйрәнергә уйлаган галимнәргә дә, гади фермерларга да басым бар”, – дип белдерә Ирина Ермакова. Аның сүзләреннән күрен­гәнчә, гены үзгәртелгән бә­рәңге ашатылган терлек организмында патология барлыгы турында беренчеләрдән булып Англия галиме Арпад Пуштаи әйткән булган. Моның өчен аны эшеннән алганнар һәм фәнни хезмәте хакында беркемгә дә сөйләмәскә кушканнар, имеш.

ГМОлы ризыкларның организм өчен куркыныч булуын Рос­сия галимнәре дә нык­лап өйрәнә. Алар мондый ризык ашаган ки­мерүче җән­лекләрнең организмнарында үзгәрешләр килеп чык­­­кан­лыгын, үлем-җи­тем күплеген инде әллә кайчаннан әйтеп ки­лә. Бу хакта “Nature Bio­tech­no­logy” журналында фән­ни кү­зәтү­ләрен бастырып та чыгаралар. Шуннан соң әлеге язма ныклы тәнкыйть утына эләгә.

Дөньяда мондый сәясәт баруга карамастан, кайбер ил­ләр ГМ-культуралардан, ГМ-ризыклардан баш тарта. Австрия, Швейцария, Германия, Франция, Греция, Польша кебек илләр шул исем­лектә. БСОга кергән кайбер илләр дә, документларга кул куйганда, аны кулланмаячак­лары хакында рәсми төстә игълан иткәннәр. Тик безнең илдә БСОга керүгә мондый продуктларны куллану һәм та­ратуга юл ачылды. Быел­ның апрелендә РФ Мә­гариф һәм фән министрлыгы кабул иткән карарны га­лим­нәр ашыгыч рәвештә башкарылган эш дип саный. Анда акка кара белән, башка илләр тарафыннан ГМОның куркынычсызлыгы расланган икән, аны бирегә кайткач тикшереп тормасаң да була, диел­гән.

Ирина Ермакова фике­ренчә, ГМ-ризыклар куллану киләчәктә төрле күңелсез­лекләр китереп чыгарачак. Англия, Австралия, Италия, Россия галимнәре үткәргән тикшерүләрдән күренгәнчә, термик эшкәртүләрдән соң да ГМ-бәрәңге, ГМ-соя ашату терлекләрнең эчке органнарына җитди йогынты ясаган, ГМ-борчак исә үпкә ялкынсынуына китергән.

Бүген кибетләрдә матур итеп төргәкләнгән ризыкларны гына түгел, сатуга чыгарылган чит ил орлыкларын да сатып алып бакчага утыртырга куркырсың. Яхшы сортлы дип алган чит ил бәрәңгесе­нең геннары үзгәртелгән булса, экологик яктан чиста бә­рәңге урынына зыянлы яшелчә үстер­гәнеңне үзең дә бел­мәссең...