«Чишендерә» торган диета

«Чәй дә куйма, табын да әзерләмә! Мин хәтәр диетада: бер атнада ыргытам артык килограммнарымны», – дип, керә-керешкә «ух»ылдап кәнәфигә ауды классташ кызым. Гомере буе үзен таза дип уйлап, ниләр генә кыланып бетмәде инде үзе. Иртә-кич йөгерү дисеңме, әллә нинди эчәк чистарткыч процедуралармы, ул ач торуларын әйтмим дә инде...

«Менә кара, ашаудан гына торса, мин ишеккә сыймас идем инде, бар әйберне «урам» гына ич», – дип үзен юатсам да, бернигә карамый, нинди ябыктыру чарасын укыса, шуны куллана. Ачуым да килмәс иде, әгәр шулхәтле таза булса. Тулышып кына торган, әбиләр әйтмешли, «пешеп» өлгергән кыз инде югыйсә. Ә ул үзеннән һаман канәгать түгел...

Безнең хатын-кызларыбыз инде күптән мәңгелек көрәш байрагы астында берләште... Үлчәүдәге «куркыныч» саннарга каршы көрәштә. Интернет-телевидение «дошман»ны җиңәргә ярдәм итүче төрле ысуллар белән чуарланган, могҗизага өметләнгән кесәләр бушаган...

Шулай инде илебез белән диетада утырабыз бит. Ябыгу модага керде: барыбызның озын торыклы, нечкә билле буласыбыз килә. Матурлык корбаннар таләп итә дигәнне онытып, сәламәтлек турында уйламыйбыз да. Әнә шундый чиккә җитеп ябыгучыларның күбесе анорексиядән үлеп тә китәләр. Беренче каналдагы «Пусть говорят» тапшыруына да чакырылган, җаны гына утырып калган яшьләрне күргәч: «Болар акылсыздыр», – дип уйладым. Үз-үзеңне белеп, шундый чиккә җиткер әле! Үзләренә карарга куркыныч! Алай гына да түгел, әле тагын ябыгырга телим дип утырулары шаккатыра. Таза булуларыннан гарьләнеп, үз-үзләренә кул салучы яшүсмерләр, нечкә билне югалтудан куркып, бала табарга теләмәүче хатыннар азмы бүген?

Статистикага күз салыйк, АКШ белән Россиянең 60-70 процент кешесе тиешеннән артык авырлыктан интегә, шуның 30-35 проценты бу «май катламнары» белән төрле чаралар ярдәмендә «көрәшә». Шунысы кызык, гарәп илләрендә бу күрсәткеч югарырак булса да, диетада утыручыларның саны 11,8 процент кына!

Беркөнне сеңлемә «Василиса прекрасная» дигән рус халык әкиятен укып утырам: «Василиса – авылдагы иң матур кыз; үги әнисе һәм сеңелләре аның гүзәллегеннән кара көнләшү белән көнләшкәннәр, ябыксын, җил һәм кояштан каралсын өчен төрле авыр эшләр белән җәфалаганнар. Ләкин Василиса барлык авырлыкларны җиңел үткән һәм көннән-көн матурайган, тазарган гына. Ә үги әнисе белән сеңелләре, хан кызлары кебек кул кушырып утыруларына да карамастан, ачуларыннан ябыгып, кибеп беткәннәр»...

Димәк, элек «нечкәбилләр» матурлык эталоны саналмаган... Дөньядагы «ябыгу шаукымы» кайчан башланган соң алайса? Ни өчен бу шаукым гарәп хатын-кызларын читләтеп узган? Эзли торгач, менә мондый җавапка юлыктым: «Ябык булу кайчан модага керде соң? Җавап табар өчен ярты гасырга кире кайтырга кирәк. Бу кыска итәкләр модага кергән вакытта, ягъни Икенче бөтендөнья сугышыннан соң башланды. Ялангач аяклар, сирәгәйгән ир-ат халкын кызыктырыр өчен, «ирек»кә чыкты. Ә ябык кызларның күп булулары модага иярү түгел: бу сәламәтлек белән бәйле. Начар туклану, борчылулар алсу йөзле «тулы» хатыннарны ябык, чирләшкә дәрәҗәсенә төшерде. Моның кадәр хатын-кызны ашатканчы, ябык кызларны матурлык эталоны дип игълан итү җиңелрәк булган. Әлеге фикерне модельерлар да тиз үз иткәннәр: ни дисәң дә, «бар яктан да» килгән буй-сынлы хатын-кызларга кием тегүгә караганда, таяк кебекләргә тегү уңайлырак та, материал да азрак киткән».
Чынлап та, сугыштан соң сирәк калган ирләрне үзенеке итү өчен, хатын-кызлар нинди генә хәйләләргә бармаган. Шуларның берсе – артык киемнән «арыну», чишенү. Тыйнаклык һәм төренеп йөрүгә караганда, ярымялангач йөрү гаилә төзергә, нәселне дәвам итәргә ярдәм итә дип уйлаган, күрәсең, ул чор хатын-кызлары. Ләкин, кызганыч, алар бер нәрсәне оныткан: хатынының тәненә генә кызыгып өйләнгән ир, икенче, тагын да гүзәлрәк ханымны очраткач, гаиләсеннән китмәс дип кем ышандыра ала?

Әйе, хатын-кызларыбызның ачыласы җирләре ачылган, күрсәтәселәре күрсәтелгән. Әлбәттә, матур йөзле кызларның бөтен дөньяга күргәзмәгә чыгарылган тәнендә артык май яисә «каһәр суккан» целлюлит булырга тиеш түгел инде. Чалбар өстеннән асылынып төшкән корсакны күрсәтсәң дә оят. Ул буын-буын май катламнарын күргәч, кеше ни уйлар! Шуңа да «замана кагыйдәләре» буенча чишенгән хатын-кызларның бик сирәге генә үзләренең көзгедәге чагылышыннан канәгать. Алары да йә тумыштан ябык табигатьле, йә үзләрендә зур ихтыяр көче тапкан, «мәк бөртеге» белән тукланучылар, йә спорт белән шөгыльләнүчеләр.

Ә бу вакытта 74 процент гарәп хатын-кызлары үзләренең артык килограммнары белән «җырлап» яши: алар бит ирсезлектән интекми. Ә нигә борчылырга? Киң күлмәк астында нәрсә яшерелүендә кемнең ни эше бар? Мөселман ирләре үзләренә хатынны тәненә, буй-сынына, гүзәллегенә карап кына сайламый бит.

Мөслимәләргә ярым- ялангач хатын-кызлардан куркырга яисә аларга үзләренең көндәшләре итеп карарга кирәк түгел, чөнки мөселман ире үзенә көне-төне үзенең кыяфәте турында кайгырып утырган уенчыкны түгел, ә тормыш юлдашы эзли. Әлеге тормыш юлдашында иң мөһиме – тыйнаклык, тугрылык, күңел сафлыгы, иман һ.б. Ә урам буйлап ярымялангач атлаган хатын-кызга әлеге сыйфатлар каян килсен?

Әлбәттә, мин мөселман хатын-кызлары үзләре артыннан карамый дип әйтмим. Юк! Ләкин алар башка хатын-кызлар кебек бу замана «чир»енә иярми, аның максаты да, тормыш мәгънәсен аңлавы да башка. Диета кулланса да, тирә-яктагы кешеләргә үзенең тәнен күрсәтер өчен түгел, ә беренче чиратта, үзенең сәламәтлеге турында кайгыртудан. Чөнки сәламәтлек – Аллаһы Тәгалә тарафыннан бирелгән зур нигъмәт. Пәйгамбәребез (с.г.в.) әйтте: «Ике төрле нигъмәтнең кешеләр кадерен белмиләр. Берсе буш вакыт, икенчесе сәламәтлек». Ә ябыктыру диеталарының күбесе туклану рационын боза, димәк, организмга зыян китерә. Ач торып үзеңә файда эшлисең килсә, рәхим ит, ураза тот. Күпме шифа һәм савап алырсың!

Ә Сез ябыгу диеталарына ничек карыйсыз?

Диләрә (23 яшь):
– Соравың белән нәкъ өстенә бастың! Кичә генә диетага утырган идем, тазара башлаганмын бит. Ә иремнең фикере бу турыда икенчерәк булды. Сүзен-сүзгә җиткерәм: «Нәрсә дә булса ашыйсың килә икән, нигә аннан баш тартырга? Һәр кеше организмы теләгән ризык белән тукланырга тиеш. Безнең организм үзенә кирәкмәгәнне таләп итми бит. Ләкин баллы һәм майлы азыктан соң, бар, ялкауланмыйча гына йөгереп кайт, спорт сиңа ярдәмче», – диде. Ә бит ул чыннан да хаклы...

Марат (25 яшь):
– Гарәп илләрендәге хатын-кыз дигәч, күз алдыма кечерәк буйлы, тулырак гәүдәле хатын-кызлар килә. Ләкин хатын-кызның тулырак булуы гарәпләрдә кимчелек булып каралмый, киресенчә, бу хатын-кызны бизи торган сыйфат кына. Безнең илдә, кызганыч, бу алай түгел. Минемчә, диетаны тотасың икән, бары үзең, үзеңнең сәламәтлегең өчен генә тотарга кирәк, ә һич тә кеше сүзе, башкаларга ошарга теләү өчен түгел.

Ислам (29 яшь):
– Минем өчен бары бер диета бар. Ул да булса, пәйгамбәребез (с.г.в.)нең безгә әйтеп калдырган яхшы рецепты: «Ризык ашаганда, ашказаныңны өч өлешкә бүл. Бер өлешенә тәгам сал, икенче өлешенә – су, бер өлешен буш калдыр», – дигән. Барлык чирдән дә, артык авырлыктан да коткару чарасы шул. Монда башка сүз өстәргә дә мөмкин түгел.