Кырыс җәза белән генә булырмы?

Куркыныч җинаятьләр санын үлем җәзасы ярдәмендә генә киметергә мөмкин. Мондый фикерләр әледән-әле яңгырый. Ә инде Чаллыдагы кебек куркыныч вакыйгалардан соң иң кырыс җәзаны кире кайтару турындагы тәкъдимнәр тагын да күбәя. Үзенең Интернеттагы сәхи­фәсендә автокала мэры Васыйл Шәйхразиев та бу фикерне хуплавын белдергән. Ә сезнеңчә, үлем җәзасы гына куркыныч җинаятьләр санын киметергә ярдәм итә аламы?

Равил ВАХИТОВ, Татарстан прокурорының өлкән ярдәмчесе:

– Җинаять кылганнар җә­за­дан котыла алмый. Миңа калса, җинаятьчелеккә иң нык йогынты ясый торган нәрсә әнә шуннан гыйбарәт. Кыек юлга басарга мөмкин булган һәр кеше закон бозган очракта җаваплылыкка тартыласын аңларга тиеш. Шәх­сән үзем үлем җәзасын кире кайтару тәкъдименә уңай карыйм һәм бу төр җәза кыргый җинаятьләр санының кимүе­нә китерергә мөмкин. Алай уйлаучылар аз түгел. Нәкъ ме­нә куркыныч, кыргый, биг­рәк тә балаларга карата кылынган җинаятьләр арту аркасында үлем җәзасы мәсьә­ләсе еш күтәрелә башлады. Халык бу вәзгыятьне әнә шундый чара ярдәмендә үзгәртеп буласына өметләнә.

Булат МӨХӘММӘТҖА­НОВ, Казан хокук яклау үзә­генең матбугат үзәге җитәк­чесе:

– Күп мәртәбәләр уздырылган тикшеренүләр шуны раслады: җәзаны кырысландыру, шул исәптән үлем җә­засы кертү дә җинаятьләр санына берничек тә йогынты ясамаган. Моннан тыш, ялгыш хөкем карары чыгару ихтималы турында да онытырга ярамый. Бигрәк тә безнең илдә. Чикатило эшен генә искә алыйк. Ул вакыйгада гаепсез кешене хөкем итеп, аны атып үтерәләр. Ә хакыйкать ачыклангач, инде бер нәрсә­не дә үзгәртеп булмый. Кешелеклелек мәсьә­ләсенә кил­гәндә, миңа калса, гомерлек төрмә җәзасына хөкем ителгән кешеләр дә җиңел шартларда тотылмый.

Илгиз ЗӘЙНИЕВ, драматург:

– Монда ике яклы инде. Дин ягыннан караганда, үте­рергә бер­кемнең дә хокукы юк. Шәригать кануннарында күрсәтелгән аерым очрак­лар­дан кала. Ә кешелек ягын­нан карасаң... Билгеле, үлеп котылу андый җинаять­челәр өчен бик җиңел котылу. Шулай да, ник аларны асрап ятарга? Чаллыдагы оч­ракны мисалга китерсәк, ул кеше баланы ялгыш үтер­мәгән. Ул аны белеп үтергән бит. Миңа калса, кирәктер.

Ксения ХИСАМОВА, “Казметрострой” белгече:

– Законның нәтиҗәлелеге хакында сүз алып барыр өчен, аны гамәлгә кертеп карарга кирәк. Җитди җина­ятьләр өчен үлем җәзасына тартуны да, мәсәлән, 10 елга гамәлгә кертергә һәм моның нинди нәтиҗәләргә китерүе­нә карарга мөмкин. Берничә тапкыр җинаять кылган ке­шеләрне бу гына туктатмаса да, кырын эшне беренче тапкыр гына кылырга теләүче­ләр, бәлки, уйга калыр. Россия җитәкчелеге гел ассызыклап тора: теләсә нинди җи­наять өчен җәза котылгысыз булырга һәм кылынган җи­на­ять авырлыгына тәңгәл ки­лергә тиеш. Кеше бүтән кеше гомеренә кул суза икән, үзе­нең көннәре санаулы булуы турында да белеп торсын.

Рамил СОЛТАНОВ, такси йөртүчесе:

– Әлбәттә, кимиячәк. Моңа шикләнмәскә була. Ләкин сүз кеше гомере турында бара. Шуңа күрә төгәл генә җавап биреп булмый. Үлем җәзасы гамәлгә кертелеп, гаепсез килеш мондый җәзага хөкем ителгән кешеләр булмас дип кем ышандыра ала? Әнә шул рәвешле бер генә кешенең җаны кыелса да, телгә алынган чара кертү-кертмәү бәхәс­легә әверелә. Бу мәсьәләнең бәхәсле яклары тагын бар әле. Әйтик, ни өчен кешеләр үтергән җина­ятьчене дәүләт дистәләгән ел буе асрап ятарга тиеш? Икенче яктан, го­мер­леккә хөкем итүне үлем җә­засыннан да кырысрак чара ди­ләр. Кыскасы, андый нәрсә белән очрашырга насыйп итмәсен.