Хирыслык хирыслыкка ялгана, яки Порнобәйлелек турында

Моннан җиде-сигез еллар тирәсе элек мин телесигналларны ясалма иярчен аша тота торган тәлинкә куйдырдым. Моның уңай ягы шунда иде: каналлар саны арту белән, мәгълүмат диапазоны киңәя, аннан соң цифрлы сурәт чистарак та була. Әмма тәлинкәнең уңайсыз ягы да бар: тапшыруларны бөтендөнья масштабында тотканлыктан, порно һәм эротик каналлар да мул килеп керә.

“Тәлинкә” куйдырырга ни­ят­ләгәндә, мин анысын уйлап бетермәгәнмен. Җайланманы урнаштыручы белгеч “тәлинкә” сайлау өчен өенә чакыргач кына проблеманы күреп алдым, чөнки җиткән кызы һәм улы булган шактый өлкән яшьтәге агай, мине кызыктыру өчен, иң беренче порнографик фильм­лы тапшыру бара торган каналны ачып куйды. Минем өчен бу гаҗәп хәл иде. Беренчедән, инде яше иллегә якынлашып килә торган ир-атның авыз суларын агызып экранга текәлүе күңел кайтаргыч булса, икен­чедән, яше егермедән узган педагогик белемле кыз бала да вакыйганы берни булмагандай тыныч кабул итеп, шул ук бүлмәдә йөри иде. Үземне мондый “сәнгать” кызыксындырмавын әйтеп, тә­линкәдән баш тартырга җы­ендым. Ләкин мине тынычландырдылар: җайлан­маның “хә­тере”ннән бу каналларны алып ташлап була икән. Шулай килештек һәм эшләдек тә. Сүз уңаеннан сүз чыгып, мин әлеге хәл турында укытучылар коллективында телгә алдым. Шунда утыз яшьләр тирәсен­дәге акыллы бер педагог ханым мине тагын бер кат гаҗәп­лән­дерде: “Нишләп инде, Рә­шит абый, кунаклар килгәч карарга бер генә булса да каналны калдырмадың?” – диде. Моның шаяртумы, чынмы икәнен аң­лап бетермәдем. Тик шунысы хак: хәзерге гаиләләрнең байтагында, кунаклар белән карар өчен, порнофильмнарның шактый бай коллекциясе саклана.

Әгәр дә елларны чигереп, бүгенге җәмгыятьнең әхлакый хәлен утыз еллар элек яшәү­челәргә – яшьлектәге безнең үзе­безгә үк күрсәтү мөмкин булса, ихтимал, барыбызны да шок тотар иде. Яшерен һәм нечкә әйберләрнең өскә калкып чыгуы, көчләү һәм үтерү культының киң таралуы, мәдә­ни түбәнлек һәм деградациянең гадәти хәлгә әйләнүе, эчкечелек һәм наркоманлыкның аг­рес­сив рәвештә җәмгыятьне яулап алуы, педофилия һәм ­го­мосексуализмның кемнәр өчен­­дер яшәү рәвешенә әй­ләнеп баруы – болар барысы да берничә дистә ел элек гадәттән тыш кыргыйлык һәм хайванлык, бәлки хаклы рәвеш­тә тилелелек булып та кабул ителер иде. Миләрнең тыелган нәфес теләкләре белән агуланып бетүе, җирәнгеч һәм оятсыз нәрсәләргә һәвәслек – бүгенге җәмгыятьнең гадәти атмосферасы гел болай түгел иде бит.

Җәмгыятьне эчтән киме­рүче һәм таркатучы психик чирләр арасында порно­бәй­лелек, ягъни шәрә тәнгә һәм азгынлыкка һәвәслек бер көндә генә мәйданга чыга алмады. Моның өчен әхлак төшенчә­ләренең юылуы, адәм баласын тиешле кысалар эчендә тотып торырга тиешле ихтыярның сынуы, рухи иммунитетның юкка чыгуы кирәк иде. Бу исә акрынлап бара торган процесс. Бүген яулыклы һәм киемле хатын-кызларның чын мәгънәсендә эзәрлекләнә башлавы, эзәр­лекләүне кануни кысаларга куып кертергә тырышу – җәмгы­ять­нең тоталь рәвештә порномания дигән психик чир белән авыруын дәлилли. Бу исә хатын-кызның кыйммәте төшүгә, аңа ихтирам бетүгә, аны бары тик кыргый-хайвани теләкләр объекты итеп карауга китерә. Хатын-кыз азатлыгы дип лаф орган җәмгыять вәкилләре чынлыкта гүзәл җенескә колга караган кебек карыйлар, ул сутенерларның һәм турыдан-туры кол сәүдәгәрләренең кулындагы товарга әйләнә. Хатын-кыз янында телне тыю, нәзә­катьлелек дигән нәрсәләр мондый җәмгыятьтәге ирләрнең үзләрен зыялы дип санаганнары өчен дә хас түгел. Әле күптән түгел генә ТИСБИда укучы мөслимәләребезнең берсе әле­ге коммерцияле уку йорты­ның җитәкчелеге тарафыннан эзәр­лекләүгә – яулыгын салдырып мыскыл итәргә тырышуга дучар булды. Әмма ул үз хокукларын яклап кыю көрәште, җитәкче­лекнең яулыкны салу турында язма боерык бар дип алдауларына ышанмыйча, кә­газьне күрсәтүләрен таләп итте. Теге­ләр, әлбәттә, бернинди боерык та күрсәтә алмадылар, чөнки юк иде. Булса да, андый боерык, Россия Конституция­сенә каршы килү сәбәпле, гамәлдә түгел дип саналырга тиеш иде. Менә шул үзенең гадәти кешелек һәм хатын-кыз хокукын яклап деканатка кер­гән мөслимәне аны беренче тапкыр күргән вуз укытучысы теле белән мыскыл итеп чыгарды, кыз барында икенче бер укытучыга карап ишетелерлек итеп: “Нәрсә, аны әлегә кадәр чишендермәгән­нәрме­ни?” – диде. Ир кешенең мондый түбәнлеге, аның хайвани мескенлеге бүген берәүне дә гаҗәпләндерми һәм, билгеле инде, әңгәмәдәше чын ир булса, мондый сүзләр өчен каршы якның ким дигәндә ипи шүр­легенә менеп төшәр иде. Тик урамда егерме беренче гасыр шул: ирләр дефицит, вәкарь дигән нәрсә юк, горурлык булмаган да шикелле. Аның каравы экраннардагы шәрәлеккә мө­киб­бән киткән, шуннан аерыла алмыйча төннәрен уздырган мескен җан ияләре буа буарлык.

Порнобәйлелекнең барлыкка килүендә, әлбәттә, хатын-кызның үз-үзен тотышы, аның киенү рәвеше мөһим роль уйный. Луисвилл медицина университеты галимнәре (ул Аме­риканың Кентукки штатындагы шәһәр) порноһәвәслеккә дучар булган ике аяклы җан ияләре­нең үз-үзләрен тоты­шының алгоритмын төзегәннәр һәм менә мондый нәтиҗәгә килгәннәр. Башта болар каршы җенес вәкилләренең фотоларын карау белән мәшгульләр икән.

Әлбәттә инде, хәзерге ха­тын-кызның ярымшәрә рә­веш­тә фотога төшәргә яратуы беркемгә дә сер түгел: иң нык кап­лан­ганнарының да изү­ләре ачык, итәкләр тездән байтак югары. Шундый фотоларга һәм тирә-юньдәге натураларга карап, хыялый азгынлыкка би­релә ир булырга тиешле адәм сыныгы. Бу аның өчен ләззәт һәм дәрт чыганагы булып санала. Менә шуңа күрә хиҗаблы хатын-кыз­лар­га карата патологик нәфрәт саклана шәхесен югалтып баручы адәм баласында. Шуңа да хиҗабка каршы көрәш – ул порноманиягә бәйле җитди психик чир дип курыкмыйча әйтергә була. Бу чир белән хәзерге көндә уку йортлары җитәкчелеге, башка түрәләр дә авырый. Хатын-кыз су­рәтенә мөкиббән киткән ир-атларның акрынлап түбән тәгәрәве дәвам итә, дип раслыйлар Америка бел­гечләре. Моннан саклануның юлын да күрсәтәләр – күз төшүгә сурәт­тән (бигрәк тә инде ул оятсыз рәвештә тө­шерелгән булса) йөзне борырга, телеканалларны алыштырырга, сайттан ки­чек­мәстән чыгарга киңәш итә­ләр. Бу кагыйдә мөселман­нар өчен инде күптән эшләнгән, чит хатын-кыз белән очрашканда күз­ләрне түбән төшерү зарур. Бу синең рухи сәла­мәт­легең өчен дә, физик та­залыгың өчен дә мөһим. Иман ләззәтен татуның төп шарты да шул. Табиблар порноһә­вәслек ор­га­­низм­ның бөтен системасын, биг­рәк тә җенес әгъза­ларын эштән чыгара дип бел­де­рәләр. Ирекле Көнба­тыш җәмгы­ятьлә­рендә ирләр­нең простата рагыннан үлү­ләрендә статистика баскычында югары урында тору­ының төп сәбәбе менә шул.

Массачусетс университеты белгечләре исә порно­бәйле­лек белән эчкечелек һәм наркоманлык кебек чир­ләр туры­дан-туры бәйлә­неш­тә торалар дип игълан итәләр, чөнки баш миендә бер үк механизм эш итә бу очракларда. Шәрә тәнгә һәвәслек адәм улын башка төрле җинаять­ләргә дә этә­рә, хезмәт җитеш­терү­чән­леген ки­метә һәм баш­калар, һәм башкалар. Бү­генге җәмгы­ятьтә бу психик чир белән авыруга этәрүче алшартлар адым саен, шуңа да психикасы какшаган ирләр инде гадәти күренеш буларак кабул ителә.


P.S. АКШ президенты Барак Обама фикеренчә, куркыныч видеоуеннар, көч куллану очракларын матбугат чараларында күрсәтү белән чын көч куллану арасында туры бәйлелек бар. Моны фәнни яктан исбатлар өчен, ул АКШ Чирләрне күзәтү һәм кисәтү үзәгенә тикшеренү үткәрү өчен 10 миллион доллар акча да бүлеп бирергә риза. АКШның Ату ассоциациясе бел­гечләре фикеренчә исә, видеоуеннарда кеше үтереп уйнаган балалар нәтиҗәдә чын коралга ябыша, яшьтәшләрен үтерә башлый. Тыныч тормышта корал куллану сәбәпләрен тикшерүгә 1990 еллардан бирле бер тиен дә бүлеп бирелмәгәнен исәпкә алганда, Америка җитәк­че­леген бүгенге вәзгыять чыннан да коткыга салган, күрәсең.