Әтисе дипломыннан улына ни файда?

Әти-әнисе дәрәҗәле урында эшләсә, гаиләдә уңай мохит хөкем сөрсә, бала бердәм дәүләт имтиханнарын яхшырак тапшыра икән. Безнең галимнәр шуны ачыклаган.

Мәктәптәге шартларга караганда, гаиләдәге вәзгыять­нең балага тәэсире күбрәк булуын Америка галимнәре ярты гасыр элек үк раслаган инде. Бездәге тикшерүләр исә Тимур Натюхов һәм Наталья Козинаның проектына бәйле. Алар PISA программасы буенча 72 илдә укучы­ларның халыкара тестларда күрсәткән белемнәрен анализлаган. Нәтиҗәдә түбәндә­ге фикергә килгәннәр.

Әгәр гаилә башлыклары­ның берсе булса да “ак яка”лы белгеч икән, бу очракта ба­ланың тест нәтиҗәсе 30 баллга югарырак була. Хәтта өйдәге китапларның күплеге дә бу дәрәҗәдә тәэсир итә алмый. Шулай ук укучының нинди җенестән булуы да нәти­җәне үзгәртә ала. Мәсәлән, малайлар математиканы кызларга караганда яхшырак бирә.

Россиядә гаиләдәге мөнә­сә­бәтләр математикадан имтихан күрсәткечләренә ничек тәэсир итә икән? Әнисенең белеме– 7 балл, ә әтисенең гыйлемлелеге исә баланың БДИ күрсәткеченә 4 балл өсти икән. Гаилә башлыкларының берсе югары квалификацияле белгеч икән, ул очракта 30 балл өстәлә. Әтиле булу 10 балл файда китерә. Өйдә китапханә булу нәтиҗәне 14 баллга арттыра. Әби-бабай­лар белән бергә яшәү исә күрсәткечләрне 13 баллга ки­ме­тә. Тикшерү әнә шундый нәтиҗәләр биргән. Алар бе­лән килешеп буламы?

– Әти-әнинең белеме ба­лага турыдан-туры берничек тә йогынты ясый алмый. Газизләре тырышып укыган очракта әти-әнисенең ярдәм итүе, мөмкинлекләр тудыруы нәтиҗәләрне яхшырта ала. Әгәр бала укуга салкын карый икән, гаилә башлыгының югары белеменнән файда юк, – ди Казан Идел буе федераль университеты профессоры Рүзәл Йосыпов.

Газетабыз журналисты Рәшит Минһаж исә белемне биреп булмый, алып кына була, дигән фикердә. “Барысы да баланың тырышлыгына бәйле. Көтүче баласы да яхшы укый ала. Укырга теләге булмаган баланы Гарвард университеты галиме чакыртып укытсаң да, файда бирмәячәк. Шулай ук башлангыч сыйныфта бала начар укытучыга эләккәндә яки укытучылар еш алышынып торганда да, укучының БДИны яхшы бирүе икеле”, – ди ул.

Ә менә БДИ биреп караган яшьләр ни дияр? “Укытучы, түрә баласы да начар укырга мөмкин, әмма алар имтиханны яхшы бирүнең юлларын таба. Безнең мәктәптә укытучы балаларына билгене арттырып куялар иде”, – ди КФУ студенты Алсу Зиннурова.