Законнар кай җирдән чыга?

Россия Думасы депутатлары “лаеклы” ялдан чыгып эшкә керештеләр. “Новые Известия” язуынча, яңа елга хәтле Думада 548 закон проекты каралырга тиеш. Шушы санны күргәч, укучыбызда депутатларны кызгану хисе туар: янәсе, эшләре бик тыгыз, юкка гына акча алып ятмыйлар икән халык вәкилләре. Әмма эшнең асылына төшеп нечкәли башласаң, кызгану хисе аптырау хисе белән алышыначак.

Бер яктан думачыларны мактарга да була. Илдә берәр нәрсә “шылт” иттеме, шундук закон проекты әвә­ләп ташлыйлар. Мәсәлән, Крымскидагы табигать бәла-казасыннан соң волонтерлык хәрәкәте җәелә генә башлаган иде, Думада Закон проекты барлыкка килде. Мәгълүм булганча, волонтерлык – бушлай, ирекле рәвештә ярдәм итү.

Ә закон проекты “ирек­леләр хәрәкәте”н бюрократлаштыруны күз алдында тота. Ягъни мәсәлән, волонтерлык оешмалары ирекле ярдәм чыгымнарын капларга тиеш. Әллә мин надан, әллә... Бушлай, ирекле ярдәм булган нинди чыгымнар турында сүз бара икән соң? Алай гына да түгел, волонтер үзе ярдәм күрсәтәчәк һәркем белән ки­лешү төзергә тиеш, имеш. Ягъни мин сиңа шундый яхшылык эшлим, ә син миңа фәлән хәтле акча түлисең. Бу проект во­лонтерлыкның асылын ук юкка чыгара түгелме соң?

Гомумән алганда, кайбер депутатлар Дума эшчәнлегеннән үзләре дә канәгать түгел. Гафу итегез, “арт шә­риф” бе­лән уйланган кайбер закон проектларын тикшерү вакытны гына ала, ә җәмгыятькә файдасы юк, диләр. Җәмгыять­кә файдасы булмаса, кемгәдер файдасы тиячәк инде аларның. Мәсәлән, уз­ган сессия ахырында Думада бюджет кодексына үзгәрешләр кертү турында закон проектлары каралды. Ә хә­зер алар икенче һәм өченче укылышта тикшереләчәк. Проект закон көчен алса, депутат Оксана Дмитриева әйтүенчә, нефть һәм газдан кергән табышларның иң күп өлеше Россиянең түгел, ә чит ил икътисадын үстерүгә хезмәт итәчәк. Аның каравы думачылар, аерым алганда, “Бер­дәм Россия” депутаты Евгений Федоров тәкъдим иткән проект буенча чит илләрдән акча яки грант алган массакүләм мәгълүмат чаралары “чит ил агентлары” дип игълан ителергә мөмкин. Кая бара бу дөнья диярсең. “Кая бара” дигәннән, көзге сессиядә мәгариф язмышы да хәл ителергә мөмкин. Тик кем файдасына? Думада мә­гариф турындагы законның ике варианты бар. Берсе мәктәптән башлап югары уку йортын тәмамлаганчы бушлай белем бирү хакында булса, икенчесе шуның нәкъ киресен – түләүле укуны алга сөрә. Акча заманында яшә­вебезне онытмасак, закон проектының икенчесе хупланыр кебек.

Коммунистлар инде ни­чәнче мәртәбә коррупция­гә каршы көрәш турындагы закон проектын кертергә тырышачак. Депутат – коммунист Вадим Соловьев әйтүен­чә, әлеге проект ришвәтче­ләргә иң югары җәза бирүне һәм аларның милекләрен конфис­ка­ция­ләү­не тәкъдим итә. Проектта шулай ук түрә­ләрнең керем һәм чыгымнар турында хисап тотарга тиешлеге дә язылган.

Интернетта шушы хәбәрне укыгач, куркып калдым. Мондый закон керсә, ил башсыз калмас микән? Җитәкчеләрсез ничекләр генә яшәрбез? Ярый әле Дума тү­рә­ләргә 70 яшькә хәтле эшләргә мөмкинлек бирү турында уйлана. Монысына шатланыргадырмы, кайгы­рыргадырмы? Бер уйлаганда, түрә­ләр армиясенә тәҗ­ри­бәле кадрлар кирәк. Ә коммунистлар мондый закон проекты “Бердәм Россия”, Президент һәм аның тарафдарлары өчен кулай диләр. Әлеге дә баягы Вадим Соловьев: “Югары һәм Конституция судлары рәис­ләренә үлгәнче шул урында эшләргә шартлар тудырдылар инде, хәзер генераль прокурорга, федераль сак хезмәте башлыгына һәм югары дәрә­җәдәге түрәләргә шундый мөмкинлек бирергә кирәк. Бит бүгенге президент шуларга таяна”, – дип төрт­терә.

Артыгын язып мин дә төрттерә башламадым ми­кән. Ходай “сакланганны гына саклармын” дигән бит. Әнә соңгы вакытта думачылар сүз иреген кысуга кагылышлы проектлар әзерли башладылар. Көзге сессиядә алар да каралырга тиеш. Хәзергә шуның белән шул.