поиск новостей
  • 18.02 "Бичара кыз" Камал театры, 19.00, 12+
  • 18.02 "Җәйнең бер көнендә" Камал театры, 19.00, 16+
  • 18.02 "Сезне Ватан Онытмас!" Тинчурин театры, 18.30, 6+
  • 18.02 "Кар иле патшабикәсе" Кариев театры, 13.00, 6+
  • 18.02 "Хәят" Кариев театры, 19.00, 16+
  • 19.02 "Мәхәббәт FM" Камал театры, 19.00, 12+
  • 19.02 "Ай, былбылым!" Тинчурин театры, 18.30, 6+
  • 20.02 "Ситса туй" Камал театры, 19.00, 16+
  • 20.02 "Хыялга бер адым" Тинчурин театры, 18.30, 12+
  • 20.02 "Ал җилкәннәр" Кариев театры, 13.00, 18.30, 12+
  • 21.02 "Санаулы кичләр" Камал театры, 19.00, 16+
  • 21.02 "Туган-тумача" Тинчурин театры, 18.30, 12+
  • 21.02 "Корт" Кариев театры, 18.30, 16+
  • 22.02 "Көзге кайтаваз" Камал театры, 12.00, 18.00, 12+
  • 22.02 "Көл" Камал театры, 18.00, 16+
  • 22.02 "Яратам! Бетте-китте!" Тинчурин театры, 17.00, 6+
  • 22.02 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 13.00, 6+
  • 22.02 "Мәхәббәт күгәрченнәре" Кариев театры, 18.00, 16+
  • 23.02 "Телсез күке" Камал театры, 17.00, 12+
  • 23.02 "Зәңгәр шәл" Камал театры, 18.00, 12+
Бүген кемнәр туган
  • 18 Февраль
  • Раушания Юкачева (1959-2022) - актриса
  • Фуад Халитов (1909-1981) - актер
  • Флера Зыятдинова (1947-2011) - дәүләт эшлеклесе
  • Рәфкать Кәрами - язучы
  • Минсәет Таҗетдинов - көрәшче
  • Мәсгут Шәрифуллин (1928-1966) - язучы
  • Фәридә Ситдыйкова - тәрҗемәче
  • Ламели для кровати 10 шт.+7917 855 3159
  • Русчадан татар эдэби теленэ тэржемэ ясыйм. Тел. 89872133492 язарга
  • Казанның Совет районында озак вакытка 3 бүлмәле фатир бирелә. "МЕГА" сәүдә үзәгеннән ерак түгел. 8987276274 (РИЕЛТОРЛАР, ШАЛТЫРАТМАГЫЗ, АПТЫРАТМАГЫЗ!!!) Тулырак: https://matbugat.ru/ads/ Хәерле төн) телефон номерында бер санны язмаганмын икән, төзәтә алмассызмы? 89872762724
  • Казан шәһәре,Совет районында, Родина 26Е урамында, яңа йорттан озак вакытка 1 бүлмәле фатир арендага бирелә. Яхшы ремонт белән, метродан ерак түгел.89061114970
  • Казан шәһәре,Мәскәү районында Горсаветский ур. Бер бүлмәле фатирны озак вакытка арендага бирэбез 89274 289028 Риелторлар борчымагыз!
  • Яна Савин районында унайлыклары булган бер булмэле фатир озак вакытка арендага бирелэ.89172848880
  • 06.02.2025. Совет районы тирәсендә (Азино) бер бүлмәле фатир кирәк иде, снимать итү өчен. Яшь парларга. 89033133608. (риелторлар аша кирәкми)
  • Казан шәһәре,Мәскәү районында,Горсоветской урамында озак вакытка 1 бүлмәле фатир арендага бирелә. Яхшы ремонт белән, метродан ерак түгел.89274289028 Риелторлар борчымагыз!!!
  • Яна Савин районы Ямашев проспектында (Парк Хаус каршында) унайлыклары булган бер булмэле фатир озак вакытка арендага бирелэ.89196274379
  • Казан шәһәре,Мәскәү районында Горсаветской урамында урнашкан торак яна йортан,озак вакытка 1 бүлмәле фатир арендага бирелэ. Яхшы ремонт белән, метродан ерак тугел(козья слобода) 5-7 мин. Риелторлар борчымагыз!!! 89274289028
Архив
 
29.03.2012 Мәдәният

Фатыйма Ильская

Аның турында, театрга кайткач, беренче ишеткән сүзем, бик кәпризле артистка, дигән бәя иде. Аның шундый икәнлеген тормыштан мисаллар китереп дәлилли иделәр. Имештер, бер вакыт, нигәдер кәефе китеп, Кәрим Тинчурин пьесасында роль әзерләп тә, премьерада уйнаудан баш тарткан. Тинчурин үгетләп тә караган үзен, ялынган да, тик Ильская аяк терәп каршы торган. Ниһаять, Тинчурин: «Ярый инде алайса, фәлән артистканы тиз генә әзерләрбез», – дигәч, Фатыйма апа: «Юк, үзем уйныйм!» – ди.

Икенче бер тапкыр спектакль барган вакытта Ильская бер артистка белән сүзгә килә һәм: «Әгәр дә шул артистка минем ботинкамның шнурын бәйләмәсә, сәхнәгә чыкмыйм», – дип белдерә. Теге артистка Фатыйма апаның шнурын бәйләргә теләмәгәч, театр директоры, баш режиссер аңа ялыналар – зинһар, шул киребеткәннең шнурын бәйләгез, югыйсә, тамашачы алдында хур булабыз, диләр. Артистка, киң күңеллелек күрсәтеп, Ильскаяның капризын үтәргә риза була. Бу вакыйга Фатыйма апа исеменә тап төшерергә тиеш түгелдер. Ул артистлар арасында очраштыргалый торган мәзәк күренеш кенә. Чөнки соңыннан әлеге ике артистка дус булып уйный-яши бирәләр.

 

Болар, әлбәттә, мәзәккә охшаш истәлекләр, һәм алар театрда Ильскаяны түбәнсетеп сөйләнмиләр. Аларда артистканың үз-үзен кирәгеннән артык хөрмәт итү холкы ята. Әйе, олыгайгач та аңарда бу сыйфат саклана иде әле: аның белән сөйләшкәндә сүзләреңне үлчәбрәк сөйләшергә кирәк иде, югыйсә, берәр реплика ташлап, әрсезләрне урынына утырта иде. Мондый холыклы (дөресрәге, холыксыздыр) артистлар ошап бетмәсә дә, мин аларны гаепләргә ашыкмыйм. Беренчедән, артист йөрәк белән уйлап, хис белән яшәүче кеше, икенчедән, чын артист – талант иясе. Аның белән шаярырга, аны кимсетергә маташу ахмакларга хас сыйфат. Ә ахмакларның ара-тирә маңгайларына чиртеп алу кирәк – кем белән булашканнарын белсеннәр.

 

Без – яшь-җилкенчәкләр – театрда Фатыйма Ильская булганда итәкләребезне җыештырып йөрергә тырыша идек. Юк, бу курку түгел, өлкәннәрне хөрмәт итәргә өйрәнү мәктәбе иде. Кызганыч, ул гадәт хәзер бетә бара. Аңа, минемчә, яшьләр гаепле түгел, без, өлкәннәр, үзебезне тота белмибез. Урысның панибратство, фамильярность дигән сүзләренә юл куябыз. Яшьләргә хөрмәт итә белүдә үрнәк була алмыйбыз. Хәерле булсын. Фатыйма апалар кирәк бүген. Үз дәрәҗәсен белеп, масаймый гына яшәү театр тарихында Фатыйма Ильскаяны югары урынга менгерде.

 

Башкару осталыгы юнәлешендә Ильская турында ах-ух килеп мактап сөйләргә алынмыйм. Иң шәп рольләрне уйнаганын күрмәдем, белмим. Мин белгәннәрендә ул романтик юнәлештә уйнаучы, шуңа күрә мине ышандырып ук бетермәүче артистка иде. Яшь чагында романтизм аңа, бәлки, килешкәндер, олыгайгач, ясалма кебегрәк иде. Укучы дөрес аңласын, бу Ильская талантын бәяләү түгел, уйнау алымы белән килешеп бетмәү генә. Татар театры – җиргә якынрак торып иҗат итүче театр, күкләрдә очып уйнау аңа ятрак, андый уен башкорт театрына хас. Шуңа күрә минем хәтеремдәге Фатыйма апабызның уйнаулары сәеррәк тоелгандыр. Фатыйма апа Ильская булып йөри. Ләкин Ильская аның кушаматы. Чын фамилиясе – Хуҗасәетова. Күрәсең, ул фамилия аңа, артистка буларак, артык гади тоелгандыр. Ильская – ил кызын аңлатучы сүз буларак, яңгыравыклы – Фатыйма апаның үзе кебек. Фатыйма апаның укый-яза белүе чамалы иде дип сөйлиләр. Шулайдыр, бәлки, чөнки ул 13 яшендә үк сәхнәгә менеп уйный башлаган, укырга, тирән белем алырга вакыты җитмәгән. Ул тумыштан артистка. Ходай аны артистка итеп яраткан. Кулына уйныйсы роленең текстын алгач, икенче көнне үк аны яттан белә иде, дип сөйләгәннәре хәтердә. Ул өенә берәр укымышлы кызны чакыртып, пьесаны кат-кат укыттырган, имеш. Шул арада пьесадагы үз ролен ятлап та өлгергән, диләр.

 

Мин язмамны Ильская турындагы, аның холкына бәйле мәзәкләрдән башлап җибәрдем. Ә аны тәмамлар алдыннан икенче бер вакыйганы язып куям. Ул татар театр дөньясында актрисаның фидакарьлеген билгеләүче вакыйга. Сугыш вакытында Фатыйма Ильскаяның бердәнбер улы Фоат фронтта һөҗүмгә барганда һәлак була. Шул хәбәрне анага спектакль буласы көнне җиткерәләр. Җитмәсә, ул спектакль комедия икән. Фатыйма апа тамашачыларга берни сиздермичә уйнап чыга, спектакль беткәч кенә үксеп-үксеп җылый. Менә монысы чын – Фатыйма Ильская.

 

Фатыйма Ильская – Оренбург кызы, бу уңайдан Оренбург ягы турында берничә сүз әйтергә кирәктер дип саныйм. Ул татарга бик күп шәхесләр биргән як. Асылда беренче татар театры да шунда ярала. Сәбәп нидә? Бер тарихчының аңлатуы буенча, рус дәүләте Казан ханлыгын яулап алып, татарларны көчләп чукындырып, кыса башлагач, булдыклы, буйсынырга теләмәгән татарлар Оренбург ягы далаларына күчәләр (качалар дип әйтәсем килми). Ул чакта Мәскәүнең кулы аңа хәтле сузылмаган була әле. Нәтиҗәдә, ул якларда татарның затлылары, көчле рухлы шәхесләре туплана. Һәм бүген дә, тарихчының күзәтүенчә, ул рух нәселдән нәселгә күчеп яши. Шулайдыр, мин Оренбургта булганда алар белән очрашам. Һәм ул шәһәрдә бүген профессиональ татар театры яшәве очраклы хәл түгелдер. Оренбургның акчалы татарлары ул театрны яшәтер өчен көч куйганнарын күрү сөендерә. Киләчәктә алар, Фатыйма Ильская кебек бөекләрен барлап, китап та чыгарырлар дип ышанам. Без үзебезне үзебез барлап тормасак, безне кем эзләсен? Фатыйма апаларыбыз безгә кирәк. Безнең үткән юлыбызны барлаганда таяныч буларак, бүгенге яшәвебезнең мәгьнәсенә төшенгәндә өлге буларак, киләчәккә юл күрсәтүче маяк буларак кирәк.


Туфан МИҢНУЛЛИН
Сәхнә
№ 3 |
Сәхнә печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Шаян
Татаркино
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
ТР Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы