|
|
Бүген кемнәр туган
|
|
Архив
|
18.01.2012 Сәясәт
Путин сайтын укыгандаГыйнвар каникулы үтеп тә бетмәде, Интернетта кандидат Путинның сайлау алды программасын чагылдырган сайт эшли башлады. Мондый сайтлар 2000 һәм 2004 елгы сайлауларда да эшләгән. Тик Путин 2012 сайты, үзенең элгәреләреннән аермалы буларак, ажиотаж тудырды. Интернет киңлек сайт эшли башлауның беренче сәгатьләрендә үк аның турындагы хәбәрләр белән шыплап тулды. Хәбәрләрнең төп сенсациясе шунда иде: беренче ике сәгатьтә үк “халык фикере” дигән бүлектә утызлап “сайлаучылар тәкъдиме” арасында җидесе президентлыкка төп потенциал кандидатка үз кандидатурасын алырга киңәшләрдән гыйбарәт булды. Мондый кискен тәкъдимнәр шунда ук зур рейтинг та җыеп өлгерде. Интернетның бөтен эзләү системалары, сәясәткә кагылышлы барлык сайтлар укучыга моны “көн яңалыгы” итеп тәкъдим итте. Беренче сәгатьләрдә бу, чынлап та, Путинга каршы эффект бирә торган яңалыкка охшаган иде. Оппозиция эйфория кичерде. Тик Кремль аналитиклары бу юлы нинди адымга баруларын исәпләп эшләгәннәр кебек. Путин 2012 сайты үзенең элгәреләреннән нәкъ менә шул “Сайлаучылар тәкъдимнәре” дигән төймә белән аерылып тора да һәм сайтның модераторларына аның кагыйдәләрен бозмый торган теләсә нинди кискен фикерне дә уздырырга дигән махсус фәрман бирелгәнгә охшый. Шуңа күрә модераторлар цензура белән артык мавыкмый: проблемалы тәкъдимнәр сайтта эленә, беренче сәгатьләрнең сенсацион эффекты юыла, аның урынына Путин портретына игътибарлы тыңлаучы, халык белән эчкерсез аралашучы имиджы өстәлә башлады. Дөрес, беренче көннәрдә сайттан отставка турындагы тәкъдимнәр сөртелә дигән гауга кубып алды, гауга чит илләрнең теле– һәм радиоэфирларында да яңгыраш тапты. Әмма Путинның пресс-секретаре Дмитрий Песков бу гаепләүләрне кире какты. Теләгән һәр кеше кереп сайттан карый ала: беренче сәгатьләрнең комментарийлары саклана, хәтта тәкъдимнәрне “популярлык” буенча тезгәндә дә Светлана Сорокинаның “Владимир Владимирович, революцион ситуациягә китереп җиткермәскә, Премьер-министр постыннан отставкага китәргә һәм РФ президентын сайлаудан үз кандидатурагызны алырга тәкъдим итәм” дигән фикере алдагы урыннарда эленеп тора. Дөрес, тәкъдимне яклаучыларның рейтингы нык кимегән, ләкин моны сайт модераторларының манипуляциясе дип исбатлавы инде хәзер кыен. Оппозицион интернет-ресурслар һаман да Путинга каршы фикерләрне яклап тавыш бирү авыр дип җәнҗалласа да, сайт эшли, марафончы-президентны тәнкыйтьләгән фикерләр эленә, тавышлар бирелә.
Сайтта, әлбәттә, төп игътибар кандидатның сайлау алды программасына юнәлергә тиеш. Тик әлегә Путин үз кулы белән язган программа юк, аны 12 февральгә әзер булыр дип вәгъдә итәләр. Хәзергә аны “Бердәм Россия” тарафыннан эшләнгән программа алыштырып тора. Оппонентлар инде аны тәнкыйтьләп өлгерделәр, анда коры мактану һәм буш вәгъдәләрдән башка берни дә юк. Путин исә үз программасын халык фикерен искә алып тулыландырып эшләргә уйлый. Һәрхәлдә, сайт шулай дип ымсындыра. Халык исә таләпләрне кискен һәм усал куя. Әйтик, менә моны укып карыйк: “Владимир Владимирович! Элегрәк үз чыгышларыгызда Сез җаваплылык темасына бер генә тапкыр кагылмадыгыз. Мин Сездән чын күңелдән әлеге терминны үз эшчәнлегегезгә карата да куллануыгызны сорыйм. Кызганычка каршы, хәзерге вакытта безнең илебездәге хәл коррупциянең котчыккыч чәчәк атуы, легитим булмаган канун чыгаручы федераль хакимият органнары, суд һәм хокук яклау органнарының халык тарафыннан түбән яклануы белән характерлы. Безнең дәүләтнең үсеш векторын фактик рәвештә билгеләүче шәхес буларак эшләрнең мондый торышы өчен җаваплы булуыгыз ап-ачык. Мин Сезне илебезнең чираттагы Президенты булу ниятеннән баш тартырга чакырам. Безнең халык Сезгә караганда яхшырак Президентка лаек... “
Тәкъдимнәр арасында күпчелекне ришвәтчелеккә каршы сүз белән генә түгел, эш белән көрәшергә, түрә-чиновникларны авызлыкларга, сайлауда “Бердәм Россия” аз тавыш җыйган регионнарның губернаторларына кагылмаска, ә киресенчә, күз буяулы югары нәтиҗәләр күрсәткән регион җитәкчеләрен отставкага җибәрергә дигәннәре күпчелекне алып тора. Соңгылары, ягъни сайлауларда фальсификацияләргә юл куйган җитәкчеләр үзләренең гамәлләре белән илдә революцион ситуация тудырдылар дигән фикер ассызыклана.
Еш кына рефрен булып Путинны сайлау алды дебатларында катнашырга өндәгән лозунглар кабатлана. Шуларның берсен Путин 2012 сайтыннан алып “Би-би-си” үз сайтына элеп куйды. Булачак Президентны өйрәтергә җөрьәт иткән Жданов Владимир атлы ул адәмнең афоризмы тәрҗемәдә менә болайрак яңгырый: “Дебатларга катнашудан баш тартмаска чакырам: намуслы кешегә оппозициядән куркырга урын юк, ул җаваптан качмаячак һәм теләсә нинди сорауга лаеклы, конкрет һәм дәлилле җавап бирә алачак. Әллә бу шулай түгелме?”
Сайтка “Сайлаучылар тәкъдимнәре” дигән төймә куеп һәм тәкъдимнәрне цензуралаудан баш тартып, Путин киңәшчеләре каты чикләвек ватарга алындылар. Йөзгә бәреп әйткән мондый тәнкыйть белән әлегә бер җитәкченең дә очрашканы юк иде. Россия өчен бу тарихи феномен. Әлеге катлаулы һәм хәл итүе кыен булган мәсьәләне чишү өстендә Ак йорт һәм Кремльнең психоаналитиклары көн-төн эшли торганнардыр дип уйларга кирәк. Путинга 4 март сайлавының гадел булуына ил халкын да, чит ил сәясәтчеләрен дә ышандыру сулар һава кебек үк кирәк. Президентның легитимлыгы танылмаса, ил эчендә шартлаулы хәл туачак, чит илләр алдында да Россия уңайсыз хәлдә калачак. Соңгысы Президентның халыкара мәйданда изоляцияләнүе дигән сүз.
12 февральдә моңарчы күрелмәгән сайлау алды программасын һәм тарих куйган иң катлаулы мәсьәләләрнең берсенең чишелешен Путин 2012 сайтыннан укырбыз дип ышаныйк.
Рәшит ФӘТРАХМАНОВ |
Иң күп укылган
|