поиск новостей
  • 29.03 "Рөстәм маҗаралары" Кариев театры, 13:00
  • 29.03 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30
  • 30.03 "Кәҗүл читек" Кариев театры, 11:00
  • 30.03 "Тапшырыл...ган хатлар" Кариев театры, 18:00
  • 30.03 ПРЕМЬЕРА "Флешка, рэп һәм мәхәббәт"Тинчурин театры, 13:00 һәм 17:00
  • 31.03 "Шәй-бу, шай-бу" Кариев театры, 18:00
  • 31.03 "Өч аршын җир" Тинчурин театры, 17:00
  • 02.04 Хан кызы Турандык. Тинчурин театры, 18:30
  • 03.04 Гомер буе сине көтәм. Тинчурин театры, 18:30
  • 04.04 Кияү урлау. Тинчурин театры, 18:30
  • 05.04 Гастрольләр: Тайна замка на холме. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 11:00 һәм 13:00
  • 05.04 Гастрольләр: Ханума. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 18:30
  • 06.04 Гастрольләр: Мастер и Маргарита. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 07.04 Гастрольләр: Мелодия коралловых бус. Хакасский национальный драм.театр. Тинчурин театры, 17:00
  • 09.04 Җилкәнсезләр. Тинчурин театры, 13:00 һәм 18:30
  • 10.04 Синең хакта… Тинчурин театры, 18:30
  • 11.04 Ядәч! Исемдә! Бер гаилә трагикомедиясе. Тинчурин театры, 18:30
  • 12.04 Флешка, рэп һәм мәхәббәт. Тинчурин театры, 18:30
  • 13.04 Яратам! Бетте-китте! Тинчурин театры, 17:00
  • 14.04 Полиционер. Тинчурин театры, 17:00
Бүген кемнәр туган
  • 29 Март
  • Шәкүр - җырчы
  • Рөстәм Абязов - дирижер
  • Илфат Фәйзрахманов - журналист
  • Мөхәммәт Сабиров (1932-2015) - дәүләт эшлеклесе
  • Айгөл Хәйри - җырчы
  • Ринат Хәйретдинов - көрәшче
  • Никах, юбилей,Туган кон,балалар бэйрэмен,торле кичэлэрне алып барабыз.8-4кэ хэтле шалтыратта аласыз.89393453961
  • Чистаидан иорт сатып Алам чистаинын узенэн 89274905164
  • 1 булмэле фатир моселман гаилэсенэ озак вакытка арендага бирелэ ЖК Салават купере. Собственник ( риелтор тугел!!!)89509488227.
  • Сдается 2-х комнатная квартира по ул. Ф.Амирхана порядочной семье на длительный срок. В квартире есть мебель, рядом остановка, магазины, рынок. Только граждане РФ без животных!!! 8-965-584-66-30 собственник.
  • Продаю листы нержавейки 530х630, толщина 3,5мм, запчасти на УАЗ.тел 89178553159.
  • Коттедж төзэргэ кирэк казанда минэм номер 89274905164
  • Баян сатыла. Казан. Тел.:89003238614
  • татар теленең аңлатмалы сүзлеге сатыла, 3 томда, Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1981 ел. тел.8 919 647 47 91
  • Казанда оч булмэле фатирнын залына тэртипле кыз эзлим. Бигичев урамы. Риелторсыз 89600347300
  • Исэнмесез! Бенто тортларга hэм капкейкларга заказлар кабул итэм! Казан шэhэре. 89377708700 Динара.
Архив
 
22.09.2011 Җәмгыять

«Мин немецка кияүгә чыкмас идем»


Илмира Мифтахова үзенең фәнни эшенә мәгълүматлар туплау өчен Казанга кайтты. Аның Германиядә ничек яшәве белән кызыксынып, редакциябезгә дә чакырдым. Сөйләшүенә караганда, һич кенә дә шәһәр кызы димәссең үзен. Казанда рус мәктәбендә белем алса да, әтисе Әхәт Мифтахов балаларын өйдә татарча гына сөйләштергән. Татар теле укытучысы Фирдәвес Фәттахованы да хөрмәт белән искә алды Илмира.

Мәктәптән соң ул Казан дәүләт университетының татар филологиясе, тарихы һәм Көнчыгыш телләр факультетын, аннары аспирантура тәмамлап, диссертация яклый. Аннары күренекле галим Флера Сафиуллина җитәкчелегендә чит илдән килгән студентларны тиз арада татар теленә өйрәтә башлый. Илмира бүгенге көндә Берлинда яши һәм тюркология институтында татар теле укыта. Аны алман җиренә нинди җилләр ташлаган соң? Бу хакта Илмира үзе болай дип сөйли:

 

– Германиядә чит ил галимнәрен кызыксындыру өчен төрле фондлар бар. Университетта конкурстан узгач, «Берлинда тюркология» дигән фәнни эшемне шундагы «Берлин Сенаты» фондына җибәргән идем. Шуннан соң чакырып алдылар. Алманнар өчен татар теле һәрвакыт кызыклы булган. Тюркология институтында бер ел стипендия түләп укыттылар. Әлеге уку йорты моннан 20 ел элек оешкан. Телне өйрәнү өчен берничә айлык курсларга йөреп алдым. Институтка Клауз Шөниг дигән профессор директор булып килгәч, гаҗәпләнеп куйдым. Казанда аның «Татар телендә ярдәмче фигыльләр» дигән китабын тәрҗемә иткән идем. Шуңа күрә бу шәхес белән очрашу кызык тоелды. Анда профессор дәрәҗәсендәге галимнәр һәр уку йортында берәр генә булырга мөмкин. Мин хәзерге вакытта «Славяннар белән күчмә халыкларның контактлары», «Чыгатай теле синтаксисы» дигән темалар буенча эшлим.

 

– Андагы галимнең хезмәт хакы күпме?

 

– Яңа гына диссертация яклауга, аена 4 мең евро түлиләр. Аның яртысы салымнарга, иминияткә, фатир өчен түләүгә китә.

 

– Фатирга түләү, юл йөрү бәяләре ничек соң?

 

– Бер бүлмәле фатир 300 дән алып 650 еврога кадәр. Айлык юл йөрү билеты 74 евро тора. Анда кондукторлар юк.

 

– Илмира, Германиядәге укыту системасы турында да әйтеп узыгыз әле.

 

– Анда урта белем бирү унике ел. Биш сыйныф башлангыч булып санала. Аннары өч юнәлешкә бүләләр. Көчлеләр – гимназиягә, урталар – техник уку йортына, калганнары – училище тәмамлап, эшкә китәләр. Мәктәптә сынау биргәннән соң, бернинди ришвәтсез, кабул итү имтиханнарсыз югары уку йортына керәләр.

 

– Берлинда милләттәшләребез күпме? Бергә җыелган чакларда нинди чаралар оештырасыз?

 

– Безгә мәгълүм булган татарларның саны биш йөз. Ике җәмгыять бар. Берсен Венера Вәгыйзова җитәкли. Аның ярдәме белән «Алтабаш» (Алманиядә татарлар, башкортлар) дигән татарча журнал чыга, анда мәкаләләр бастыра идек. Вакыт булмау сәбәпле, бер ел элек ул да туктатылды. Сабан туен оештырабыз. Төрле милли бәйрәмнәрдә очрашабыз.

 

– Казанга кайткач, иң элек нәрсә күзегезгә ташлана?

 

– Башкала танымаслык булып үзгәрә. Әмма биредәге пенсионерларның йөзләренә карыйм да аларны жәллим. Германиядә Татарстаннан китеп яшәүчеләр дә бик матур бизәнеп, киенеп йөриләр. Фитнеска, массажга баралар. Кыскасы, үзләрен карап кына йөртәләр.

 

– Сез республикадагы мәгариф өлкәсендәге үзгәрешләрдән хәбәрдармы?

 

– Кайткан саен милли рух кимегәнен күреп борчылам. Үзем укыган татар филологиясе факультетының юкка чыгуы, «Мәгариф» нәшриятының ябылуы бик аяныч, әлбәттә. Һәр халык үз телен сакларга тиеш. Татар газеталары ябыла күрмәсен иде. Күп кенә төрки халыклар белән очрашкан кеше буларак, шуны әйтә алам: алар татарларга табынуларын яшермиләр. Мәдәниятне, телне саклыйсы иде инде.

 

– Үзегезнең гаилә хәле хакында да ишетик инде.

 

– Ирем белән төрек җәмгыятендә таныштык. Ул Мурат исемле төрек егете. Мин аны очратмасам да немецка кияүгә чыкмас идем.

 

– Мөселманнарга үз гореф-гадәтләре буенча яшәү шартлары тудырылганмы?

 

– Берлинда мәчетләр күп. Мөселман зираты бар. Акчасыз кешене җирләгәндә хөкүмәт ярдәм итә. Медицина анда ышанычлырак дияр идем.


Люция ХӘБИБУЛЛИНА
Шәһри Казан
№ |
Шәһри Казан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Милли Музей
Шаян
Татаркино
Ханский дом
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
«Элита»