Еврогыйбрәт

Соңгы 1-2 атна эчендә Европада булган вакыйгалар мине азмы-күпме уйланырга мәҗбүр итте. Бәлки, дөньяга, җәмгыятькә, кешелеккә карашларымны үзгәртүгә дә юл ачкандыр. Менә карагыз әле...

Бу көннәрдә Лондон полициясе урамда тәртип бозып, биналар җимереп, кибетләр басып, машиналар яндырып йөргән меңләгән кешене кулга алды. Аларның барысы да яшьләр. Араларында хәтта 10-15 яшьлек сабыйлар да буталып йөргән. Мәктәпләргә, полиция участокларына ут төртү очраклары теркәлгән. Русча әйткәндә, «бунт на корабле»!

Югыйсә Англия икътисади яктан иң алдынгы, халыкны социаль шартлар белән тулысынча тәэмин итүче дәүләт булып санала килде. Димәк, ул шәһәрне җимереп йөрүче хулиганнар матди яктан бернинди авырлыклар да кичермиләр, тамаклары тук. Нәрсә этәрә соң алайса аларны шундый вәхшилеккә?

Минем бер генә фаразым бар: тышкы кыяфәтләре матур, өсләре бөтен булса да, алар рухи яктан зәгыйфь. Европада чиркәү инде күптәннән элеккеге ролен уйнамый. Казандагы бер мәртәбәле хәзрәт сөйләгәннәр буенча (ул исә христиан руханиеның сүзләрен китерә), кеше йөрмәү сәбәпле кулланылыштан чыккан чиркәүләрне Европа шәһәрләре аукционга сатуга чыгара, аларны шунда ук иммигрант-мөселманнар сатып алып, мәчеткә әйләндерергә тели. Тик түрәләр болай да күбәеп килгән мәчетләр санын арттырырга ризалык бирми. Нәтиҗәдә элеккеге чиркәүләр бизнесменнарга сатылып, казиноларга, төнге клубларга әверелә.

Менә шундый шартларда Көнбатыш үзенең яшь буынын матди кыйммәтләргә генә нигезләнеп тәрбияләде һәм бүген шуның нәтиҗәләрен татый да. Ул буын әшәкелек һәм яхшылыкны аермый башлады. Ул буында намус, җаваплылык дигән төшенчәләр җуелды. 10-15 яшьлек сабыйларның якты киләчәкләренә капка булган мәктәпләренә ут төртүе шуны ачыктан-ачык дәлилли.

Гомумән, буынга гына түгел, Көнбатышка гомуми караш ясыйк: рухи кыйбласын таба алмаган психопат-исламофоб Брейвик тиктомалдан йөзгә якын сабыйның гомерен өзә; миллионнар өчен кумир булган җырчы Эми Уайнхаус 27 яшендә передозировкадан үлгәч, халык аны соңгы юлга милли матәм төсмерендә озата; Европа башкалаларында гей-парадлар милли, гаилә бәйрәме кебек уза, шәһәр паркларында ике егетнең үбешеп утыруы гадәти күренешкә әйләнде; сары матбугат чиркәүләрдәге педофилия очраклары турында кычкырып тора; cуицид очраклары статистикасы буенча Көнбатыш илләренең беренче урыннарда торуы да юкка түгелдер. Европа тиененең алгы ягында мәшәкатьсез матур тормыш, демократик җәмгыять, иң югары яшәү шартлары ялтырап торса, арткы ягында югарыда әйтелгәннәр яшерелгән.

Ә Россия кешесе исә дистә еллар дәвамында Көнбатыш цивилизациясен үзенә үрнәк итеп куя килде. Чуар футболкалар, тар джинсалар, Ray Ban күзлекләрен кияргә тырышты. Соңгы модель гаджетларга, MacBookларга ия булырга омтылды. Хәтта аралашу, шаяру стиле, үз-үзеңне тоту, ашаган ризыклар «көнбатышланды». Ахыр чиктә дусларга, әти-әниләребезгә мөнәсәбәт тә Көнбатыш киногеройларыныкына охшый башлады. Бар нәрсәгә караш прагматиклык, «файдасы бармы-юкмы» белән генә билгеләнде. Иң кызганычы: рухи як, әхлак иң түбән дәрәҗәгә төште…

Һәм менә Лондондагы кыйммәтле бутикларның тәрәзәләре чәлпәрәмә килгән мәлдә, Манчестер урамнарында кап-кара төтен белән машина җилемләре янып ятканда, бер утырып уйлану файдалы булыр: кирәкме безгә бу модель?! Юкмы безнең үз юлыбыз?!. Ә ничек инде булмасын, бар! Ул да булса, татар-мөселман моделе. Әлбәттә, кайсы татардан сорасаң да, мәгънәсенә төшенмичә генә ул үзен татар мөселманы дип атаячак. Аның кыйммәте, әһәмияте бүгенге көндә тиешенчә аңлатылмый гына. Милли-дини мирасыбыз безгә интернет һәм телевизор тәкъдим иткән Көнбатыш моделенә якын да тормый. Уйлыйсы һәм сайлыйсы гына калды.

Ә моның өчен хәзер иң уңай вакыт – Изге Рамазан ае. Үткәнебезгә бәя бирергә, хаталарыбызны танырга, киләчәккә юнәлешебезне билгеләргә иң уңай вакыт. Шәт, иншалла, шушы 29 көн бушка узмас. Барыгызга да хәерле Рамазаннар, уразаларыгыз кабул булсын!