Имтихан һәм нәтиҗә турында

Кич утырганда гәпләшүчеләр генә булса бер хәл, канун-кагыйдә чыгаручылар арасында да шундыйлар бар бит. Әйе, имтиханның мондый төре кертелгәндә, эксперимент чорларында, аннары тагын берничә ел дәвамында биремнәр өч өлештән тора иде. Беренче өлештә бирелгән җаваплар арасыннан дөресен табып билгелисе, икенче өлештә сорау-биремнәргә җавапны төгәл итеп кыскача язасы, ә өченче өлешне тулысынча эзлекле итеп эшлисе. Өченче өлеш математика, информатика, табигать фәннәреннән мисал-мәсьәләләрне тулаем чишелеше белән эшләүне (нәкъ элеккечә язма имтиханнардагы кебек), филологик һәм иҗтимагый фәннәрдән иҗади эш башкаруны (сочинение, эссе) таләп итә. Гади тест формасындагы беренче өлешнең имтихан биремнәреннән алып ташланганына, формаларның үзгәргәненә шактый еллар инде.

 

Шуңа күрә БДИны тест дип кенә атау дөрес түгел. Сорау-биремнәр мәктәп программасы буенча гына түгел диючеләр дә ялгыша. Кайсыдыр темаларны үзләштерми калган булганнар яки онытканнар. Әйтерсең лә андый хәлләр элек, традицион имтиханнар вакытында булмый иде. Ничек кенә була иде әле!

 

Күп еллар дәвамында балалар белән эшлим һәм шуны әйтә алам: яхшы укыган, программаны үзләштергән укучылар имтиханны теләсә нинди формада да яхшы тапшыра. Ә балаларның уку хезмәтенә мөнәсәбәте дә, тырышлыклары да, сәләтләре дә төрле. Шуңа күрә имтихан нәтиҗәләре дә төрле була. Ул имтиханнарны язмача һәм телдән үз мәктәпләрендә биргән вакытларда да шулай иде. БДИ кертелгән беренче елларда авыррак булды, хәзер инде ул системага, тәртипкә салынды, укучылар өчен дә җайлы.

 

Мин эшләгән мәктәптә, имтиханнарын яхшы балларга (шул исәптән 100 балл) тапшырып, бернинди түрә баласы булмаган гап-гади укучыларыбыз да үзләре теләгән уку йортларына керә алдылар. Репетиторларсыз имтиханны бирә алмыйлар дигәне тагын дөрес сүз түгел. Дәресләрдә һәм үзлектән әзерләнеп, сораулары белән укытучыларына консультациягә килеп, күпләр репетиторларсыз да бик яхшы тапшыра.

 

11нче сыйныфны тәмамлаучылар өчен БДИ – бик яхшы форма. Без, мәсәлән, укуны тәмамлаганда, июнь ае буе мәктәптә имтиханнар тапшыра идек: җиде фәннән мәҗбүри, кирәк булганны гына сайлап та түгел. Ә август аенда тагын имтихан, анысы – укырга керү өчен. Ул мәктәптә бөтенләй тапшырылмаган фәннән булырга да мөмкин иде. Ә БДИ – мәктәпне тәмамлау өчен дә, укырга керү өчен дә шул ук. Үзеңә кирәклесен сайлап кына. Бик уңайлы.

 

Ә менә 9нчы сыйныфны тәмамлаучылар өчен ТДИ (ОГЭ), чынлап та, кирәкле форма түгел. Моның сәбәпләре берничә һәм бу – аерым бер тема.

 

Аерым бер тема дигәннән... Соңгы өч елда Татарстанда рус теле буенча БДИның уртача күрсәткече кими бара икән. Мәктәпләрдә прокурор тикшерүләре үткәреп, программаларны тиз арада үзгәртергә, кайбер дәресләр санын бик нык киметеп, рус теленә сәгатьләрне арттырырга мәҗбүр иткән мәгълүм вакыйгаларга җиде ел була. Арткан дәрес-сәгатьләрдә алган белемнең нәтиҗәләрен күрер вакытлар җитте менә. Нәтиҗәләр шундыйрак икән...

 

Фото: ru.freepik.com