Кем кемне?

Быелның өч аенда гына түрәләр тарафыннан 186 җинаять кылынган. Шуларның 105е ришвәтчелек белән бәйле. Судка җибәрелгән 89 эшнең яртысы ахырына кадәр җиткерелгән. Җитәкче кереме халык контролендә булса, әлеге афәтне киметүгә сәбәпче булыр иде дигән фикер җиткерделәр ришвәтчелеккә каршы көрәш буенча узган киңәшмәдә.

Татарстан эчке эшләр министры урынбасары Рафаэль Гыйльманов сүзләренчә, бездә ришвәт кү­ләме уртача 33 мең сум тәшкил итә. Коррупция күбрәк сәламәтлек саклау, социаль тәэмин итү һәм мәгариф өлкәсендә чагыла. Гыйльманов фи­керенчә, замана афәтенә каршы гражданлык җәмгыяте институтлары, хокук саклау органнары, бизнес вәкилләре һәм матбугат чаралары бергәләп көрәшсә генә ниндидер нәтиҗәгә ирешеп була. Өстәвенә, түрә­ләрнең керемнәрен генә тү­гел, чыгымнарын да контрольгә алу зарур.

Дөрес, халык җитәкчеләрне сүгәргә ярата, шул вакытта үзе дә ришвәткә батып бара. Татарстан Пре­зидентының корруп­циягә каршы сәясәт идарәсе җитәкчесе Марс Бәдретдинов белдерүен­чә, бүген бездә һәр бишенче кеше әлеге афәт белән очраша. Рес­публика халкының 20 проценты ришвәт бирә. Татарстан районнарындагы тү­рә­­ләрнең керемен тикшерү барышында закон бозуның 200 очрагы ачык­ланган. Мисал өчен Мамадыш, Чирмешән, Чистай һәм Норлаттагы җитәкчеләр коммерция ни­ге­зендәге оешма учредителе булып тора икән.

Татарстан прокуратурасы вәкиле Ринат Латыпов исә җитәкчеләрнең кайдан акча алуын тикшерү өчен нигез юклыктан зарлана. Кемнеңдер чыгымын яки керемен ачыклау өчен иң элек иҗтимагый оешма, сәяси партия, матбугат яки Иҗ­тимагый палата вәкилләре шикле түрә турында мәгъ­лүмат бирергә тиеш. Шуннан соң гына прокуратура тикшерү эшен башлый ала. Бүген республика җитәкчеләре керемнәре турында декларация тапшырса да, алар арасында йә ялган мәгълү­мат бирү­челәр, йә барысын да ачып бетермәүче­ләр күп. Милкен чит кешегә яздыручылар да очрый.

Казандагы Икътисад, Идарә һәм Хокук институты ректорының беренче урынбасары Игорь Бекеев сүзләренчә, ришвәт белән көрәш темасы бү­ген модага гына әйләнеп калмыйча, реаль эшләр белән күре­нергә тиеш. Коррупцияне илдә яшәү­че һәркемгә туры килгән салым итеп кабул итәргә дә мөмкин. Ул барыбер халык җилкәсенә төшә. Сер түгел, ришвәтчелектән эшмәкәрләр аеруча зур зыян күрә. Былтыр әле­ге даирәдә ришвәтнең ур­тача күләме 70 мең сум булса, быел 202 мең сумга җиткән. Эшмәкәрләр ришвәтчелек белән еш очрашып торсалар да, үзләре аңа каршы чаралар күрергә ашыкмый. Халык та кү­неп килә инде.