Туфан Миңнуллин: “Үз халкың өстеннән донос язу – халкыңа хыянәт итү”

Татар баласына татар телен кем өйрәтергә тиеш? Баласына зур өметләр баглаган ата белән анамы, әллә хәреф танырга өйрәтеп, дөньяга күзен ачкан мәктәпме?.. Татар теленә мөнәсәбәт тормышның күп төрле сурәтләреннән оешадыр мөгаен. Бүген татар баласы үз ана теленә карашын еш кына гаиләдәге фикерләргә, мәктәптәге өстенлекләргә, җәмгыятьтәге вәзгыятькә карап билгеләргә мәҗбүр.

Шушы көннәрдә Казанда бер төркем ата–ана, алар арасында беренче чиратта татар милләтеннән булганнар, мәктәпләрдә татар теле укыту дәресләрен киметүне таләп итеп, Россиянең мәгариф һәм фән министрына хат юллаган. Хат авторлары мәктәпләрдә татар телен өйрәнү рус телен укытырга комачаулый дип ачына, татар телен өйрәнү бик кыен һәм ул, гомумән, балаларның киләчәге өчен файдасыз дип белдерә...

Татар аналарының шушындый адымы җирле телевидение тапшыруларында һәм Интернет битләрендә дә киң яңгыраш алды. Татарстанның халык язучысы, ТР Дәүләт Советы депутаты Туфан Миңнуллин татар ата–аналарының бу гамәлен исә – үз халкың өстеннән донос язу дип атый.

Туфан Миңнуллин:

“27 мартта “Татарстан – Яңа гасыр” телевидениесендә Илшат Әминов алып бара торган “7 көн”, ягъни “7 дней” дигән чираттагы тапшыру булды. Шушы тапшыру алдыннан әлеге каналның хәбәрчесе килеп, мәктәпләрдә татар телен укыту мәсьәләләре турында минем белән бик озаклап сөйләште. Ул чакта бүгенге көндә килеп туган вәзгыять буенча фикерләремне тәфсилләп җиткерсәм дә, тапшыру эфирга чыккач, анда минем сүзләрдән ике җөмлә генә калдырылган иде. Ул җөмләләр тулы бер тексттан өзеп алынган булгач, әллә ничегрәк яңгырады, инде бу мәсьәләдә яңадан телевидение белән сөйләшеп үземнең дәгъваларымны белдерәсем килми, шуңа “Intertat.ru” газетасы аша фикерләремне милләттәшләремә житкерергә телим.

Мине бик борчыганы, дөресен әйткәндә, бик тә ачуны китергәне – татарларның “мәктәпләрдә нигә татар телен рус теленә караганда күбрәк укытасыз?” дип чыгышлар ясавы. Руслар бу мәсьәләне күтәрә икән – бер хәл, аларның үз проблемалары, үз карашы... ләкин татар кешеләренең ата–бабалары теленнән баш тартып, оятларча шикаятьләр язуын – Мәскәүгә үз халкың өстеннән донос язу! дип атар идем. Беренчедән, мондый сүз сөйләүчеләр ялганлыйлар! Эш менә нәрсәдә: мәктәптә татар телен укыту сәгатьләрен санаганда татар теле белән татар әдәбияты дәресләрен бергә кушалар, ә рус телен һәм рус әдәбиятын аерып карыйлар. Әгәр татар теле һәм әдәбиятын бергә кушып бирәләр икән, рус телен һәм әдәбияты дәресләре күләмен дә шулай санарга кирәк. Кайбер милләттәшләребезнең фактларны бозып, димәк ялган фактларга таянып, Мәскәүгә донос язуы – йөрәк әрнеткеч күренеш.

Балаларыбызны рус телендә укытсак, алар тормышта үз урыннарын табып, берәр зур нәчәлник булып утырачак дигән сәер ышану бар. Минем фикерем: күсәкне нинди телдә укытсаң да, ул күсәк булып калачак. Балаларның сәләтсезлеген хәзер татар теленә сылтый башладылар. Бүгенге җәмгыятьтә үзеңнең зур урыныңны биләр өчен рус теле кирәк булса, бөтен рус халкы нәчәлник булып утырыр иде, урамда исерекләр дә, җинаятьчеләр дә калмас иде. Югыйсә, эш телдә генә түгеллекне, рус халкының фаҗигасын күреп торабыз. Әле безнең татар мәктәпләрендә бер наркоман юк, ә рус мәктәпләрендә укучыларда нинди проблемалар бар?! Үз телен белмәгән, үз телендә укымаган татар баласының күпмесенең "Южная трасса"да басып торуын, күпмесенең төрмәдә утырганын, күпмесенең алкоголизм, наркомания чирләре белән чирләгәнен белмиләрмени ул кешеләр?!

Мәскәүгә безнең ана телебез кирәк түгел, Америкага да, Алманиягә дә кирәкми. Безнең телебез – үзебезгә кирәк, шуңа күрә без аны яклыйбыз да. Ә нигә Татарстан якламый? дигәндә, Татарстан өстендә Россия Дәүләт Думасы аша кабул ителгән варварларча закон тора: 309нчы федераль закон Россиядә яшәүче төрле милләт халыкларына каршы кабул ителгән вәхшиләр законы ул. Шуңа Мәскәү аны хәрәкәткә кертергә ашыкмый да, ул ялгышын аңлады, төрлечә боргалана хәзер.

Бер тарихчының мәкаләсен укыган идем, ул анда безнең ялгышлык шунда – язмышыбызны хөкүмәткә тапшырдык, ә хөкүмәтнең үз проблемалары, ди. Үз телен халык үзе генә яклый ала. Халык үз язмышын үзе кайгырту хәлендә калган вакытта, бик түбән фикер йөртүче кайберәүләрнең Мәскәүгә халкыбыз өстеннән донос язуы һәрберебезне борчырга тиешле хәл. Үз туганың өстеннән донос язу нинди әшәкелек булса, үз халкың өстеннән донос язу да шундый ук әшәкелек, халкыңа хыянәт итү белән бер.