поиск новостей
  • 08.02 "Хуш, авылым" Камал театры, 12.00, 16+
  • 08.02 "Нәни куллар" Камал театры, 14.00, 6+
  • 08.02 "Гөргери кияүләре" Камал театры, 18.00, 12+
  • 08.02 "Туган-тумача" Тинчурин театры, 17:00, 12+
  • 09.02 "Болганчык еллар. Мөһаҗирләр" Камал театры, 18.00, 16+
  • 09.02 "Кияү урлау" Тинчурин театры, 17:00, 12+
  • 11.02 "Килемшәк" Камал театры, 19.00, 12+
  • 11.02 "Күрәсем килгән иде..." Тинчурин театры, 18:30, 6+
  • 11.02 "Йосыф" Кариев театры, 18:30, 16+
  • 12.02 "Бию пәрие" Камал театры, 19.00, 12+
  • 12.02 "Кияүләр" Тинчурин театры, 18:30, 6+
  • 13.02 "Тапшырылмаган хатлар" Камал театры, 19.00, 16+
  • 13.02 "Алай түгел, болай ул" Тинчурин театры, 18:30, 12+
  • 14.02 "Җанкисәккәем" Камал театры, 19.00, 16+
  • 14.02 "Хуш, авылым" Камал театры, Кече зал, 19.00, 16+
  • 14.02 "Беренче мәхәббәт" Тинчурин театры, 18:30, 6+
  • 14.02 "Шайтан. Егет. Кыз" Кариев театры, 18:30, 16+
Бүген кемнәр туган
  • 08 Февраль
  • Ильтани Илялова - театр тәнкыйтьчесе
  • Камил Исхаков - дәүләт эшлеклесе
  • Радик Гыймаев - журналист
  • Мәхмүт Газизов - шагыйрь
  • Дмитрий Менделеев (1834-1907) - химик
  • Шәхсәнәм Әсфәндиярова (1926-1996) - актриса
  • Яна Савин районы Ямашев проспектында (Парк Хаус каршында) унайлыклары булган бер булмэле фатир озак вакытка арендага бирелэ.89196274379
  • Казан шәһәре,Мәскәү районында Горсаветской урамында урнашкан торак яна йортан,озак вакытка 1 бүлмәле фатир арендага бирелэ. Яхшы ремонт белән, метродан ерак тугел(козья слобода) 5-7 мин. Риелторлар борчымагыз!!! 89274289028
  • Холодильник сатыла. Саба районы. 8-93-93-68-65-40
  • Казанның Совет районында озак вакытка 3 бүлмәле фатир бирелә. "МЕГА" сәүдә үзәгеннән ерак түгел. 8987276274 (РИЕЛТОРЛАР, ШАЛТЫРАТМАГЫЗ, АПТЫРАТМАГЫЗ!!!)
  • Бер бүлмәле фатир или гостинка кирәк иде снимать итәргә. 89655819346
  • Казаннан гостинка или бер булмэле кв снимать итэм. 89393037580
  • Авиатөзелеш районында озак вакытка 2 бүлмәле фатир бирелә. Яхшы ремонт белән, метродан ерак түгел. 89046753690
  • сатыла.джили атлас,2019 ел, бер кулда. 89600349053
  • Казанда Мәүлетов урамында урнашкан мәктәпкә ишегалды җыештыручы (дворник) кирәк. 89172935717
  • Сыер сую планлаштырыла,кирэк кешелэр тубэндэге телефонга мэрэжэгать итегез 8-927-043-74-36
Архив
 
07.05.2022 Җәмгыять

Рөстәм хәзрәт Ясәвиев: «Беренче хатын икенчесе турында белергә тиеш»

Җәмгыятьтә әледән-әле күпхатынлылыкка бәйле сораулар туып тора. Исламда бу чикле күләмдә рөхсәт ителгән гамәлләрдән санала. Бер казанга ике тәкә башы сыя алмый, ди халык. Ә гаиләдә хатыннар бердән күбрәк булса, ничек яшәргә? Гомумән, берничә хатын алырга теләгән ир-атларга нәрсәне истә тотарга? Хатын-кызга исә көндәше белән ничек яшәргә?

Кызыксындырган сорауларга «Рәхмәтулла» мәчете имам-хатыйбы Рөстәм хәзрәт Ясәвиев җавап бирде.

 – Рөстәм хәзрәт, пәйгамбәрләр дә, күп хатын белән яшәсәләр дә, бердән артыгын ярата алмаган. Шулай булгач, ни өчен исламда күпхатынлылык рөхсәт ителә?
 
– Халыкта «ислам дине хатыннар санын арттырган» дигән бер фикер яши. Тарихка күз салсак, киресенчә, ислам дине хатын-кызлар санын киметкән һәм чикләгән ул. Гарәпләрдә җаһилият (ислам динен кабул иткәнче булган заман. – Авт.) чорында унар хатын белән яшәгән кешеләр булган. Ислам диненә күчкәч, пәйгамбәребез (с.г.в.) аларга: «Хатыннарыгызны дүрткә кадәр генә калдырыгыз», – дип әйткән. Коръәннең «Ән-Ниса» («Хатыннар») сүрәсенең 3 нче аятендә: «Хатын-кызлардан күңелегезгә хуш килгәнен үзегезгә никах кылып алыгыз: икене, өчне һәм дүртне», – диелә. Әгәр дә алар арасында гаделлек булдыра алмыйм дип курыксагыз, берсенә генә өйләнү хәерле, ди.
 
Әйе, хәтта пәйгамбәребез (с.г.в.) дә Гайшә анабызны күбрәк яраткан. Ягъни бу – Аллаһы Тәгаләдән. Кеше барлык кешене дә бертигез ярата алмый. Гаиләдә дә балалар арасында әти кеше гаделлек урнаштырырга тиеш бит.  Пәйгамбәребез (с.г.в.): «Аллаһтан куркыгыз, балаларыгыз арасында гадел булыгыз», – ди. Ягъни берсенә бүләк аласың икән, икенчесенә дә тиешле. Алар арасында хөсетлек, ызгыш чыкмасын өчен, тигез күрү хәерле.
 
Пәйгамбәребез (с.г.в.): «Кемнең ике хатыны булып, алар арасында гаделлек урнаштыра алмаса, Кыямәт көнендә бер ягы фалиҗ булыр», – ди. Димәк, өйләнү – түгел сөйләнү. Бер хатынга өйләнү дә зур җаваплылык булса, күпхатынлы булу – тагын да зуррак җаваплылык.
 
Күпхатынлылык булган җәмгыятьтә зина булмый. Менә шунысын аңларга кирәк. Балалар әтиле үсә. Гаиләнең яклаучысы була. Аналары ялгызы гына тәрбияләгән балалар, ир малайлар барлыгын беләбез. Андыйлар үзгәрәк була. Иркәрәк алар. Чөнки хатын-кызда үз җылысын, назын бирү сыйфаты бик зур. Аллаһы Тәгалә аны шулай яраткан. Ә артык күп наз күргән малай «әни малае» була, аңа үз тормышын кору да җиңел булмый. Аның яшәеше «мин – ир кеше, мин тиеш бит» дигән фикерләрдән азат. Альфонслар шуңа арта инде. Егетләр, килен төсле, йортка төшә. Ә ир-егет өйләнергә, ягъни «өйле» булырга тиеш. «Ир-ат» дип тә юкка әйтелми. Ир кеше гаиләсен алып барырга, кайгыртырга, чабарга, гаилә йөген тартырга тиеш.  Элек эш аты берәү генә булган, хәзер икәү. Икесе дә эш аты булгач, һәркайсы үзенекен даулый. Гаиләләрдә низаглар арту да шуңа гаҗәп түгел.
 
– Алайса, ни өчен хатын-кызларга күпирлелек рөхсәт ителми?
 
– Непал дигән илдә күпирлелек гадәте бар. Ләкин Аллаһы Тәгаләнең диненә бу гадәт хас түгел. Аның сәбәпләре дә күп. Әгәр дә хатын-кыз берничә ир белән яши икән, аннан туган бала кайсы ирдән, кемнеке икәнен кем белеп бетерер? Исламда нәсел дигән төшенчәгә җаваплы карыйлар.
 
– Күпләр күпхатынлылыкны дөрес аңлап бетерми бугай. Аның таләп-шартларын аңлатсагыз иде. Бу бит – яратуны, хисләрне, мал-мөлкәтне бертигез итеп, гадел дәрәҗәдә бүлү дигән сүз дә.
 
– Халык, кызганыч, Аллаһы Тәгаләнең аятьләренә, гади итеп әйтсәк, ревизия ясамый. «Ни өчен болай әйтелгән? Нигә шулай икән?» – дими. Кызганыч, кешеләр, үзләрен белдекле санап, кайвакытта дин әһелләре белән сүз көрәштерә. «Моның белән килешмибез, диннең бу өлеше дөрес, монысы дөрес түгел», – дип, бәхәскә керергә яраталар. Сорау бирү тыелмый, тик Аллаһы Тәгаләнең аятен укыганда, дөрес фикерләргә кирәктер, укымавым сәбәпле, аның ни әйтергә теләвен аңлап бетермимдер дип шикләнергә буладыр.
 
Гаделлек дигәндә, хисләрне тигез итеп бүлеп бетереп булмыйдыр да. Бүләк бирү, вакыт ягыннан тигезлек саклау, тәэмин итү ягыннан тигезлек кирәк. Хатын-кызның нәфакага (иждивение. – Авт.) хакы бар. Ягъни ир кеше хатынын йорт-җир, кием-салым, азык-төлек белән тәэмин итеп торырга тиеш.
 
– Хатын-кызларга нинди киңәш бирергә була? Көндәш белән бер йортта тору җиңелләрдән түгелдер…
 
– Билгеле, сабырлык. Ләкин бер йортта тору җиңел булмаганын белеп, динебездә пәйгамбәребез (с.г.в.) гүзәл затларыбызны бер түбә астында тотуны тыйды. Пәйгамбәребез (с.г.в.) хатыннары да бер өйдә тормаган, аларның һәркайсының үз йорты, үз бүлмәсе булган.
 
Күпхатынлы ирләргә җиңел түгел. Күпләр: «Фатир алам да, барысы да бер түбә астында яшәрләр, кая барсыннар», – дип уйлыйдыр. Алай дөрес түгел! Үзләре моңа риза булса гына. Һәркайсы аерым фатир кирәк ди икән, ир-ат аны тәэмин итәргә тиеш.
 
– Ә сөяркә тоту күпхатынлылыктан саналамы?
 
– Сөяркә булу – зина. Аның өчен – үлем җәзасы. Олы дәрәҗәдәге җинаять бу. Махсус рәвештә башка кешене үтергән, мөртәт булган, зина кылган кешеләргә исламда үлем җәзасы каралган. Әлбәттә, бездә бу үтәлми. Моның куркыныч гамәл икәнен онытмыйк! Ислам шуңа да аны тыя. Зинаны гына түгел, аңа алып барган сәбәпләрне дә. Коръәндә: «Раббыбыз хыянәт кыла торган күз карашларын да белә», – диелә. Хәтта ки урамнан узып баручы хатын-кызларга ир-атларның каравы да тыелган.
 
–  Балалары булмаган очракта, хатын иренә башка хатын табып биргән очраклар да юк түгел. Бу диндә рөхсәт ителәме?
 
– Әйе, хатын бүтән хатын табып бирергә мөмкин. Мондый практика бар. Хатын иренә кем кирәген яхшырак та беләдер. Аның өчен, билгеле, хатын-кызга бик тәкъва булу кирәктер. Ир кешегә дә алай җиңелрәк инде, сүз дә юк.
 
– Яшерен никахлар да бар бит әле, хәзрәт. Хатыны иренең башка хатыны барлыгын белмичә яшәүләре ихтимал. Бу рөхсәт ителәме?
 
– Тыела. Никах кимендә ике мөселман ир яисә бер мөселман ир һәм ике мөслимә хатын-кызның шаһитлар булуы белән генә укыла ала. Кайвакытта шаһитлар саны җитеп тә, никахын беренче хатынына белгертмәгән ирләр бар. Бу никах дөрес санала. Аллаһы Тәгалә каршында кабул ителгән никах ул. Әмма гаделлек саклау ягыннан караганда, икенче хатын беренчесе турында белгән кебек, беренчесе дә икенчесе турында белеп торырга тиеш.

Чулпан ГАРИФУЛЛИНА
Ватаным Татарстан
№ --- | 07.05.2022
Ватаным Татарстан печать

▲ Өскә
Матбугат-инфо
Матбугат.ру
Ватаным Татарстан
Шәһри Казан
Бердәмлек
Рәшит Ваһапов фестивале
Камал театры
Тинчурин театры
Татар дәүләт филармониясе
Ирек мәйданы
Татарстан яшьләре
Кариев театры
Идел
Өмет
Татарстан китап нәшрияты
Шаян
Татаркино
Татар телен һәм ТР яшәүче халыклар вәкилләренең<br />туган телләрен саклау, үстерү мәсьәләләре комиссиясе
ТР Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгы