Җеннәр бар, безнең янәшәдә генә!

Һәм... гаҗәпләнү, шаккатуымның чиге булмады. Андагы бүлмәләр, заллар — санап бетерерлек түгел: уку сыйныфлары, уңайлы намаз заллары, ирләр, хатын-кызлар өчен аерым тәһа­рәтханәләр, ашханә, кухня, ял бүлмәсе, газ котельные... Балаларны укыту сыйныфына тәнәфестә сикереп уйнау өчен зур батутка кадәр куелган. Авыл мәчетендә бит ул, әле Арчада да мондый матур мәчет юк. Сокланып бүлмәләрне карап йөрим шулай, вакыт үтә. Сәгать унике тулды, өске каттан азан тавышы яңгырый башлады. Ашы­гып чыгып, өстәге намаз залына мен­мәкче булам. Ә кергән ишекне таба гына алмыйм, чыга алмыйм бит. Нәрсә бу? Аркама салкын тир бәреп чыкты. Намазга соңга калам дип, бүлмәләр аша йөгерә башладым. Лабиринттагы кебек зал, бүлмәләр аша сулуым кабып йөгерәм, тик чыгып булмый, чөнки ишек табылмый.

 

Кинәт башыма уй төште: «Тәлгать, ашыкма, утырып уйла, кайсы яктан кердең, беренче каттагы кайсы ишектән төштең, таба алмасаң — шакырсың, кычкырырсың...» Тукта әле, мин монда рөхсәтсез кердем түгелме соң? Мине җеннәр адаштырмады микән дип тә уйлыйм. Шунда: «Я, Аллам, ярдәм ит, намазга соңга калдырма!» — дип уйлавым, әллә әйтүем­ булды — барган җиремнән­ кинәт кенә каршымда ишек пәйда булды!..

 

Мин менгәндә өске каттагы намаз залында намаз башланмаган, имам-хатыйп вәгазь генә сөйләп тора иде. Бу хәлне, үземнең мәчет идән астында адашып йөрүемне кат-кат уйлап, шундый нәтиҗәгә килдем. Мин рөхсәтсез Аллаһ йортына кердем ләбаса. Шәригать кануннары буенча мин хуҗадан, имам-хатыйптан рөхсәт сорап, «Бисмилла!» укып керергә тиеш идем лә. Кеше өенә кергәндә дә, ишеген шакып, хуҗа рөхсәт итсә генә сәлам биреп кенә керәсе икәнен дә белә идем. Мине шулай эшләгән өчен җеннәр адаштыргандыр, бәлки.

 

Казанда мәдрәсәдә укыганда бер мөгаллим җеннәр турында бик кызыклы һәм файдалы гыйлем биргән иде.

 

Аллаһы Тәгалә Коръән Кәримдә: «Җенне һәм кешене миңа гыйбадәт кылсыннар өчен генә бар иттем. Мин алардан ризык сорамыйм һәм Мине ризыкландыруларын да сорамыйм» («Әз-Зәрият», 51/56). «Җен» сүзе «яшерен», «яшеренергә» дигән мәгънәгә ия. Алар кеше күзенә күренмәгәнгә шулай аталганнар. «Аллаһ Адәмне янган кирпеч кебек булган кипкән балчыктан бар кылды. Дәки Җенне (җеннәрнең анасын) төтенсез булган ут ялкыныннан бар кылды». («Әр-Рахмән», 55/14-15). Аллаһы Тәгалә Адәмгә сәҗдә кылырга әмер иткәч, Иблис буйсынмыйча, җәннәттән куылганын укып беләбез. Җеннәр безне күрә, ә без аларны күрмибез. Аларның хатыннары, балалары бар. Алар нәкъ безнең кебек гаилә кора, бала үстерә икән. Коръәндә язылганча, җеннәр кешеләрне адаштыралар, ризык та ашыйлар. Аллаһ аларга сөяк, хайван тизәге, күмерне ризык иткән. Шайтан ризыкны кешенең ашавы аркылы ала, әгәр кеше, ашар алдыннан, Аллаһның исемен зикер итмәсә, әйтмәсә. Аларга төрле формага керү код­рәте бирелгән. Җеннәр үз сурәтләрендә кешеләргә күренмиләр, ләкин башка төрле сурәттә күренергә мөмкин: кеше сурәтендә, ак елан, кара эт, кара мәче. Шулай ук җен үлгән кеше кыяфәтендә килергә дә мөмкин. Ләкин бу хәл күбрәк кәферләр (Аллаһны кире кагучылар) яки иманнары дөрес булмаганнар белән була икән.

 

Җеннәр җир йөзендә, аулак җирләрдә яши: тау куышларында (мәгарә­ләрдә), сулыкларда, чокырларда, тауларда, күмелгән җирләрдә, нәҗесле урыннарда, базарларда, бәд­рәфләрдә, кайберләре хәтта өйләрдә дә яшәргә мөмкин.

 

Язмамны тагын да дәлилләү өчен бер таны­шымның сөйләгәнен бәян итим.

 

— Мин гомерем буе төзелештә эшләдем, — дип сөйләгән иде ул. — Олыгайган көнемдә мәдрәсәгә укырга кердем, туган авылым Шәледә мәчет салырга уйладым. Акча ягы такыр, әмма туган-тумача, дус-иш күп, тәвәккәлләп, Казаннан авылга кирпеч, такта ташый башладым. Ике ел эчендә түбә астына керттек. Зур рәхмәт авылым халкына, бик булыштылар. Беркөнне кулыма эш кораллары тотып, үзем­нең мәчеткә бары­шым. Кинәт каршыма ала­гаем зур кап-кара эт килеп басты. Күзләрен кан баскан, телен асылындырган, селәгәе агып тора. Котым очты, калтырый башладым. Бу кара эт өрми дә, минем күзгә карап тик басып торуын белә. Кычкыра да алмыйм, катып калдым, тамагым кипте, йөрәгем дө­пелди. Кулларымны да селкетә алмыйм. Шунда каршымдагы йорттан сөйләшә- сөйләшә ике хатын чыкты да миңа таба килә башладылар. Алар кара этнең минем каршымда басып торганын күреп, кулларын селки-селки кычкыра башладылар. Ышанасыңмы, юкмы: шул мизгелдә теге кара эт эрегәндәй юкка чыкты. Хатын-кызлар белән тыкрыктан, урамнан кара этне эзләп йөрдек. Бер җир­дә дә юк иде. Мин аның җен, шайтан икәнен соңыннан, хәлләрем яхшыргач кына аңладым.

 

Менә шулай, җәмәгать. Җеннәр турында без нәни чагыбыздан ук ишетеп, укып беләбез. Шуңа күрә Аллаһның кушканнарын үтәп, тыйганнарыннан тыелып, матур уй-теләкләр белән яшәп, һәрвакыт «Бисмилла»ны әйтеп йөрү мәслихәт булыр.

 

Тәлгать ГОМӘРОВ. Арча